ความรู้แห่งสัจธรรม
โศลก 3
มะนุชยาณาม สะฮัสเรชุ
คัชชิด ยะทะทิ สิดดฺะเยฺ
ยะทะทาม อพิ สิดดฺานาม
คัชชิน มาม เวททิ ทัททวะทะฮฺ
มะนุชยาณามฺ - แห่งมนุษย์, สะฮัสเรชฺุ - จากหลาย ๆ พันคน, คัชชิทฺ - บางคน, ยะทะทิฺ - พยายาม, สิดดฺะเยฺ - เพื่อความสมบูรณ์, ยะทะทามฺ - ของพวกที่พยายาม, อพิฺ - แน่นอน, สิดดฺานามฺ - ของพวกที่บรรลุความสมบูรณ์, คัชชิทฺ - บางคน, มามฺ - ข้า, เวททิฺ - รู้, ทัททวะ ทะฮฺ -ความเป็นจริง
คำแปลฺ
จากหลาย ๆ พันคน อาจมีหนึ่งคนที่พยายามเพื่อความสมบูรณ์ และจากพวกที่บรรลุถึงความสมบูรณ์ ผู้ที่รู้จักข้าตามความเป็นจริงยังหาได้ยาก
คำอธิบายฺ
มีมนุษย์อยู่หลายระดับ และจากหลาย ๆ พันคน อาจมีคนหนึ่งที่มีความสนใจในความรู้แจ้งทิพย์ และพยายามรู้ว่าตนเองคืออะไร ร่างกายคืออะไร และสัจธรรมที่สมบูรณ์คืออะไร โดยทั่วไปมนุษย์เพียงแต่ปฏิบัติตามนิสัยสัตว์เดรัจฉาน เช่น การกินนอน ป้องกันตัว และเพศสัมพันธ์ จะหาคนที่สนใจความรู้ทิพย์ได้ยาก หกบทแรกของ คีตาฺ มีไว้สำหรับพวกที่สนใจความรู้ทิพย์ ในการเข้าใจตนเอง เข้าใจอภิวิญญาณ และวิธีการเพื่อความรู้แจ้งด้วย กยานะ-โยกะ, ดฺยานะ-โยกะฺ และรู้ข้อแตกต่างระหว่างตนเองกับวัตถุ อย่างไรก็ดี บุคคลผู้อยู่ในคริชณะจิตสำนึกเท่านั้นจึงจะสามารถรู้จักคริชณะนักทิพย์นิยมอื่น ๆ อาจบรรลุความรู้แจ้ง บระฮมันฺ อันไร้รูปลักษณ์ซึ่งง่ายกว่าการเข้าใจคริชณะ คริชณะทรงเป็นบุคลิกภาพสูงสุด แต่ในขณะเดียวกันพระองค์ก็ทรงอยู่เหนือความรู้แห่ง บระฮมันฺ และ พะระมาทมาฺ โยคีและ กยานีฺ สับสนในความพยายามของตนเองที่จะเข้าใจคริชณะ แม้แต่ ชรีพาดะ ชังคะราชารยะ ผู้ไม่เชื่อในรูปลักษณ์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดยังยอมรับในคำอธิบาย คีตาฺ ของท่านว่าคริชณะทรงเป็นบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า แต่สาวกของท่านไม่ยอมรับคริชณะเหมือนกับท่าน เพราะเป็นสิ่งยากมากในการที่จะรู้จักคริชณะ แม้แต่ผู้ที่รู้แจ้งทิพย์แห่ง บระฮมันฺ อันไร้รูปลักษณ์แล้วก็เช่นกัน
คริชณะทรงเป็นองค์ภควาน แหล่งกำเนิดของแหล่งกำเนิดทั้งปวง ทรงเป็นโกวินดะพระผู้เป็นเจ้าองค์แรก อิชวะระฮ พะระมฮ คริชณะฮ สัช-ชิด-อานันดะ- วิกระฮะฮ/ อนาดิร อาดิร โกวินดะฮ สารวะ-คาระณะ-คาระณัมฺ เป็นสิ่งยากมากสำหรับพวกที่ไม่ใช่สาวกที่จะรู้จักคริชณะ ถึงแม้ประกาศว่าวิถีแห่งภักดี-โยคะฺ หรือการอุทิศตนเสียสละรับใช้นั้นง่ายมาก แต่พวกเขาไม่สามารถปฏิบัติได้ หากว่าวิถีแห่ง ภักดี-โยคะฺ ง่ายเหมือนดังเช่นพวกที่ไม่ใช่สาวกอ้าง แล้วทำไมจึงไปปฏิบัติตามวิธีที่ยาก? อันที่จริงวิถีแห่ง ภักดี-โยคะฺ ไม่ง่าย ภักดี-โยคะฺ ปลอมที่บุคคลผู้เชื่อถือไม่ได้ปฏิบัติกันโดยปราศจากความรู้ที่ถูกต้องแห่ง ภักดี-โยคะฺ อาจจะง่าย แต่เมื่อปฏิบัติกันจริง ๆ ตามกฎระเบียบต่าง ๆ นักวิชาการและนักปราชญ์ผู้คาดคะเนจะตกลงมาจากวิถีทาง ชรีละรูพะ โกสวามี ได้เขียนใน บัฺคธิ-ระสามริทะ-สินดุํ (ฺ1.2.101) ดังนี้
ชรุทิ-สมริทิ-พุราณาดิ-
พันชะราทระ-วิดิฺม วินาฺ
ไอคานทิคี ฮะเรร บัฺคธิร
อุทพาทาไยวะ คัลพะเทฺ
“การอุทิศตนเสียสละรับใช้แด่องค์ภควาน และปฏิเสธวรรณกรรมพระเวทที่เชื่อถือได้เช่น อุพะนิชัด, พุราณะฺ และ นาระดะ-พันชะราทระฺ ได้แต่สร้างความเดือดร้อนให้สังคมโดยไม่จำเป็นเท่านั้น”
เป็นไปไม่ได้ที่ผู้รู้แจ้ง บระฮมันฺ อันไร้รูปลักษณ์ หรือโยคีผู้รู้แจ้ง พะระมาทมาฺจะเข้าใจคริชณะ บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า ผู้ทรงเป็นโอรสของพระนางยะโชดา หรือเป็นสารถีของอารจุนะ แม้แต่เทวดาผู้ยิ่งใหญ่บางครั้งยังสับสนเกี่ยวกับคริชณะ (มุฮยัน ทิ ยัท สูระยะฮ) มาม ทุ เวดะ นะ คัชชะนะฺ องค์ภควานตรัสว่า “ ไม่มีผู้ใดรู้จักข้าตามความเป็นจริง” และหากว่ามีผู้หนึ่งผู้ใดรู้จักพระองค์ สะ มะฮาทมา สุ-ดุรละบฺะฮฺ “ ดวงวิญญาณผู้ยิ่งใหญ่เช่นนี้หาได้ยากมาก” ฉะนั้น นอกจากมาปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้แด่องค์ภควาน มิฉะนั้น เราจะไม่สามารถรู้จักคริชณะตามความเป็นจริง (ทัททวะ ทะฮฺ) ถึงแม้เราจะเป็นนักวิชาการหรือเป็นนักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ สาวกผู้บริสุทธิ์เท่านั้นที่สามารถรู้บางสิ่งบางอย่างเกี่ยวกับคุณสมบัติทิพย์อันมองไม่เห็นในคริชณะ ในแหล่งกำเนิดของแหล่งกำเนิดทั้งมวล ในพระเดชและความมั่งคั่งของพระองค์ ในความร่ำรวยชื่อเสียง พลังอำนาจ ความสง่างาม ความรู้และความเสียสละของพระองค์ เพราะว่าคริชณะทรงมีแนวโน้มที่จะให้พระเมตตากรุณาต่อสาวก พระองค์ทรงเป็นคำสุดท้ายในความรู้แจ้ง บระฮมันฺ สาวกเท่านั้นที่สามารถรู้แจ้งตามความเป็นจริง ได้กล่าวไว้ว่า
อทะฮ ชรี -คริชณะ -นามาดิ
นะ บฺะเวด กราฮยัม อินดริไยฮฺ
เสโวนมุเคฺ ฮิ จิฮวาโด
สวะยัม เอวะ สพํุระทิ อดะฮฺ
“ไม่มีผู้ใดสามารถเข้าใจคริชณะตามความเป็นจริงด้วยประสาทสัมผัสวัตถุอันหยาบแต่พระองค์ทรงเปิดเผยตัวพระองค์แด่สาวก เนื่องจากทรงพอพระทัยกับการรับใช้ด้วยความรักทิพย์ที่มีต่อพระองค์” (บัฺคธิ -ระสามริทะ-สินดํฺุ 1.2.234)