วิทยาศาสตร์แห่งองค์ภควานวิเคราะห์ตำแหน่งพื้นฐานและพลังงานต่าง  ๆ  ของพระองค์  ธรรมชาติวัตถุเรียกว่า  พระคริทิฺ  หรือพลังงานขององค์ภควาน  ในอวตาร  พุรุชะฺต่าง  ๆ  ดังที่ได้อธิบายไว้ใน  สาทวะทะ-ทันทระฺ  ว่า

“เพื่อการสร้างวัตถุ  องค์คริชณะทรงอวตารมาเป็นพระวิชณุสามองค์  องค์แรก  มะฮา-  วิชณฺุ  ทรงสร้างพลังงานวัตถุทั้งหมดเรียกว่า  มะฮัท-ทัททวะฺ  องค์ที่สอง  การโบฺดะคะ-  ชายี  วิชณฺุ  เสด็จเข้าไปในจักรวาลทั้งหมดเพื่อสร้างสิ่งต่าง  ๆ  ในแต่ละจักรวาล  องค์ที่สาม  คชีโรดะคะชายี  วิชณฺุ  ทรงแผ่กระจายไปทั่วทุกหนทุกแห่งในรูปของอภิวิญญาณและทรงอยู่ในมวลจักรวาลมีพระนามว่า  พะระมาทมาฺ  ทรงประทับอยู่แม้ในปรมาณู  ผู้ใดทราบถึงพระวิชณุทั้งสามองค์นี้สามารถหลุดพ้นจากพันธนาการทางวัตถุได้”

โลกวัตถุนี้เป็นปรากฏการณ์ชั่วคราวของหนึ่งในพลังงานขององค์ภควานกิจกรรมทั้งหมดในโลกวัตถุกำกับโดยพระวิชณุทั้งสามองค์ซึ่งเป็นอวตารของคริชณะ  พุรุชะฺ  ทั้งสามองค์นี้เรียกว่าอวตาร  โดยทั่วไปผู้ไม่รู้ศาสตร์แห่งองค์ภควาน  (คริชณะ)สันนิษฐานว่าโลกวัตถุนี้มีไว้เพื่อให้ความสุขแด่สิ่งมีชีวิต  และสิ่งมีชีวิตคือ  พุรุชะฺ  เป็นแหล่งกำเนิด  เป็นผู้ควบคุม  และเป็นผู้มีความสุขกับพลังงานวัตถุ  ภควัต-คีตาฺ  กล่าวว่าการสรุปของผู้ไม่เชื่อในองค์ภควานเช่นนี้ผิด  ในโศลกนี้ได้กล่าวไว้ว่าคริชณะทรงเป็นแหล่งกำเนิดเดิมแท้ของปรากฏการณ์ทางวัตถุ  ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ  ได้ยืนยันไว้เช่นเดียวกันว่าส่วนผสมของปรากฏการณ์ทางวัตถุเป็นพลังงานขององค์ภควานที่แยกออกมา  แม้แต่  บระฮมะจโยทิฺ  ซึ่งเป็นเป้าหมายสูงสุด  ของมายาวาดีฺ  ก็เป็นพลังงานทิพย์ที่ปรากฏอยู่ในท้องฟ้าทิพย์  ใน  บระฮมะจโยทิฺ  ไม่มีความหลากหลายทิพย์อย่างเช่นที่  ไวคุณทฺะโลคะฺและ  มายาวาดีฺ  ยอมรับ  บระฮมะจโยทิฺ  นี้ว่าเป็นเป้าหมายสูงสุดนิรันดร  ปรากฏการณ์ของ  พะระมาทมาฺ  ก็เป็นรูปลักษณ์ที่แผ่กระจายไปทั่วของ  คชีโรดะคะชายี  วิชณฺุ  ซึ่งไม่ถาวร  ปรากฎการณ์ของ  พะระมาทมาฺ  ไม่เป็นอมตะในโลกทิพย์  ฉะนั้น  สัจธรรมที่แท้จริงคือบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าคริชณะ  พระองค์ทรงเป็นแหล่งกำเนิดของพลังงานที่สมบูรณ์  ทรงเป็นเจ้าของพลังงานที่แยกออกไปและพลังงานเบื้องสูง

ในพลังงานวัตถุ  ปรากฏการณ์หลักมีอยู่แปดอย่างดังได้กล่าวมาแล้ว  จากทั้งหมดนี้  ห้าอย่างแรก  คือ  ดิน  น้ำ  ไฟ  ลม  และอากาศ  เรียกว่าการสร้างที่ยิ่งใหญ่ห้าประการ  หรือการสร้างที่หยาบ  ภายในนี้มีอายตนะภายนอกห้าอย่างรวมอยู่ด้วย  คือปรากฏการณ์ของ  เสียง  สัมผัส  รูป  รส  และกลิ่น  วิทยาศาสตร์ทางวัตถุประกอบไปด้วยสิบอย่างนี้เท่านั้น  ไม่มีอะไรนอกเหนือไปจากนี้  แต่อีกสามสิ่ง  เช่น  จิตใจ  ปัญญา  และอหังการ  นักวัตถุนิยมละเลย  นักปราชญ์ที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมทางจิตใจก็ไม่มีความรู้ที่สมบูรณ์  เพราะไม่รู้ว่าแหล่งกำเนิดสูงสุดคือคริชณะ  อหังการที่ว่า  “ข้าเป็น”และ“มันเป็นของข้า”  ซึ่งรวมกันเป็นหลักพื้นฐานแห่งความเป็นอยู่ทางวัตถุ  รวมทั้งอวัยวะประสาทสัมผัสสิบอย่างเพื่อทำกิจกรรมทางวัตถุ  ปัญญาหมายถึงการสร้างวัตถุทั้งหมดเรียกว่า  มะฮัท-ทัททวะฺ  ฉะนั้น  จากพลังงานแปดอย่างที่แยกออกมาจากองค์ภควานปรากฏมาเป็นยี่สิบสี่ธาตุแห่งโลกวัตถุ  ซึ่งเป็นเรื่องราวของปรัชญาสางคฺยะฺ  ที่ไม่เชื่อในองค์ภควาน  สิ่งเหล่านี้เดิมทีมาจากพลังงานของคริชณะและแยกออกไปจากพระองค์แต่นักปราชญ์  สางคฺยะฺ  ผู้ไม่เชื่อในองค์ภควานและด้วยความรู้น้อยจึงไม่รู้ว่าคริชณะทรงเป็นต้นกำเนิดของแหล่งกำเนิดทั้งปวง  เนื้อหาสาระที่สนทนากันในปรัชญาสางคฺยฺะ  เป็นเพียงปรากฏการณ์ของพลังงานภายนอกของคริชณะ  ดังที่ได้อธิบายไว้ใน  ภควัต-คีตาฺ