ความรู้แห่งสัจธรรม
โศลก 5
อพะเรยัม อิทัส ทุ อันยาม
พระคริทิม วิดดิฺ เม พะรามฺ
จีวะ-บํูทาม มะฮา-บาโฮ
ยะเยดัม ดฺารยะเท จะกัทฺ
อพะราฺ - ต่ำกว่า, อิยัมฺ - นี้, อิทะฮฺ - นอกจานี้, ทฺุ - แต่, อันยามฺ - อีก, พระคริทิมฺ - พลังงาน, วิดดิฺฺ - เพียงแต่พยายามเข้าใจ, เมฺ - ของข้า, พะรามฺ - สูงกว่า, จีวะ-บํูทามฺ - ประกอบด้วยสิ่งมีชีวิต, มะฮา-บาโฮฺ -โอ้ ยอดนักรบ, ยะยาฺ - ผู้ซึ่ง, อิดัมฺ - นี้, ดฺารยะเทฺ - ใช้ประโยชน์หรือหาประโยชน์ส่วนตัว, จะกัทฺ -โลกวัตถุ
คำแปลฺ
โอ้ ยอดนักรบอารจุนะ นอกจากนี้ยังมีพลังงานที่สูงกว่าของข้าซึ่งประกอบไปด้วยสิ่งมีชีวิตผู้แสวงหาทรัพยากรทางธรรมชาติวัตถุที่ต่ำกว่านี้ เพื่อประโยชน์ส่วนตัว
คำอธิบายฺ
ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจน ณ ที่นี้ ว่าสิ่งมีชีวิตเป็นธรรมชาติหรือพลังงานที่สูงกว่าขององค์ภควาน พลังงานที่ต่ำกว่าคือพลังงานวัตถุซึ่งปรากฏในธาตุต่าง ๆ เช่น ดินน้ำ ไฟ ลม อากาศ จิตใจ ปัญญา และอหังการ ธรรมชาติวัตถุทั้งสองรูปแบบคืออย่างหยาบ (ดิน ฯลฯ) และอย่างละเอียด (จิตใจ ฯลฯ ) เป็นผลผลิตของพลังงานเบื้องต่ำ สิ่งมีชีวิตผู้แสวงหาประโยชน์ส่วนตัวจากพลังงานเบื้องต่ำด้วยจุดมุ่งหมายที่แตกต่างกันเป็นพลังงานที่สูงกว่าขององค์ภควาน และด้วยพลังงานนี้ทำให้โลกวัตถุทั้งหมดดำเนินไป ปรากฏการณ์แห่งจักรวาลไม่มีอำนาจปฏิบัติการ แต่จะเคลื่อนไปด้วยพลังงานที่สูงกว่าคือสิ่งมีชีวิต พลังงานจะถูกควบคุมโดยแหล่งกำเนิดของมันเสมอ ฉะนั้น สิ่งมีชีวิตจึงถูกควบคุมเสมอโดยไม่มีความเป็นอยู่อิสระ และจะไม่มีวันมีอำนาจทัดเทียมกับองค์ภควานเหมือนดังที่มนุษย์ผู้ด้อยปัญญาคิด ข้อแตกต่างระหว่างสิ่งมีชีวิตและองค์ภควานได้อธิบายไว้ใน ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ (10.87.30) ดังนี้
อพะริมิทา ดฺรุวาส ทะนุ-บฺริโท ยะดิ สารวะ -กะทาสฺ
ทารฮิ นะ ชาสยะเททิ นิยะโม ดฺรุวะ เนทะระทฺาฺ
อจะนิ ชะ ยัน-มะยัม ทัด อวิมุชยะ นิยันทริ บฺะเวทฺ
สะมัม อนุจานะทาม ยัด อมะทัม มะทะ-ดุชทะทะยาฺ
“โอ้ ผู้เป็นอมตะสูงสุด ! หากสิ่งมีชีวิตผู้อยู่ในร่างเป็นอมตะและแผ่กระจายไปทั่วเหมือนกับพระองค์ พวกเขาก็จะไม่มาอยู่ภายใต้การควบคุมของพระองค์ แต่ถ้าหากยอมรับว่าสิ่งมีชีวิตเป็นพลังงานน้อย ๆ ของพระองค์ พวกเขาจะมาอยู่ภายใต้การควบคุมของพระองค์ทันที ฉะนั้น การหลุดพ้นที่แท้จริงจึงประกอบด้วยการที่สิ่งมีชีวิตศิโรราบและมาอยู่ภายใต้การควบคุมขององค์ภควาน การศิโรราบเช่นนี้จะทำให้พวกเขามีความสุข เมื่อมาอยู่ในตำแหน่งเดิมแท้เช่นนี้เท่านั้นที่พวกเขาสามารถเป็นผู้ควบคุม ดังนั้น มนุษย์ผู้มีความรู้จำกัดสนับสนุนทฤษฎีเป็นหนึ่งเดียวกันที่ว่าองค์ภควานและสิ่งมีชีวิตเท่าเทียมกันในทุก ๆ ด้าน อันที่จริงพวกนี้ถูกแนวคิดอันเป็นมลทินนำพาไปในทางที่ผิด”
องค์ภควานชรีคริชณะทรงเป็นผู้ควบคุมเพียงพระองค์เดียว และสิ่งมีชีวิตทั้งหมดถูกพระองค์ควบคุม สิ่งมีชีวิตเหล่านี้เป็นพลังงานเบื้องสูงของพระองค์ เพราะคุณภาพแห่งความเป็นอยู่ของพวกเขาเป็นหนึ่งเดียวและเหมือนกับพระองค์ แต่จะไม่มีวันเทียบเท่ากับพระองค์ในปริมาณแห่งพลังอำนาจ ขณะที่แสวงหาประโยชน์ส่วนตัวอยู่กับพลังงานเบื้องต่ำ (วัตถุ) ทั้งหยาบและละเอียด พลังงานเบื้องสูง (สิ่งมีชีวิต) ได้ลืมจิตใจและปัญญาทิพย์อันแท้จริงของตนเอง การลืมเช่นนี้เนื่องมาจากอิทธิพลของวัตถุที่มีต่อสิ่งมีชีวิต แต่เมื่อสิ่งมีชีวิตหลุดพ้นจากอิทธิพลของพลังงานแห่งความหลงทางวัตถุเขาจะบรรลุถึงระดับ มุคทิฺ หรือความหลุดพ้น อหังการภายใต้อิทธิพลของความหลงทางวัตถุคิดว่า “ข้าคือวัตถุ และวัตถุที่ได้มาเป็นของข้า” ตำแหน่งอันแท้จริงสำนึกได้เมื่อเป็นอิสระจากความคิดทางวัตถุทั้งปวง รวมทั้งแนวความคิดที่ว่าจะกลายมาเป็นหนึ่งเดียวกับองค์ภควานในทุก ๆ ด้าน ฉะนั้น เราอาจสรุปได้ว่า คีตาฺ ได้ยืนยันว่าสิ่งมีชีวิตเป็นเพียงหนึ่งในพลังงานอันหลากหลายของคริชณะ และเมื่อพลังงานนี้เป็นอิสระเสรีจากมลทินทางวัตถุ เขาจะมีคริชณะจิตสำนึกอย่างสมบูรณ์ หรือหลุดพ้นแล้ว