การบรรลุถึงองค์ภควาน
โศลก 22
พุรุชะฮ สะ พะระฮ พารทฺะ
บัฺคธยา ลับฺยัส ทุ อนันยะยาฺ
ยัสยานทะฮ-สทฺานิ บํูทานิ
เยนะ สารวัม อิดัม ทะทัมฺ
พุรุชะฮฺ - บุคลิกภาพสูงสุด, สะฮฺ - เขา, พะระฮฺ - องค์ภควานซึ่งไม่มีผู้ใดยิ่งใหญ่ไปกว่า, พารทฺะฺ - โอ้ โอรสพระนางพริทฺา, บัฺคธยาฺ - ด้วยการอุทิศตนเสียสละรับใช้, ลับฺยะฮฺ - สามารถบรรลุถึง, ทะฺ - แต่, อนันยะยาฺ - มีมีสิ่งใดเจือปน, ไม่บ่ายเบี่ยง, ยัสยะฺ - ผู้ซึ่ง, อันทะฮ-สทฺานิฺ - ภายใน, บํูทานิฺ - ปรากฏการณ์ทางวัตถุทั้งหมด, เยนะฺ - โดยผู้ซึ่ง, สารวัมฺ - ทั้งหมด, อิดัมฺ - อะไรก็แล้วแต่ที่เราสามารถเห็น, ทะทัมฺ - แผ่กระจาย
คำแปลฺ
บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าผู้ที่ยิ่งใหญ่กว่าทุก ๆ คน บรรลุถึงได้ด้วยการอุทิศตนเสียสละที่บริสุทธิ์ แม้ว่าทรงประทับอยู่ที่พระตำหนักของพระองค์ พระองค์ยังทรงแผ่กระจายไปทั่ว และทุกสิ่งทุกอย่างสถิตในพระองค์
คำอธิบายฺ
ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจน ณ ที่นี้ว่าจุดมุ่งหมายสูงสุด สถานที่ซึ่งไปถึงแล้วจะไม่ต้องกลับมา คือพระตำหนักของคริชณะองค์ภควาน บระฮมะ-สัมฮิทาฺ ได้อธิบายพระตำหนักสูงสุดนี้ว่าเป็น อานันดะ-ชินมะยะ-ระสะฺ สถานที่ที่ทุกสิ่งทุกอย่างเปี่ยมไปด้วยความปลื้มปีติสุขทิพย์ ความหลากหลายแตกต่างทั้งหมดที่ปรากฏอยู่ที่นั่นมีคุณสมบัติแห่งความปลื้มปีติสุขทิพย์ ไม่มีสิ่งใดเป็นวัตถุ ความหลากหลายแผ่ขยายออกไป ดังเช่นการแผ่ขยายทิพย์ขององค์ภควานเอง เพราะว่าปรากฏการณ์ที่นั่นมาจากพลังงานทิพย์ล้วน ๆ ดังได้อธิบายไว้ในบทที่เจ็ด สำหรับโลกวัตถุนี้ แม้ว่าองค์ภควานทรงประทับอยู่ที่พระตำหนักสูงสุดของพระองค์เสมอ ยังทรงแผ่กระจายไปทั่วด้วยพลังงานวัตถุดังนั้น ด้วยพลังงานทิพย์และพลังงานวัตถุของคริชณะ พระองค์จึงทรงปรากฏอยู่ทุกหนทุกแห่งทั้งในจักรวาลวัตถุและในจักรวาลทิพย์ ยัสยานทะฮ-สทฺานิฺ หมายความว่าทุกสิ่งทุกอย่างได้รับการค้ำจุนอยู่ภายในพระองค์ ไม่ว่าภายในพลังงานทิพย์หรือภายในพลังงานวัตถุของพระองค์ องค์ภควานทรงแผ่กระจายไปทั่วด้วยพลังงานทั้งสองนี้
การบรรลุถึงพระตำหนักสูงสุดของคริชณะหรือดาวเคราะห์ไวคุณทธฺะ ที่นับจำนวนไม่ถ้วนเป็นไปได้ด้วย บัฺคธิฺ หรือการอุทิศตนเสียสละเท่านั้น ดังที่ได้แสดงไว้อย่างชัดเจน ณ ที่นี้ด้วยคำว่า บัฺคยาฺ ไม่มีวิธีอื่นใดสามารถช่วยเราให้บรรลุถึงพระตำหนักสูงสุดนั้นได้ คัมภีร์พระเวท (โกพาละ-ทาพะนี อุพะนิชัดฺ 1.21) ได้อธิบายถึงพระตำหนักสูงสุดและบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าไว้เช่นกันว่า เอโค วะชี สารวะ-กะฮ คริชณะฮฺในพระตำหนักนั้นมีบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าเพียงพระองค์เดียวเท่านั้นผู้ทรงพระนามว่าคริชณะ พระองค์ทรงเป็นพระปฏิมาผู้มีพระเมตตาสูงสุด ถึงแม้สถิตอยู่ ณ ที่นั้นเป็นหนึ่ง ทรงแบ่งภาคของพระองค์เองเป็นล้าน ๆ และล้าน ๆ ภาคออกไปโดยสมบูรณ์คัมภีร์พระเวทเปรียบเทียบองค์ภควานเหมือนกับต้นไม้ที่ยืนอยู่นิ่ง ๆ แต่มีผลไม้ ดอกไม้และการสลับสับเปลี่ยนใบอย่างหลากหลายมากมาก ภาคที่แบ่งแยกโดยสมบูรณ์ขององค์ภควานผู้ทรงเป็นพระผู้เป็นเจ้าสูงสุดแห่งดาวเคราะห์ไวคุณธฺะต่าง ๆ ทรงมีสี่กร และทรงมีพระนามต่าง ๆ กัน เช่น พุรุโชททะมะ, ทริวิคระมะ, เคชะวะ, มาดฺะวะ, อนิรุดดฺะ, ฮริชีเคชะ, สังคารชะณะ, พรัดยุมนะ, ชรีดฺะระ, วาสุเดวะ, ดาโมดะระ, จะนารดะนะ, นารายะณะ, วามะนะ, พัดมะนาบฺะ ฯลฯ
บระฮมะ-สัมฮิทาฺ (5.37) ได้ยืนยันไว้ว่า ถึงแม้ว่าองค์ภควานทรงประทับอยู่ที่พระตำหนักสูงสุด โกโลคะ วรินดาวะนะ เสมอ พระองค์ทรงแผ่กระจายไปทั่วเพื่อทุกสิ่งทุกอย่างจะได้ดำเนินไปด้วยดี (โกโลคะ เอวะ นิวะสะทิ อคิลาทมะ-บํูทะฮฺ) ดังที่ได้กล่าวไว้ในคัมภีร์พระเวท (ชเวทาชวะทะระ อุพะนิชัดฺ 6.8) พะราสยะ ชัคทิร วิวิไดฺวะ ชรูยะเท/ สวาบฺาวิคี กยานะ-บะละ-คริยา ชะฺ พลังงานต่าง ๆ ของพระองค์ทรงแผ่กระจายไปทั่วจนทำให้ทุกสิ่งทุกอย่างในปรากฏการณ์ทางจักรวาลดำเนินไปอย่างเป็นระบบ ปราศจากข้อบกพร่อง ถึงแม้ว่าองค์ภควานทรงประทับอยู่ไกลแสนไกล