การบรรลุถึงองค์ภควาน
โศลก 9
คะวิม พุราณัม อนุชาสิทารัม
อโณร อณียามสัม อนุสมะเรด ยะฮฺ
สารวัสยะ ดฺาทารัม อชินทยะ-รูพัม
อาดิทยะ-วารณัม ทะมะสะฮ พะรัสทาทฺ
คะวิมฺ - ผู้ที่รู้ทุกสิ่งทุกอย่าง, พุราณัมฺ - อาวุโสที่สุด, อนุชาสิทารัมฺ - ผู้ควบคุม, อโนฮฺ - กว่าละอองอณู, อณียามสัมฺ - เล็กว่า, อนุสมะเรทฺ - คิดถึงอยู่เสมอ, ยะฮฺ - ผู้ซึ่ง, สารวัสยะฺ - ของทุกสิ่ง, ดฺาทารัมฺ - ผู้ดำรงรักษา, อชินทยะฺ - ไม่สามรถมองเห็น, รูพัมฺ - รูปลักษณ์ของพระองค์, อาดิทยะ-วารณัมฺ - เจิดจรัสเหมือนดวงอาทิตย์, ทะมะสะฮฺ - ความมืด, พะรัส- ทาทฺ - ทิพย์
คำแปลฺ
เราควรทำสมาธิที่องค์ภควานในฐานะที่ทรงเป็นผู้รอบรู้ทุกสิ่งทุกอย่าง เป็นผู้อาวุโสที่สุด เป็นผู้ควบคุม เล็กกว่าสิ่งที่เล็กที่สุด เป็นผู้ดำรงรักษาทุกสิ่งทุกอย่างอยู่เหนือแนวคิดทางวัตถุทั้งปวง ไม่สามารถมองเห็นได้ และทรงเป็นบุคคลอยู่เสมอ พระองค์ทรงเจิดจรัสเหมือนดวงอาทิตย์ และเป็นทิพย์เหนือธรรมชาติวัตถุ
คำอธิบายฺ
วิธีการคิดถึงองค์ภควานได้กล่าวไว้ในโศลกนี้ จุดสำคัญที่สุดคือพระองค์ทรงมิใช่ไร้รูปลักษณ์หรือว่างเปล่า เราไม่สามารถทำสมาธิอยู่ที่บางสิ่งบางอย่างที่ไม่มีรูปลักษณ์หรือว่างเปล่า เพราะเป็นสิ่งที่ยากมาก อย่างไรก็ดีวิธีการคิดถึงคริชณะนั้นง่ายมาก ได้กล่าวไว้ ณ ที่นี้ว่า ก่อนอื่นพระองค์ทรงเป็น พุรุชะฺ หรือบุคคล เราคิดถึงรูป ลักษณ์พระรามและรูปลักษณ์คริชณะ ไม่ว่าเราจะคิดถึงพระรามหรือคริชณะ พระองค์ทรงเป็นเช่นไรนั้นได้อธิบายในโศลกนี้ของ ภควัต-คีตาฺ องค์ภควาน ทรงเป็นคะวิฺ หมายความว่าพระองค์รู้อดีต ปัจจุบัน และอนาคต ดังนั้น พระองค์ทรงรู้ทุกสิ่งทุกอย่าง เป็นบุคคลผู้อาวุโสที่สุด เพราะว่าเป็นแหล่งกำเนิดของทุกสิ่งทุกอย่าง ทุกสิ่งทุกอย่างกำเนิดมากจากพระองค์ พระองค์ยังเป็นผู้ควบคุมจักรวาลสูงสุด ทรงเป็นผู้ดำรงรักษาและผู้สอนมนุษยชาติ เล็กว่าสิ่งที่เล็กที่สุด สิ่งมีชิวิตมีขนาดเศษหนึ่งส่วนหมื่นของปลายเส้นผม แต่องค์ภควานเล็กจนมองไม่เห็น และเสด็จเข้าไปอยู่ในหัวใจของละอองอณูนี้ ดังนั้น พระองค์ถูกเรียกว่าเล็กกว่าสิ่งที่เล็กที่สุด ในฐานะที่เป็นองค์ภควาน พระองค์ทรงสามารถเสด็จเข้าไปในละอองอณูและเข้าไปในหัวใจของสิ่งที่เล็กที่สุดและควบคุมเขาในฐานะที่เป็นอภิวิญญาณ แม้จะเล็กขนาดนี้พระองค์ยังแผ่กระจายไปทั่วและดำรงรักษาทุกสิ่งทุกอย่าง ทรงเป็นผู้ค้ำจุนระบบดาวเคราะห์ต่าง ๆ ทั้งหมดนี้ เราประหลาดใจอยู่เสมอว่าดาวเคราะห์มหึมาเหล่านี้ลอยอยู่ในอากาศได้อย่างไร ได้กล่าวไว้ ณ ที่นี้ว่าด้วยพลังอำนาจอันมองไม่เห็นขององค์ภควาน พระองค์ทรงค้ำจุนดาวเคราะห์มหึมาทั้งหลายเหล่านี้รวมทั้งระบบต่าง ๆของหมู่ดวงดาว คำว่า อชินทยะฺ (“ไม่สามารถมองเห็น”)มีความสำคัญเกี่ยวเนื่องกันนี้ พลังงานขององค์ภควานอยู่เหนือขอบเขตวิศัยทัศน์ของพวกเรา ดังนั้น จึงเรียกว่าไม่สามารถมองเห็น (อชินทยะฺ) ผู้ใดจะสามารถเถียงประเด็นนี้ได้? พระองค์ทรงแผ่กระจายในโลกวัตถุนี้ ถึงกระนั้นก็อยู่เหนือโลกวัตถุนี้ เราไม่สามารถเข้าใจแม้แต่โลกวัตถุซึ่งไม่มีความสำคัญอันใดเลยเมื่อเปรียบเทียบกับโลกทิพย์แล้วเราจะเข้าใจสิ่งที่สูงไปกว่านี้ได้อย่างไร? อชินทยะฺ หมายความว่าโลกวัตถุ ซึ่งข้อถกเถียงตามตรรกวิทยาและการคาดคะเนทางปรัชญาของเราไม่สามารถสัมผัสสิ่งที่เราไม่สามารถมองเห็นได้ ฉะนั้น บุคคลผู้มีปัญญาจะหลีกเลี่ยงการถกเถียงและการคาดคะเนที่ไร้ประโยชน์ และยอมรับสิ่งที่กล่าวไว้ในพระคัมภีร์เช่น คัมภีร์พระเวท ภควัต-คีตาฺ และ ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ และปฏิบัติตามหลักการที่วางไว้ เช่นนี้จะนำเราไปสู่ความเข้าใจ