ความรู้ที่ลับสุดยอด
โศลก 30
อพิ เชท สุ-ดุราชาโร
บฺะจะเท มาม อนันยะ-บฺาคฺ
สาดํุร เอวะ สะ มันทัพยะฮ
สัมยัก วิยะวะสิโท ฮิ สะฮฺ
อพิฺ - แม้แต่, เชทฺ - หาก, สุ-ดุราชาระฮฺ - เขาปฏิบัติสิ่งที่เลวร้ายที่สุด, บฺะจะเทฺ - ปฏิบัติในการอุทิศตนเสียสละรับใช้, มามฺ - แด่ข้า, อนันยะ-บฺาคฺ - โดยไม่เบี่ยงเบน, สาดํฺุ - นักบุญ, เอวะฺ - แน่นอน, สะฮฺ - เขา, มันทัพยะฮฺ - พิจารณาว่า, สัมยัคฺ - สมบูรณ์, วิยะวะสิทะฮฺ - สถิตอย่างมั่นคง, ฮิฺ - แน่นอน, สะฮฺ - เขา
คำแปลฺ
แม้กระทำในสิ่งที่เลวร้ายที่สุด หากเขาปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ พิจารณาได้ว่าผู้นี้เป็นนักบุญ เนื่องจากเขาสถิตอย่างถูกต้องในความมุ่งมั่นของตนเอง
คำอธิบายฺ
คาว่า สุ-ดุราชาระฮฺ ในโศลกนี้มีความสำคัญมาก เราควรทำความเข้าใจอย่างถูกต้องเมื่อสิ่งมีชีวิตอยู่ภายใต้สภาวะเงื่อนไข จะมีกิจกรรมสองอย่างคือ กิจกรรมหนึ่งอยู่ภายใต้เงื่อนไข และอีกกิจกรรมหนึ่งเป็นพื้นฐานเดิมแท้ สำหรับการปกป้องร่างกายหรืออยู่ภายใต้กฎของสังคมและรัฐ แน่นอนว่ามีกิจกรรมต่างๆ แม้สำหรับสาวกที่สัมพันธ์กับชีวิตภายใต้สภาวะเงื่อนไข กิจกรรมเหล่านี้เรียกว่าอยู่ภายใต้เงื่อนไขนอกจากนี้ชีวิตผู้สำนึกอย่างสมบูรณ์ในธรรมชาติทิพย์ของตนปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกหรืออุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อองค์ภควาน มีกิจกรรมที่เรียกว่าเป็นทิพย์ กิจกรรมเหล่านี้ปฏิบัติไปในสถานภาพเดิมแท้ของตนเอง เรียกทางเทคนิคว่าการอุทิศตนเสียสละรับใช้ตอนนี้ในระดับที่อยู่ภายใต้สภาวะที่มีเงื่อนไข บางครั้งกิจกรรมในการอุทิศตนเสียสละรับใช้และการรับใช้ที่มีเงื่อนไขสัมพันธ์กับร่างกายจะไปด้วยกันได้ แต่บางครั้งไปด้วยกันไม่ได้ สาวกจะระวังมากเพื่อไม่ทำสิ่งใดให้ไปทำลายสภาวะอันบริสุทธิ์ของตนเองเท่าที่จะเป็นไปได้ โดยทราบดีว่าความสมบูรณ์ในกิจกรรมขึ้นอยู่กับความรู้แจ้งมากยิ่งขึ้นในคริชณะจิตสำนึก อย่างไรก็ดี บางครั้งอาจพบว่าบุคคลในคริชณะจิตสำนึกปฏิบัติในสิ่งที่เลวร้ายที่สุดทางสังคมหรือทางการเมือง แต่การตกลงต่ำชั่วคราวเช่นนี้มิได้ตัดสิทธิ์ของเขา ใน ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ กล่าวว่า หากผู้ที่ตกลงต่ำแต่ปฏิบัติตนอย่างหมดหัวใจในการรับใช้ทิพย์ต่อองค์ภควาน พระองค์ผู้ทรงประทับภายในหัวใจจะทำให้เขาบริสุทธิ์ขึ้นและให้อภัยจากสิ่งเลวร้ายนั้น มลพิษทางวัตถุนั้นรุนแรงมาก แม้โยคีปฏิบัติในการรับใช้พระองค์อย่างสมบูรณ์ บางครั้งยังตกหลุมพราง แต่คริชณะจิตสำนึกมีพลังมาก การตกลงต่ำชั่วครั้งชั่วคราวเช่นนี้จะได้รับการแก้ไขให้ถูกต้องโดยทันที ฉะนั้น วิธีการอุทิศตนเสียสละรับใช้จึงมีผลสำเร็จอยู่เสมอ ไม่มีผู้ใดควรเยาะเย้ยสาวกในการที่ตกลงต่ำจากวิถีทางอันประเสริฐอันเนื่องจากอุบัติเหตุ ดังจะอธิบายในโศลกต่อไป การตกลงต่ำชั่วคราวเช่นนี้จะยุติลงในเวลาต่อมา ทันทีที่สาวกสถิตอย่างสมบูรณ์ในคริชณะจิตสำนึก
ดังนั้น บุคคลผู้สถิตในคริชณะสำนึกและปฏิบัติด้วยความมุ่งมั่นในวิธีการสวดภาววนา ฮะเร คริชณะ ฮะเร คริชณะ คริชณะ คริชณะ ฮะเร ฮะเร / ฮะเร รามะ ฮะเรรามะ รามะ รามะ ฮะเร ฮะเร ควรพิจารณาว่าอยู่ในสถานภาพทิพย์ แม้โดยโอกาสหรืออุบัติเหตุพบว่าเขาตกลงต่ำ คำว่า สาดํุร เอวะฺ “เขาเป็นนักบุญ” เน้นมาก มีคำเตือนสำหรับผู้ไม่ใช่สาวกว่า เนื่องจากการตกลงต่ำด้วยอุบัติเหตุ สาวกไม่ควรถูกเยาะเย้ยควรพิจารณาว่าเขายังเป็นนักบุญ แม้ตกลงต่ำโดยอุบัติเหตุ และคำว่า มันทัพยะฮฺ ยิ่งเน้นขึ้นไปอีก หากผู้ใดไม่ปฏิบัติตามกฎนี้ และเยาะเย้ยสาวกในการตกลงต่ำโดยอุบัติเหตุเท่ากับผู้นี้ไม่เชื่อฟังคำสั่งขององค์ภควาน คุณสมบัติเดียวของสาวกคือปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้อย่างมุ่งมั่นเท่านั้น
ใน นริสิมฮะ พุราณะฺ มีข้อความดังต่อไปนี้
บฺะกะวะทิ ชะ ฮะราพ อนันยะ-เชทา
บฺริชะ-มะลิโน พิ วิราจะเท มะนุชยะฮฺ
นะ ฮิ ชะชะ-คะลุชะ-ชชฺะบิฮ คะดาชิท
ทิมิระ-พะราบฺะวะทาม อุไพทิ ชันดระฮฺ
ความหมายคือ แม้ปฏิบัติในการอุทิศตนเสียสละรับใช้อย่างสมบูรณ์ต่อองค์ภควานบางครั้งพบว่าบุคคลปฏิบัติในกิจกรรมที่น่ารังเกียจ กิจกรรมเหล่านี้ควรพิจารณาว่าเหมือนกับจุดต่าง ๆ ที่รวมกันเป็นรูปกระต่ายบนดวงจันทร์ จุดเหล่านี้ไม่ได้กลายมาเป็นอุปสรรคในการส่องแสงของดวงจันทร์ ในทำนองเดียวกัน การตกลงต่ำโดยอุบัติเหตุของสาวกจากวิถีทางของบุคลิกนักบุญไม่ได้ทำให้เขาน่ารังเกียจ
อีกด้านหนึ่ง เราไม่ควรเข้าใจผิดว่าสาวกที่อยู่ในการอุทิศตนเสียสละรับใช้ทิพย์สามารถปฏิบัติในสิ่งที่น่ารังเกียจต่าง ๆ นานาได้ โศลกนี้พาดพิงถึงเฉพาะอุบัติเหตุอันเนื่องมาจากพลังอันแข็งแกร่งที่มาสัมผัสกับวัตถุเท่านั้น การอุทิศตนเสียสละรับใช้เหมือนกับการประกาศสงครามกับพลังงานแห่งความหลง ตราบเท่าที่เรายังไม่แข็งแรงพอที่จะต่อสู้กับพลังงานแห่งความหลงอาจตกลงต่ำโดยอุบัติเหตุได้ แต่เมื่อแข็งแรงพอ เราจะไม่อยู่ภายใต้อำนาจแห่งการตกลงต่ำเช่นนี้อีกต่อไป ดังที่ได้อธิบายแล้วว่า ไม่ควรมีผู้ใดฉวยประโยชน์จากโศลกนี้ไปกระทำสิ่งเหลวไหลและคิดว่าตนเองยังเป็นสาวกหากไม่พัฒนาบุคลิกของตนให้ดีขึ้นด้วยการอุทิศตนเสียสละรับใช้ พึงเข้าใจไว้ว่าเราไม่ใช่สาวกระดับสูง