ความรู้ที่ลับสุดยอด
โศลก 34
มัน-มะนา บฺะวะ มัด-บัฺคโธ
มัด-ยาจี มาม นะมัสคุรฺุ
มาม เอไวชยะสิ ยุคทไววัม
อาทมานัม มัท-พะรายะณะฮฺ
มัท-มะนาฮฺ - ระลึกถึงข้าอยู่เสมอ, บฺะวะฺ - มาเป็น, มัทฺ - ของข้า, บัฺคธะฮฺ - สาวก, มัทฺ - ของข้า, ยาจีฺ - ผู้บูชา , มามฺ - แด่ข้า, นะมัสคุรฺุ - ถวายความเคารพ, มามฺ - แด่ข้า, เอวะฺ - อย่างสมบูรณ์, เอชยะสิฺ - เธอจะมา, ยุคทวาฺ - ซึมซาบ, เอวัมฺ - ดังนั้น, อาทมานัมฺ - วิญญาณของเธอ, มัท-พะรายะณะฮฺ - อุทิศแด่ข้า
คำแปลฺ
ให้จิตใจของเธอระลึกถึงข้าอยู่เสมอ มาเป็นสาวกของข้า ถวายความเคารพต่อข้าบูชาข้า และซึมซาบอยู่ในข้าอย่างสมบูรณ์ แน่นอนว่าเธอจะมาหาข้า
คำอธิบายฺ
โศลกนี้แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าคริชณะจิตสำนึกเป็นวิถีทางเดียวเท่านั้นที่สามารถส่งเราให้ออกจากเงื้อมมือของโลกวัตถุที่มีมลทินนี้ได้ บางครั้งนักบรรยายผู้ไม่มีคุณธรรมบิดเบือนความหมายซึ่งกล่าวไว้อย่างชัดเจน ณ ที่นี้ว่า การอุทิศตนเสียสละรับใช้ทั้งหมดควรถวายให้องค์ภควานคริชณะ ด้วยความอับโชคนักบรรยายผู้ไม่มีคุณธรรมชักจูงจิตใจของผู้อ่านให้หันเหไปในหนทางที่เป็นไปไม่ได้ นักบรรยายเหล่านี้ไม่รู้ว่าไม่มีข้อแตกต่างระหว่างจิตใจของคริชณะและพระวรกายของพระองค์ คริชณะทรงไม่ใช่มนุษย์ปุถุชนธรรมดา พระองค์ทรงเป็นสัจธรรมสูงสุด พระวรกายของพระองค์จิตใจของพระองค์ และตัวพระองค์เองเป็นหนึ่งเดียวกันและสมบูรณ์สูงสุด ได้กล่าวไว้ใน คูรมะ พุราณะฺ ดังที่บัฺคธิสิดดฺานธะ สะรัสวะที โกสวามี ได้อ้างอิงในคำบรรยาย อนุบฺา ชยะฺ ของหนังสือ เชธันญะ-ชะริทามริทะฺ (บทที่ห้า อาดิ-ลีลาฺ โศลก 41-48) เดฮะ- เดฮิ-วิเบฺโด ยัม เนชวะเร วิดยะเท ควะชิทฺ หมายความว่าในองค์ภควานคริชณะไม่มีข้อแตกต่างระหว่างตัวพระองค์เองและพระวรกายของพระองค์ เนื่องจากนักบรรยายไม่รู้ศาสตร์แห่งคริชณะ จึงซ่อนคริชณะและแบ่งแยกบุคลิกภาพของพระองค์จากจิตใจหรือจากพระวรกายของพระองค์ แม้ว่านี่เป็นเพียงอวิชชาในศาสตร์แห่งคริชณะโดยแท้ แต่บางคนยังทำผลกำไรจากการชักนำผู้คนไปในทางที่ผิด
มีบางคนที่เป็นมาร คิดถึงคริชณะเช่นเดียวกันนี้ แต่ด้วยความอิจฉาเหมือนกับกษัตริย์คัมสะ พระมาตุลาของคริชณะ ซึ่งคิดถึงคริชณะเสมอเช่นเดียวกันแต่ความคิดของคัมสะเป็นศัตรู และอยู่ในความวิตกกังวลเสมอว่าเมื่อไรคริชณะจะมาสังหารตนความคิดเช่นนี้จะไม่ช่วยเรา เราควรคิดถึงคริชณะในการอุทิศตนเสียสละด้วยความรักนั่นคือ บัฺคธิฺ เราควรพัฒนาความรู้แห่งองค์คริชณะอย่างต่อเนื่อง การพัฒนาที่อำนวยประโยชน์นั้นคืออะไร? คือการเรียนรู้จากครูผู้เชื่อถือได้ คริชณะคือองค์ภควาน ได้อธิบายไว้หลายครั้งแล้วว่า พระวรกายของพระองค์ไม่ใช่วัตถุ แต่ทรงเป็นอมตะมีความปลื้มปีติสุขและความรู้ การสนทนาเกี่ยวกับคริชณะเช่นนี้จะช่วยให้เรามาเป็นสาวก การเข้าใจคริชณะว่าเป็นอย่างอื่น โดยเรียนรู้จากแหล่งที่ผิดจะพิสูจน์ให้เห็นว่าไม่ได้รับผลประโยชน์อันใดเลย
ฉะนั้น เราควรให้จิตใจจดจ่ออยู่ที่รูปลักษณ์อมตะ รูปลักษณ์เดิมแท้ของคริชณะด้วยความมุ่งมั่นในหัวใจว่าคริชณะคือองค์ภควาน และเราควรปฏิบัติในการบูชา มีวัดเป็นร้อย ๆ พัน ๆ วัดในประเทศอินเดียที่บูชาคริชณะ และปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ เมื่อมีการปฏิบัติเช่นนี้เราต้องถวายความเคารพต่อคริชณะ ก้มศีรษะต่อหน้าพระปฏิมา ใช้จิดใจ ร่างกาย กิจกรรม และทุกสิ่งทุกอย่างปฏิบัติรับใช้ เช่นนี้จะทำให้ซึมซาบอยู่ในคริชณะอย่างสมบูรณ์โดยไม่เบี่ยงเบน และจะช่วยย้ายเราไปยังคริชณะโลคะ เราควรระวังไม่ให้นักบรรยายผู้ไม่มีคุณธรรมมาบิดเบือน และต้องปฏิบัติในวิธีแห่งการอุทิศตนเสียสละรับใช้เก้าวิธี เริ่มจากการสดับฟังและการสวดภาวนาเกี่ยวกับคริชณะการอุทิศตนเสียสละรับใช้ที่บริสุทธิ์คือจุดมุ่งหมายสูงสุดของสังคมมนุษย์
บทที่เจ็ดและบทที่แปดของ ภควัต-คีตาฺ อธิบายถึงการอุทิศตนเสียสละรับใช้ที่บริสุทธิ์แด่องค์ภควาน โดยปราศจากความรู้จากการคาดคะเน อิทธิฤทธิ์โยคะ และกิจกรรมเพื่อผลประโยชน์ทางวัตถุ พวกที่ยังไม่ทำให้ตนเองบริสุทธิ์ขึ้นอาจยึดติดอยู่กับลักษณะต่าง ๆ ขององค์ภควาน เช่น บระฮมะจโยทิฺ ที่ไร้รูปลักษณ์ และ พะระมาทมาฺ ในหัวใจของทุกคน แต่สาวกผู้บริสุทธิ์ปฏิบัติตนรับใช้องค์ภควานโดยตรง
มีบทกวีอันสวยงามเกี่ยวกับคริชณะที่กล่าวไว้อย่างชัดเจนว่า ผู้ใดปฏิบัติในการบูชาเทวดาเป็นผู้ที่ด้อยปัญญาที่สุด และไม่สามารถได้รับรางวัลสูงสุดจากองค์ภควานไม่ว่าในเวลาใด ในตอนต้น บางครั้งสาวกอาจตกต่ำลงจากมาตรฐานแต่ควรพิจารณาว่าสูงส่งกว่านักปราชญ์และโยคีทั้งหลาย ผู้ที่ปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกอยู่เสมอควรเข้าใจว่าเป็นนักบุญโดยสมบูรณ์ กิจกรรมที่ไม่ใช่การอุทิศตนเสียสละซึ่งเกิดขึ้นโดยอุบัติเหตุจะลดน้อยลง และเขาจะสถิตในความสมบูรณ์บริบูรณ์โดยเร็วอย่างไม่ต้องสงสัย สาวกผู้บริสุทธิ์ไม่มีโอกาสที่จะตกลงต่ำจริง เพราะว่าองค์ภควานทรงดูแลสาวกผู้บริสุทธิ์ด้วยตัวพระองค์เอง ฉะนั้น ผู้มีปัญญาควรรับเอาวิธีแห่งคริชณะจิตสำนึกมาปฏิบัติโดยตรงและใช้ชีวิตอยู่อย่างมีความสุขในโลกวัตถุนี้ แล้วจะได้รับรางวัลสูงสุดจากคริชณะในอนาคต
ดังนั้น ได้จบคำอธิบายโดย บัฺคธิเวดันธะ บทที่เก้าของหนังสือฺ ชรีมัด บฺะกะวัด-กีทา ในหัวข้อเรื่องความรู้ที่ลับสุดยอดฺ