ความรู้ที่ลับสุดยอด
โศลก 4
มะยา ทะทัม อิดัม สารวัม
จะกัด อัพยัคทะ-มูรทินาฺ
มัท-สทฺานิ สารวะ-บํูทานิ
นะ ชาฮัม เทชุ อวัสทิฺทะฮฺ
มะยาฺ - โดยข้า, ทะทัมฺ - แผ่กระจาย, อิดัมฺ - นี้, สารวัมฺ - ทั้งหมด, จะกัทฺ - ปรากฏการณ์ในจักรวาล, อัพยัคทะ-มูรทินาฺ - ด้วยรูปที่ไม่ปรากฏ, มัทฺ - สทฺานิฺ - ในข้า, สารวะฺ - บํูทานิฺ - มวลสิ่งมีชีวิต, นะฺ - ไม่, ชะฺ - เช่นกัน, อฮัมฺ - ข้า, เทชฺุ - ในพวกเขา, อวัสทิฺทะฮฺ - สถิต
คำแปลฺ
ตัวข้าในรูปลักษณ์ที่ไม่ปรากฏทำให้จักรวาลทั้งหมดนี้แผ่กระจายออกไป สิ่งมีชีวิตทั้งหมดอยู่ในข้า แต่ข้าไม่ได้อยู่ในพวกเขา
คำอธิบายฺ
เราไม่สามารถมองเห็นองค์ภควานด้วยประสาทสัมผัสวัตถุที่หยาบ กล่าวไว้ว่า
อทะฮ ชรี-คริชณะ-นามาดิ
นะ บฺะเวด กราฮยัม อินดริไยฮฺ
เสโวนมุคเฮ ฮิ จิฮวาโด
สวะยัม เอวะ สพุำระทิ อดะฮฺ
(Bhakti-rasāmṛta-sindhuฺ 1.2.234)
ประสาทสัมผัสวัตถุของเราไม่สามารถเข้าใจพระนาม ชื่อเสียง ลีลา ฯลฯ ขององค์ชรีคริชณะได้ ผู้ที่ปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้อย่างบริสุทธิ์ภายใต้การแนะนำที่ถูกต้องเท่านั้นที่พระองค์จะทรงเปิดเผย ใน บระฮมะ-สัมฮิทาฺ (5.38) กล่าวไว้ว่า เพรมานจะนะ- ชชํุริทะ-บัฺคธิ-วิโลชะเนนะ สันทะฮ สะไดวะ ฮริดะเยชุ วิโลคะยันทิฺ เราสามารถเห็นองค์ภควาน โกวินดะ อยู่เสมอทั้งภายในและภายนอกตัวเรา หากเราพัฒนาท่าทีแห่งความรักทิพย์ต่อพระองค์ ดังนั้น สำหรับบุคคลโดยทั่วไปจะไม่สามารถมองเห็นพระองค์ ได้กล่าวไว้ ณ ที่นี้ว่า ถึงแม้ทรงแผ่กระจายไปทั่ว ปรากฏอยู่ทุกหนทุกแห่ง ประสาทสัมผัสวัตถุไม่สามารถเห็นพระองค์ได้ ได้แสดงไว้ ณ ที่นี้ด้วยคำพูด อัพยัคทะ-มูรทินาฺ แต่อันที่จริง ถึงแม้ว่าเราไม่สามารถเห็นพระองค์ ทุกสิ่งทุกอย่างพำนักอยู่ในพระองค์ ดังที่ได้อธิบายไว้ในบทที่เจ็ด ปรากฏการณ์ในจักรวาลวัตถุทั้งหมดเป็นเพียงการผสมผสานของพลังงานทั้งสองของพระองค์คือ พลังงานเบื้องสูงหรือพลังงานทิพย์ และพลังงานเบื้องต่ำหรือพลังงานวัตถุ ดังเช่น แสงอาทิตย์แผ่กระจายไปทั่วจักรวาล พลังงานขององค์ภควานทรงแผ่กระจายไปทั่วทั้งการสร้าง และทุกสิ่งทุกอย่างพำนักอยู่ในพลังงานนั้น
ถึงกระนั้นเราไม่ควรสรุปว่า เนื่องจากทรงแผ่กระจายไปทั่ว พระองค์ทรงสูญเสียความเป็นอยู่ส่วนพระองค์ เพื่อลบล้างข้อถกเถียงนี้องค์ภควานตรัสว่า “ข้าอยู่ทุกหนทุกแห่งและทุกสิ่งทุกอย่างอยู่ในข้า แต่ข้าก็ยังปลีกตัวออกห่าง” ตัวอย่างเช่นพระเจ้าแผ่นดินทรงเป็นผู้นำรัฐบาล รัฐบาลเป็นเพียงปรากฏการณ์แห่งพลังงานของพระเจ้าแผ่นดิน กระทรวงต่าง ๆ ของรัฐบาลเป็นพลังงานของพระเจ้าแผ่นดิน แต่ละกระทรวงอิงอยู่กับอำนาจของพระเจ้าแผ่นดิน แต่เราก็ไม่คาดหวังว่าพระเจ้าแผ่นดินจะทรงปรากฏอยู่ที่ทุก ๆ กระทรวงด้วยพระองค์เอง นี่คือตัวอย่างที่เห็นเป็นรูปธรรม ในทำนองเดียวกัน ปรากฏการณ์ทั้งหลายที่เราเห็นและทุกสิ่งทุกอย่างที่มีอยู่ทั้งในโลกวัตถุนี้และในโลกทิพย์พำนักอยู่บนพลังงานของบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า การสร้างเกิดขึ้นด้วยการแพร่กระจายพลังงานต่าง ๆ ของพระองค์ ดังที่ ภควัต-คีตาฺ ได้กล่าวไว้ วิชทับฺยาฮัม อิดัม คริทสนัมฺ พระองค์ทรงปรากฏอยู่ทุกหนทุกแห่งด้วยตัวแทนส่วนพระองค์ นั่นคือพลังงานต่าง ๆ ของพระองค์ที่แพร่กระจายไปทั่ว