ความรู้ที่ลับสุดยอด
โศลก 5
นะ ชะ มัท-สทฺานิ บํูทานิ
พัสยะ เม โยกัม ไอชวะรัมฺ
บํูทะ-บฺริน นะ ชะ บํูทะ-สโทฺ
มะมาทมา บํูทะ-บฺาวะนะฮฺ
นะฺ - ไม่เคย, ชะฺ - เช่นกัน, มัท-สทฺานิฺ - สถิตในข้า, บํูทานิฺ - การสร้างทั้งหมด, พัสยะฺ - จงดู, เมฺ - ของข้า, โยกัม ไอชวะรัมฺ - อิทธิฤทธิ์ที่ไม่สามารถมองเห็น, บํูทะ-บฺริทฺ - ผู้บำรุงรักษาสิ่งมีชีวิตทั้งมวล, นะฺ - ไม่เคย, ชะฺ - เช่นกัน, บํูทะ-สทฺะฮฺ - ในปรากฏการณ์จักรวาล, มะมะฺ - ของข้า, อาทมาฺ - ตัวข้า, บํูทะ-บฺาวะนะฮฺ - แหล่งกำเนิดของปรากฏการณ์ทั้งหลาย
คำแปลฺ
ถึงกระนั้นทุกสิ่งทุกอย่างที่ถูกสร้างขึ้นมามิได้พำนักอยู่ในข้า จงดูอิทธิฤทธิ์ความมั่งคั่งของข้า! ถึงแม้ว่าข้าคือผู้บำรุงรักษามวลชีวิต และถึงแม้ว่าข้าอยู่ทุกหนทุกแห่ง ข้าไม่ใช่ส่วนหนึ่งของปรากฏการณ์ทางจักรวาลนี้ เพราะตัวข้าคือแหล่งกำเนิดของการสร้าง
คำอธิบายฺ
องค์ภควานตรัสว่าทุกสิ่งทุกอย่างพำนักอยู่ที่พระองค์ (มัท-สทฺานิ-สารวะ- บํูทานิ)ฺ เช่นนี้ควรทำความเข้าใจให้ถูกต้อง องค์ภควานทรงมิได้เข้ามายุ่งเกี่ยวโดยตรงกับการดำรงรักษาและค้ำจุนปรากฏการณ์ทางธรรมชาตินี้ บางครั้งเราเห็นภาพแอทลาสหรือเทพเจ้ากรีกแบกโลกใบนี้อยู่บนบ่า ดูเหมือนว่าท่านเหนื่อยมากที่แบกโลกทั้งโลกอันยิ่งใหญ่นี้ ภาพเช่นนี้ไม่ควรนำมาแสดงในความสัมพันธ์กับคริชณะเกี่ยวกับการค้ำจุนจักรวาลที่สร้างขึ้นมานี้ พระองค์ตรัสว่า ถึงแม้ทุกสิ่งทุกอย่างพำนักพักพิงอยู่ที่พระองค์ตัวพระองค์เองก็ยังอยู่ห่างออกไป ระบบดาวเคราะห์ต่าง ๆ ลอยอยู่ในนภากาศ และนภากาศนี้เป็นพลังงานขององค์ภควาน แต่พระองค์ทรงแตกต่างไปจากนภากาศ และประทับอยู่ที่อื่น ฉะนั้น ทรงตรัสว่า “ถึงแม้ว่าสิ่งเหล่านี้สถิตอยู่ที่พลังงานอันไม่สามารถมองเห็นได้ของข้า ในฐานะที่เป็นบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า ข้าก็อยู่ห่างจากสิ่งเหล่านี้” นี่คือความมั่งคั่งที่ไม่สามารถมองเห็นได้ขององค์ภควาน
ในพจนานุกรม พระเวท นิรุคทิฺ กล่าวว่า ยุจยะเท เนนะ ดุรกฺะเทชุ คารเยชุ ”องค์ฺภควานทรงแสดงลีลาอันน่าอัศจรรย์ที่ไม่สามารถสำเหนียกได้เพื่อทรงแสดงพลังอำนาจของพระองค์” บุคลิกของพระองค์ทรงเปี่ยมไปด้วยพลังงานนานัปการ และความมุ่งมั่นของพระองค์เป็นสัจจะที่แท้จริงอยู่ในตัว เช่นนี้จึงเข้าใจบุคลิกภาพแห่งองค์ภควานได้ เราอาจคิดจะทำบางสิ่งบางอย่างแต่ก็มีอุปสรรคมากมาย บางครั้งเราไม่สามารถทำสิ่งที่เราชอบได้ แต่เมื่อคริชณะทรงปรารถนาจะทำสิ่งใด พระองค์ทรงเพียงแต่ปรารถนาทุกสิ่งทุกอย่างจะดำเนินไปอย่างสมบูรณ์จนเราไม่สามารถจินตนาการว่ามันเกิดขึ้นได้อย่างไรองค์ภควานทรงอธิบายสัจธรรมนี้ ถึงแม้ว่าทรงเป็นผู้ดำรงรักษาและค้ำจุนปรากฏการณ์ทางธรรมชาติทั้งหมด พระองค์ทรงมิได้แตะต้องปรากฏการณ์ทางธรรมชาตินี้ เพียงแต่ทรงปรารถนาทุกสิ่งทุกอย่างก็ถูกสร้างขึ้นมา ทุกสิ่งทุกอย่างได้รับการค้ำจุน ทุกสิ่งทุกอย่างได้รับการดำรงรักษา และทุกสิ่งทุกอย่างก็ถูกทำลายลง ไม่มีข้อแตกต่างระหว่างจิตใจและพระวรกายของพระองค์ (เหมือนกับที่มีข้อแตกต่างระหว่างตัวเราและจิตวัตถุปัจจุบันของเรา) เพราะทรงเป็นจิตวิญญาณที่สมบูรณ์ พระองค์ทรงปรากฏอยู่ในทุกสิ่งทุกอย่างพร้อม ๆ กัน เช่นนี้ คนธรรมดาสามัญทั่วไปไม่สามารถเข้าใจว่าทรงปรากฏด้วยพระวรกายของพระองค์เองได้อย่างไร พระองค์ทรงแตกต่างจากปรากฏการณ์ทางวัตถุนี้ แต่ทุกสิ่งทุกอย่างก็พำนักพักพิงอยู่ที่พระองค์ ได้อธิบายไว้ ณ ที่นี้ว่าเป็น โยกัม ไอชวะรัมฺ หรือพลังอิทธิฤทธิ์ขององค์ภควาน