ความรู้ที่ลับสุดยอด
โศลก 6
ยะทฺาคาชะ-สทิฺโท นิทยัม
วายุฮ สารวะทระ-โก มะฮานฺ
ทะทฺา สารวาณิ บูทานิ
มัท-สทฺานีทิ อุพะดฺาระยะฺ
ยะทฺาฺ - เหมือนกับ, อาคารชะ-สทิฺทะฮฺ - สถิตในท้องฟ้า, นิทยัมฺ - เสมอ, วายุฮ-ลม,สารวะทระ-กะฮ-พัดไปทุกแห่ง, มะฮานฺ - ยิ่งใหญ่, ทะทฺาฺ - ในทำนองเดียวกัน, สารวาณิ บํูทานิฺ - สิ่งมีชีวิตทั้งหลายที่ถูกสร้างขึ้นมา, มัท-สทฺานิฺ - สถิตในข้า, อิทิฺ - ดังนั้น, อุพะดฺาระยะฺ - พยายามเข้าใจ
คำแปลฺ
จงเข้าใจว่า เสมือนดั่งพลังของลมที่พัดไปทุกหนทุกแห่ง แต่ยังพักพิงอยู่ในท้องฟ้าเสมอ มวลชีวิตที่ถูกสร้างขึ้นมาก็พักพิงอยูในข้า
คำอธิบายฺ
สำหรับคนธรรมดาทั่วไปเกือบมองไม่เห็นว่าการสร้างทางวัตถุอันมหึมานี้พักพิงอยู่ในองค์ภควานได้อย่างไร แต่พระองค์ทรงให้ตัวอย่างซึ่งอาจช่วยให้พวกเราเข้าใจได้ ท้องฟ้าอาจเป็นปรากฏการณ์ใหญ่ที่สุดที่พวกเราสำเหนียกได้ และในท้องฟ้าลมหรืออากาศเป็นปรากฏการณ์ใหญ่ที่สุดในโลกจักรวาล การเคลื่อนไหวของลมมีอิทธิพลต่อการเคลื่อนไหวของทุกสิ่งทุกอย่าง ถึงแม้ว่าลมนั้นยิ่งใหญ่ก็ยังสถิตภายในท้องฟ้า ลมมิได้อยู่นอกเหนือไปจากท้องฟ้า ในทำนองเดียวกัน ปรากฏการณ์อันน่าอัศจรรย์ในจักรวาลเกิดขึ้นได้ด้วยความปรารถนาสูงสุดขององค์ภควาน และทั้งหมดอยู่ภายใต้การบังคับบัญชาแห่งความปรารถนาสูงสุดของพระองค์ ดังที่พวกเราทั่วไปจะกล่าวว่า แม้แต่ใบหญ้าไม่อาจเคลื่อนไหวได้หากปราศจากซึ่งความปรารถนาขององค์ภควาน ดังนั้น จากความปรารถนาของพระองค์ทุกสิ่งทุกอย่างได้รับการดำรงรักษาไว้และทุกสิ่งทุกอย่างถูกทำลายลง ถึงกระนั้น พระองค์ยังทรงอยู่ห่างจากทุกสิ่งทุกอย่างดังเช่นท้องฟ้าอยู่ห่างจากกระแสของลมฉันใด
ได้กล่าวไว้ใน อุพะนิชัดฺ ว่า ยัด-บีฺชา วาทะฮ พะวะเทฺ “ลมที่พัดไปก็เนื่องมาจากความกลัวองค์ภควาน” (ไทททิรียะ อุพะนิชัด 2.8.1)ฺ ใน บริฮัด-อารัณยะคะ อุพะ- นิชัดฺ (3.8.9) กล่าวไว้ว่า เอทัสยะ วา อัคชะรัสยะ พระชาสะเน การกิ สูรยะ-ชันดระมะโส วิดฮริโท ทิชทฺะทะ เอทัสยะ วา อัคชะรัสยะ พระชาสะเน การกิ ดยาพ-อาพริทิพโย วิด ฮริโท ทิชทฺะทะฮฺ “โดยคำสั่งสูงสุด ภายใต้การควบคุมขององค์ภควาน ดวงจันทร์ ดวงอาทิตย์ และดาวเคราะห์ยิ่งใหญ่อื่น ๆ จึงเคลื่อนไหว” ใน บระฮมะ-สัมฮิทาฺ (5.52) กล่าวไว้เช่นกันว่า
ยัช-ชัคชุร เอชะ สะวิทา สะคะละ-กระฮาณามฺ
ราจา สะมัสทะ-สุระ-มูรทิร อเชชะ-เทจาฮฺ
ยัสยากยะยา บฺระมะทิ สัมบฺริทะ-คาละ-ชัคโรฺ
โกวินดัม อาดิ-พุรุชัม ทัม อฮัม บฺะจามิฺ
นี่คือคำอธิบายเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของดวงอาทิตย์ กล่าวไว้ว่า ดวงอาทิตย์ถือว่าเป็นพระเนตรข้างหนึ่งขององค์ภควาน และมีพลังอำนาจมหาศาลในการกระจายความร้อนและแสง ถึงกระนั้น ดวงอาทิตย์ก็โคจรไปตามหน้าที่ด้วยคำสั่งและความปรารถนาสูงสุดขององค์โกวินดะ ฉะนั้น จากวรรณกรรมพระเวทเราพบหลักฐานว่า ปรากฏการณ์ทางวัตถุที่เราเห็นว่าเป็นสิ่งอัศจรรย์และยิ่งใหญ่มากนี้ อยู่ภายใต้การควบคุมอันสมบูรณ์ของบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า จะอธิบายในโศลกต่อ ๆ ไปของบทนี้