ในตอนต้นของบทที่สิบห้า  อธิบายถึงต้นไทรแห่งโลกวัตถุนี้  รากพิเศษงอกออกมาเปรียบเทียบได้กับกิจกรรมของสิ่งมีชีวิต  บางครั้งเป็นมงคล  บางครั้งไม่เป็นมงคลบทที่เก้าก็เช่นกัน  ได้อธิบายถึงเทพ  เดวะฺ  และมาร  อสุระฺ  บัดนี้ตามพิธีกรรมพระเวทกิจกรรมในระดับความดีพิจารณาว่าเป็นมงคลเพื่อเจริญก้าวหน้าบนหนทางแห่งความหลุดพ้น  กิจกรรมเหล่านี้เรียกว่า  ไดวี  พระคริทิฺ  เป็นทิพย์โดยธรรมชาติ  พวกที่สถิตในธรรมชาติทิพย์เจริญก้าวหน้าบนหนทางแห่งความหลุดพ้น  อีกด้านหนึ่งสำหรับพวกที่ปฏิบัติในระดับตัณหาและอวิชชาจะไม่ได้รับความหลุดพ้น  แต่ต้องอยู่ในโลกวัตถุนี้ในร่างมนุษย์  หรือตกต่ำไปในเผ่าพันธุ์สัตว์  หรืแม้ในรูปชีวิตที่ต่ำกว่าสัตว์  บทที่สิบหกนี้องค์ภควานทรงอธิบายทั้งธรรมชาติทิพย์และคุณสมบัติที่ควบคู่กันไปและธรรมชาติมารพร้อมทั้งคุณสมบัติที่ควบคู่กันไป  และทรงอธิบายถึงประโยชน์และโทษของคุณสมบัติเหล่านี้

คำว่า  อบิฺจาทัสยะฺ  มีความสำคัญมาก  สัมพันธ์กับผู้ที่เกิดมามีคุณสมบัติทิพย์หรือแนวโน้มไปในทางเทพ  การได้บุตรธิดาในบรรยากาศเทพ  เรียกในคัมภีร์พระเวทว่า  การบฺาดฺานะสัมสคาระฺ  หากผู้ปกครองปรารถนาบุตรธิดาในคุณสมบัติเทพ  ควรปฏิบัติตามหลักธรรมสิบประการที่แนะนำไว้เพื่อชีวิตสังคมของมนุษย์  ใน  ภควัต-คีตาฺเราได้ศึกษาแล้วเช่นกันว่า  ชีวิตเพศสัมพันธ์เพื่อได้บุตรธิดาที่ดีคือคริชณะพระองค์เองชีวิตเพศสัมพันธ์ไม่ผิดหากใช้วิธีการในคริชณะจิตสำนึก  พวกที่อยู่ในคริชณะจิตสำนึกอย่างน้อยไม่ควรมีบุตรธิดาเหมือนกับแมวและสุนัข  แต่ควรมีบุตรธิดาเพื่อให้มีคริชณะจิตสำนึกหลังจากเกิดมาแล้ว  เช่นนี้จะเป็นประโยชน์สำหรับเด็ก  ๆ  ที่เกิดกับบิดาและมารดาที่ซึมซาบอยู่ในคริชณะจิตสำนึก

สถาบันสังคมที่รู้กันในนาม  วารณาชระมะ-ดฺารมะฺ  เป็นสถาบันที่แบ่งชีวิตสังคมออกเป็นสี่ส่วนและสี่อาชีพการงานหรือวรรณะ  ไม่ได้หมายความว่าแบ่งสังคมมนุษย์ตามชาติกำเนิด  การแบ่งเช่นนี้เป็นไปตามคุณสมบัติทางการศึกษา  เพื่อรักษาความสงบและความเจริญรุ่งเรืองในสังคม  คุณสมบัติที่กล่าว  ณ  ที่นี้เป็นคุณสมบัติทิพย์เพื่อทำให้บุคคลเจริญก้าวหน้าในการเข้าใจวิถีทิพย์  จะได้เป็นอิสระจากโลกวัตถุ

ในสถาบัน  วารณาชระมะ,  สันนยาสีฺ  หรือบุคคลในชีวิตสละโลก  พิจารณาว่าเป็นผู้นำหรือเป็นพระอาจารย์ของทุก  ๆ  ระดับชั้นในสังคม  บราฮมะณะฺ  พิจารณาว่าเป็นพระอาจารย์ทิพย์ของระดับในสังคม  เช่น  คชัทริยะ  ไวชยะฺ  และ  ชูดระฺ  แต่  สันนยาสีฺ  ผู้อยู่สูงสุดของสถาบันพิจารณาว่าเป็นพระอาจารย์ทิพย์ของ  บราฮมะณะฺด้วย  เพราะคุณสมบัติแรกของ  สันนยาสีฺ  คือปราศจากความกลัว  สันนยาสีฺ  ต้องอยู่คนเดียวโดยไม่มีผู้อุปถัมภ์หรือไม่รับประกันว่าจะได้รับการอุปถัมภ์  ท่านต้องพึ่งพระเมตตาของบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าเท่านั้น  หากคิดว่า  “หลังจากตัดความสัมพันธ์จากสังคมไปแล้วใครจะปกป้องข้า?”  เมื่อเป็นเช่นนี้ก็ไม่ควรรับเอาชีวิตสละโลกมาปฏิบัติเราต้องมีความมั่นใจอย่างแน่วแน่ว่าคริชณะ  หรือบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าในรูป  พะระมาทมาฺ  ผู้ประทับอยู่ในหัวใจของทุก  ๆ  คนทรงเห็นทุกสิ่งทุกอย่าง  และพระองค์ทรงทราบเสมอว่าเราตั้งใจทำอะไรอยู่  ดังนั้น  เราต้องมีความมั่นใจอย่างแน่วแน่ว่าคริชณะในรูปของ  พะระมาทมาฺ  จะดูแลดวงวิญญาณที่ศิโรราบต่อพระองค์  “ข้าจะไม่มีวันอยู่คนเดียว”  เราควรคิดว่า  “ถึงแม้อยู่ในเขตป่าที่มืดมิดที่สุดข้าก็จะมีคริชณะอยู่เคียงข้าง  และพระองค์จะให้การปกป้องคุ้มครองอยู่ตลอดเวลา”  ความมั่นใจเช่นนี้เรียกว่า  อบฺะยัมฺปราศจากความกลัว  ระดับจิตเช่นนี้จำเป็นสำหรับบุคคลผู้รับเอาชีวิตสละโลกมาปฏิบัติ

จากนั้น  ต้องทำให้ความเป็นอยู่ของตนเองบริสุทธิ์  มีกฎเกณฑ์มากมายที่ต้องปฏิบัติตามในชีวิตสละโลก  สิ่งสำคัญที่สุดสำหรับ  สันนยาสีฺ  คือ  มีข้อห้ามอย่างเคร่งครัดในการมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับสตรี  ห้ามแม้แต่จะพูดกับสตรีในที่ลับ  องค์เชธันญะทรงเป็น  สันนยาสีฺ  ที่ดีเลิศ  ขณะทรงอยู่ที่  พุรีฺ  เหล่าสาวกสตรีไม่สามารถแม้แต่มาแสดงความเคารพใกล้พระองค์  พวกนางได้รับคำแนะนำให้ไปก้มลงกราบห่าง  ๆ  เช่นนี้  ไม่ได้แสดงว่ารังเกียจชนชั้นสตรี  แต่เป็นข้อตำหนิติเตียนที่กำหนดไว้สำหรับ  สันนยาสีฺ  ไม่ให้มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับสตรี  เราต้องปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของระดับชีวิตโดยเฉพาะของตนเพื่อให้ความเป็นอยู่บริสุทธิ์ขึ้น  สำหรับ  สันนยาสีฺ  ความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับสตรีและความเป็นเจ้าของทรัพย์สมบัติเพื่อสนองประสาทสัมผัสได้ถูกห้ามไว้อย่างเคร่งครัดองค์เชธันญะเองทรงเป็น  สันนยาสีฺ  ที่ดีเลิศ  เราเรียนรู้จากชีวิตของพระองค์ว่าทรงมีความเข้มงวดมากเกี่ยวกับสตรี  ถึงแม้พิจารณาว่าเป็นอวตารแห่งองค์ภควานที่มีความโอบอ้อมอารีย์และมีเสรีมากที่สุดด้วยการยอมรับพันธวิญญาณผู้ตกต่ำที่สุด  พระองค์ทรงปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของชีวิต  สันนยาสะฺ  อย่างเคร่งครัดเกี่ยวกับการคบหาสมาคมกับสตรี  ครั้งหนึ่ง  หนึ่งในผู้ที่ใกล้ชิดส่วนพระองค์ชื่อ  โชฺทะ  ฮะริดาสะฺ  ซึ่งอยู่ใกล้ชิดกับพระองค์ร่วมกับสาวกรูปอื่น  ๆ  ไปมองหญิงสาวด้วยความกำหนัด  เชธันญะผู้ทรงมีความเคร่งครัดมากจึงปฏิเสธ  โชฺทะ  ฮะริดาสะฺ  ไม่ให้มาอยู่ในกลุ่มผู้ใกล้ชิดส่วนพระองค์โดยตรัสว่า  “สำหรับ  สันนยาสีฺ  หรือผู้ใดที่ปรารถนาจะออกไปจากเงื้อมมือของธรรมชาติวัตถุและพยายามพัฒนาตนเองไปสู่ธรรมชาติทิพย์เพื่อกลับคืนสู่เหย้าคืนสู่องค์ภควานหากมองไปเพื่อเป็นเจ้าของวัตถุและมองไปที่ผู้หญิงเพื่อสนองประสาทสัมผัส  แม้ยังไม่ได้รื่นรมณ์  แต่มองไปด้วยแนวโน้มเช่นนี้  ควรถูกประณามและไปฆ่าตัวตายเสียยังดีกว่าก่อนที่จะมีประสบการณ์กับความปรารถนาที่ผิด  ๆ  เช่นนี้”  นี่คือวิธีปฏิบัติเพื่อความบริสุทธิ์

รายการต่อไปคือ  กยานะ-โยกะ-วิยะวัสทิฺทิฺ  ปฏิบัติในการพัฒนาความรู้  ชีวิต  สันนยาสีฺ  หมายไว้เพื่อแจกจ่ายความรู้แก่คฤหัสถ์และบุคคลอื่น  ๆ  ผู้ลืมชีวิตอันแท้จริงแห่งความเจริญก้าวหน้าในวิถีทิพย์ของตน  สันนยาสีฺ  ควรภิกขาจารไปตามบ้านเพื่อการดำรงชีพ  เช่นนี้มิได้หมายความว่าเป็นขอทาน  การถ่อมตนก็เป็นอีกคุณสมบัติหนึ่งสำหรับผู้สถิตในวิถีทิพย์  ด้วยความถ่อมตนแท้  ๆ  ที่  สันนยาสีฺ  ภิกขาจารจากบ้านหนึ่งไปยังอีกบ้านหนึ่ง  ไม่ใช่เพื่อไปขอทานโดยตรง  แต่เพื่อไปพบและปลุกพวกคฤหัสถ์ให้ตื่นขึ้นมาอยู่ในคริชณะจิตสำนึก  นี่คือหน้าที่ของ  สันนยาสีฺ  หากท่านเจริญก้าวหน้าจริงและได้รับคำสั่งจากพระอาจารย์ทิพย์  ท่านควรสอนคริชณะจิตสำนึกด้วยตรรกวิทยาและความเข้าใจ  หากยังไม่เจริญก้าวหน้าพอก็ไม่ควรรับเอาชีวิตสละโลกมาปฏิบัติโดยไม่มีความรู้เพียงพอ  ท่านควรสดับฟังจากพระอาจารย์ทิพย์ผู้เชื่อถือได้เพื่อพัฒนาความรู้โดยสมบูรณ์  สันนยาสีฺ  ผู้รับเอาชีวิตสละโลกมาปฏิบัติจะต้องไม่มีความกลัว  สัททวะ-สัมชุดดิฺฺ(มีความบริสุทธิ์)  และ  กยานะ-โยกะฺ  (มีความรู้)

คำต่อไปคือการให้ทาน  หมายไว้สำหรับคฤหัสถ์  คฤหัสถ์ควรหาเงินเลี้ยงชีพด้วยความซื่อสัตย์สุจริตและให้ห้าสิบเปอร์เซ็นต์ของรายได้เพื่อเผยแพร่คริชณะจิตสำนึกไปทั่วโลก  ดังนั้น  คฤหัสถ์ควรให้ทานแก่สถาบันสังคมที่ปฏิบัติเช่นนี้  การให้ทานควรให้แก่ผู้รับที่ถูกต้อง  มีการให้ทานที่แตกต่างกันดังจะอธิบายการให้ทานในระดับความดีตัณหา  และอวิชชาต่อไป  พระคัมภีร์แนะนำการให้ทานในระดับความดี  การให้ทานในระดับตัณหาและอวิชชาไม่แนะนำเพราะเป็นการเสียเงินเปล่า  การให้ทานควรให้เพื่อเผยแพร่คริชณะจิตสำนึกไปทั่วโลกเท่านั้น  เช่นนี้คือการให้ทานในระดับความดี

สำหรับ  ดะมะฺ  (ควบคุมตนเอง)  ไม่เพียงหมายไว้สำหรับระดับอื่น  ๆ  ของสังคมศาสนาเท่านั้นแต่หมายไว้เฉพาะคฤหัสถ์  ถึงแม้ว่ามีภรรยาคฤหัสถ์ไม่ควรใช้ประสาทสัมผัสของตนเพื่อชีวิตเพศสัมพันธ์โดยไม่จำเป็น  มีข้อห้ามต่าง  ๆ  สำหรับคฤหัสถ์  แม้ในชีวิตเพศสัมพันธ์ซึ่งควรปฏิบัติเพื่อมีบุตรธิดาเท่านั้น  หากไม่ต้องการบุตรธิดาเราไม่ควรรื่นเริงชีวิตเพศสัมพันธ์กับภรรยา  สังคมปัจจุบันรื่นเริงชีวิตเพศสัมพันธ์ด้วยวิธีการคุมกำเนิดหรือวิธีการที่น่ารังเกียจยิ่งไปกว่านั้นเพื่อหลีกเลี่ยงความรับผิดชอบต่อบุตรธิดา  เช่นนี้ไม่ใช่คุณสมบัติทิพย์แต่เป็นคุณสมบัติมาร  หากผู้ที่แม้จะเป็นคฤหัสถ์ต้องการให้ชีวิตทิพย์ก้าวหน้าต้องควบคุมชีวิตเพศสัมพันธ์และไม่ควรมีบุตรหากไม่มีจุดมุ่งหมายเพื่อรับใช้คริชณะ  ถ้ามีบุตรธิดาที่จะมาอยู่ในคริชณะจิตสำนึกก็สามารถมีบุตรธิดาได้เป็นร้อย  ๆ  แต่ถ้าหากไม่มีความสามารถทำเช่นนี้  เราก็ไม่ควรตามใจตนเองเพียงเพื่อความสุขทางประสาทสัมผัสเท่านั้น

พิธีบูชาเป็นอีกรายการหนึ่งที่คฤหัสถ์พึงปฏิบัติ  เพราะว่าพิธีบูชาจำเป็นต้องใช้เงินมาก  พวกที่อยู่ในช่วงชีวิตอื่น  ๆ  เช่น  บระฮมะชารยะ  วานะพรัสทฺะฺ  และ  สันนยาสะฺจะไม่มีเงิน  พวกนี้อยู่ด้วยการภิกขาจาร  ดังนั้น  การปฏิบัติพิธีบูชาต่าง  ๆ  หมายไว้สำหรับคฤหัสถ์ซึ่งควรปฏิบัติพิธีบูชาอักนิ-โฮทระฺ  ดังที่ได้สอนไว้ในวรรณกรรมพระเวทแต่ในปัจจุบันพิธีบูชาเหล่านี้มีค่าใช้จ่ายสูงมาก  เป็นไปไม่ได้ที่คฤหัสถ์จะสามารถปฏิบัติได้  พิธีบูชาที่ดีที่สุดแนะนำไว้สำหรับยุคนี้เรียกว่า  สังคีรทะนะ-ยะกยะ,  สังคีรทะนะ-ยะกยะฺหรือการสวดภาวนา  ฮะเร  คริชณะ  ฮะเร  คริชณะ  คริชณะ  คริชณะ  ฮะเร  ฮะเร/  ฮะเรรามะ  ฮะเร  รามะ  รามะ  รามะ  ฮะเร  ฮะเร  นี้  ดีที่สุดและเป็นพิธีบูชาที่ประหยัดที่สุด  ทุกๆ  คนสามารถนำไปปฏิบัติและได้รับประโยชน์  ฉะนั้น  สามรายการนี้คือการให้ทาน  การควบคุมประสาทสัมผัสของตนเอง  และการปฏิบัติพิธีบูชาหมายไว้สำหรับคฤหัสถ์

สวาดฺยายะฺ  การศึกษาคัมภีร์พระเวท  หมายไว้สำหรับ  บระฮมะชารยะฺ  หรือชีวิตนักศึกษา  บระฮมะชารีฺ  ควรถือเพศพรหมจรรย์  ไม่ควรมีความสัมพันธ์กับสตรีและใช้จิตใจศึกษาวรรณกรรมพระเวทเพื่อพัฒนาความรู้ทิพย์เช่นนี้เรียกว่า  สวาดฺยายะฺ

ทะพัสฺ  หรือความสมถะ  หมายไว้โดยเฉพาะสำหรับชีวิตเกษียณ  เราไม่ควรดำรงความเป็นคฤหัสถ์ตลอดชีวิต  ต้องจำไว้เสมอว่ามีสี่ช่วงของชีวิตคือ  บระฮมะ  ชารยะ  กริฮัสทฺะ  วานะพรัสทฺะฺ  และ  สันนยาสะฺ  หลังจาก  ชีวิตคฤหัสถ์หรือ  กริฮัสทฺะฺ  เราควรเกษียณ  หากมีชีวิตอยู่หนึ่งร้อยปี  เราควรใช้ยี่สิบห้าปีในชีวิตนักศึกษา  ยี่สิบห้าปีในชีวิตคฤหัสถ์  ยี่สิบห้าปีในชีวิตเกษียณ  และยี่สิบห้าปีในชีวิตสละโลก  นี่คือกฎเกณฑ์ของหลักธรรมศาสนาแห่งพระเวท  ผู้ชายเกษียณจากชีวิตคฤหัสถ์ต้องปฏิบัติความสมถะของร่างกาย  ความสมถะของจิตใจ  และความสมถะของลิ้น  นั่นคือ  ทะพัสยะฺ  สังคม  วารณาชระมะ-ดฺารมะฺ  ทั้งหมดหมายไว้เพื่อ  ทะพัสยะฺ  ปราศจาก  ทะพัสยะฺ  หรือความสมถะไม่มีมนุษย์ผู้ใดสามารถได้รับอิสรภาพหลุดพ้น  ทฤษฏีที่ว่าไม่มีความจำเป็นในชีวิตสมถะและคาดคะเนไปเรื่อย  ๆ  แล้วทุกสิ่งทุกอย่างจะดีเอง  ทั้งวรรณกรรมพระเวทและ  ภควัต-คีตาฺ  ไม่แนะนำ  ทฤษฏีเหล่านี้ผลิตโดยนักทิพย์นิยมจอมอวดอ้างที่ต้องการมีลูกศิษย์มากๆ  เพราะถ้าหากว่ามีข้อห้ามและกฎเกณฑ์ต่าง  ๆ  ผู้คนจะไม่ชอบ  ดังนั้น  พวกที่ต้องการมีสานุศิษย์มาก  ๆ  ในนามของศาสนาเพื่อเป็นการอวดเพียงอย่างเดียว  โดยไม่ต้องมีกฎเกณฑ์อย่างถูกต้องสำหรับชีวิตนักศึกษา  สำหรับชีวิตสาวก  หรือสำหรับตนเองวิธีการเช่นนี้คัมภีร์พระเวทไม่อนุมัติ

คุณสมบัติความเรียบง่ายของ  บระฮมะณะฺ  ไม่เพียงเฉพาะช่วงชีวิตหนึ่งชีวิตใดที่ปฏิบัติตามหลักธรรมนี้  แต่ทุก  ๆ  คนไม่ว่าจะอยู่ใน  บระฮมะชารี  อาชระมะ,  กริฮัสทฺะ  อาชระมะ,  วานาพรัสทฺะ  อาชระมะฺ  หรือ  สันนยาสะ  อาชระมะฺ  ทุกคนควรมีชีวิตเรียบง่ายและตรงไปตรงมา

อฮิมสาฺ  หมายความว่า  ไม่ทำให้การดำเนินชีวิตของสิ่งมีชีวิตใดต้องหยุดชะงักลง  เราไม่ควรคิดว่าเนื่องจากละอองวิญญาณไม่มีวันถูกฆ่าแม้หลังจากการฆ่าร่างกายไปแล้ว  จึงไม่มีภัยอันตรายในการฆ่าสัตว์เพื่อสนองประสาทสัมผัส  ปัจจุบันนี้ผู้คนมัวเมากับการกินเนื้อสัตว์  ถึงแม้ว่าจะมีอาหารต่าง  ๆ  มากมายเช่น  ธัญพืช  ผลไม้  และนม  โดยไม่มีความจำเป็นต้องฆ่าสัตว์  คำสอนนี้สำหรับทุก  ๆ  คน  เมื่อไม่มีทางเลือกเราอาจฆ่าสัตว์  แต่ต้องถวายในพิธีบูชา  อย่างไรก็ดี  เมื่อมีอาหารสำหรับมนุษย์มากมาย  บุคคลผู้ปรารถนาความเจริญก้าวหน้าในความรู้แจ้งทิพย์ไม่ควรเบียดเบียนสัตว์อื่น  อฮิมสาฺที่แท้จริงหมายความว่าไม่ทำให้การดำเนินชีวิตของผู้ใดต้องหยุดชะงักลง  สัตว์ต่าง  ๆกำลังดำเนินไปในวิวัฒนาการแห่งชีวิตของตนเองด้วยการเปลี่ยนจากชีวิตสัตว์ประเภทหนึ่งไปเป็นสัตว์อีกประเภทหนึ่ง  หากสัตว์ตัวนี้ถูกฆ่าการดำเนินชีวิตของมันก็สะดุดลงหากสัตว์อยู่ในร่างนี้มาหลายวันหรือหลายปีและถูกฆ่าโดยยังไม่ถึงเวลาอันควร  มันต้องกลับมาเกิดอีกครั้งหนึ่งในร่างแบบนี้เพื่อให้วันที่คงเหลืออยู่เสร็จสิ้นสมบูรณ์  เพื่อได้รับการส่งเสริมไปสู่ชีวิตอีกเผ่าพันธุ์หนึ่ง  ดังนั้น  การดำเนินชีวิตของพวกมันไม่ควรสะดุดลงเพียงเพื่อสนองลิ้นของเราเช่นนี้เรียกว่า  อฮิมสาฺ

สัทยัมฺ  คำนี้หมายความว่าไม่ควรบิดเบือนความจริงเพื่อประโยชน์ส่วนตัวบางอย่าง  ในวรรณกรรมพระเวทมีบางตอนที่ยาก  แต่ความหมายหรือจุดมุ่งหมายควรเรียนรู้จากพระอาจารย์ทิพย์ผู้เชื่อถือได้  นั่นคือวิธีการเพื่อความเข้าใจคัมภีร์พระเวท  ชรุทิฺหมายความว่าควรสดับฟังจากผู้ที่เชื่อถือได้  เราไม่ควรตีความหมายในคำอธิบายต่าง  ๆเพื่อผลประโยชน์ส่วนตัวของเราเอง  มีคำอธิบาย  ภควัต-คีตาฺ  มากมายที่ตีความหมายผิดไปจากฉบับเดิม  ความหมายที่แท้จริงของคำควรแสดงออก  เช่นนี้ควรเรียนรู้จากพระอาจารย์ทิพย์ผู้เชื่อถือได้

อโครดฺะฺ  หมายความว่าระงับความโกรธ  แม้จะมีการยั่วโทสะ  เราควรอดทนเพราะเมื่อโกรธทำให้ทั่วทั้งเรือนร่างมีมลทิน  ความโกรธเป็นผลผลิตของระดับตัณหาและราคะ  ดังนั้น  ผู้สถิตในวิถีทิพย์ควรระงับตนเองจากความโกรธ  อไพรชุนัมฺหมายความว่า  เราไม่ควรจับผิดหรือติเตียนผู้อื่นโดยไม่จำเป็นแน่นอนว่าการเรียกโจรว่าเป็นโจรไม่ใช่การจับผิด  แต่การเรียกคนซื่อสัตว์สุจริตว่าเป็นโจรเป็นความผิดมหันต์สำหรับผู้ต้องการความเจริญก้าวหน้าในชีวิตทิพย์  ฮรีฺ  หมายความว่า  ควรถ่อมตัวมากและไม่ควรกระทำสิ่งที่น่ารังเกียจ  อชาพะลัมฺ  ความมั่นใจ  หมายความว่าไม่ควรเร่าร้อนหรือหงุดหงิดกับความพยายามบางอย่าง  ความพยายามในบางสิ่งบางอย่างอาจไม่ประสบผลสำเร็จแต่ไม่ควรเสียใจ  เราควรทำความเจริญก้าวหน้าด้วยความอดทนและมั่นใจ

คำว่า  เทจัสฺ  ใช้  ณ  ที่นี้  หมายไว้สำหรับ  คชัทริยะ,  คชัทริยะฺ  ควรมีความแข็งแรงมากอยู่เสมอเพื่อปกป้องผู้ที่อ่อนแอ  คชัทริยะฺ  ไม่ควรทำตัวว่าเป็นผู้ไม่เบียดเบียน  หากจำเป็นต้องเบียดเบียน  จะต้องแสดงออก  ในบางสถานการณ์  ผู้ปราบศัตรูอาจให้อภัยและอาจยกโทษให้กับความผิดเล็ก  ๆ  น้อย  ๆ

โชชัมฺ  หมายความว่าความสะอาด  ไม่เฉพาะแต่จิตใจและร่างกายเท่านั้นแต่รวมทั้งการติดต่อกับผู้อื่นด้วย  หมายไว้โดยเฉพาะสำหรับพ่อค้าวาณิช  ซึ่งไม่ควรทำธุรกิจในตลาดมืด  นาทิ-มานิทาฺ  ไม่คาดหวังเกียรติยศ  ใช้สำหรับ  ชูดระฺ  หรือชนชั้นแรงงาน  ตามคำสั่งสอนพระเวทพิจารณาว่าเป็นพวกต่ำสุดในสี่ชั้น  พวกนี้ไม่ควรผยองกับเกียรติยศหรือชื่อเสียงที่ไม่จำเป็น  และควรดำรงอยู่ในระดับของตนเอง  เป็นหน้าที่ของ  ชูดระฺ  ที่ต้องแสดงความเคารพต่อชนชั้นที่สูงกว่าเพื่อรักษาสถานภาพของสังคม

คุณสมบัติทั้งยี่สิบหกประการที่กล่าวมานี้เป็นคุณสมบัติทิพย์  เราควรพัฒนาตามสถานภาพทางสังคมและอาชีพที่ต่างกันไป  คำอธิบายก็คือถึงแม้ว่าสภาวะทางวัตถุจะมีความทุกข์  หากคุณสมบัติเหล่านี้ได้รับการพัฒนาและฝึกฝนโดยมนุษย์ทุกชั้นวรรณะก็เป็นไปได้ที่จะค่อย  ๆ  เจริญขึ้นมาถึงระดับสูงสุดแห่งความรู้แจ้งทิพย์

ในโศลกนี้อธิบายถึงทางหลวงไปสู่นรก  พวกมารต้องการแสดงให้เห็นว่าตนเองมีศาสนาและเจริญก้าวหน้าในศาสตร์ทิพย์  ถึงแม้ไม่ปฏิบัติตามหลักธรรม  และมีความหยิ่งจองหองเสมอ  กับการที่มีการศึกษาสูงหรือร่ำรวยมาก  มารต้องการให้ผู้อื่นบูชาตนเองและเรียกร้องให้เคารพนับถือพวกตน  ถึงแม้จะไม่สมควร  ด้วยเรื่องเล็กน้อยก็จะโกรธมากและพูดจาเกรี้ยวกราดไม่สุภาพ  โดยไม่รู้ว่าอะไรควรทำและอะไรไม่ควรทำพวกมารทำทุกอย่างตามอำเภอใจ  และมองไม่เห็นผู้ที่ควรเคารพนับถือ  คุณสมบัติมารเหล่านี้ติดตามตัวมาตั้งแต่ตอนเริ่มต้นของร่างนี้ในครรภ์มารดา  และเมื่อเจริญเติบโตขึ้นคุณสมบัติอันไม่เป็นมงคลทั้งหลายเหล่านี้จะปรากฏออกมา

องค์ชรีคริชณะทรงให้กำลังใจอารจุนะด้วยการบอกว่า  อารจุนะทรงไม่ได้เกิดมาพร้อมกับคุณสมบัติมาร  การที่มาร่วมในการต่อสู้ไม่ใช่มาร  เพราะอารจุนะทรงได้พิจารณาถึงข้อดีและข้อเสีย  ทรงพิจารณาว่าบุคคลที่เคารพนับถือ  เช่น  บีฺชมะฺ  และ  โดรณะฺ  ควรถูกสังหารหรือไม่  ดังนั้น  จึงไม่ได้ปฏิบัติภายใต้อิทธิพลของความโกรธเกียรติยศที่ผิด  ๆ  หรือความเกรี้ยวกราด  ท่านจึงไม่มีคุณสมบัติมาร  สำหรับทหารนักรบ  คชัทริยะฺ  การยิงธนูไปที่ศัตรูพิจารณาว่าเป็นทิพย์  และการละเว้นหน้าที่เช่นนี้เป็นมารดังนั้น  จึงไม่มีเหตุผลที่อารจุนะทรงควรเศร้าโศก  ผู้ใดที่ปฏิบัติตามหลักธรรมในวรรณะชีวิตของตนที่ต่างกันไปเท่ากับสถิตในระดับทิพย์

องค์ชรีคริชณะทรงให้ความมั่นใจแด่อารจุนะว่าทรงเกิดมาพร้อมกับคุณสมบัติทิพย์  บัดนี้ทรงอธิบายถึงวิถีมาร  พันธชีวิตแบ่งออกเป็นสองพวกในโลกนี้  พวกที่เกิดมาพร้อมกับคุณสมบัติทิพย์ปฏิบัติตามหลักธรรมแห่งชีวิต  หมายความว่าพวกนี้ปฏิบัติตามคำสั่งสอนของพระคัมภีร์และบุคคลผู้เชื่อถือได้  เราควรปฏิบัติหน้าที่ตามแสงสว่างแห่งพระคัมภีร์ที่เชื่อถือได้  ความคิดเห็นเช่นนี้เรียกว่าทิพย์  ผู้ที่ไม่ปฏิบัติตามหลักธรรมดังที่กำหนดไว้ในพระคัมภีร์และเป็นผู้ปฏิบัติตามอำเภอใจของตนเองเรียกว่ามาร  เราไม่มีทางเลือกอื่นนอกจากปฏิบัติตามหลักธรรมของพระคัมภีร์  ได้กล่าวไว้ในวรรณกรรมพระเวทว่า  ทั้งคนทิพย์และคนมารเกิดจาก  พระจาพะทิฺ  ข้อแตกต่างก็คือ  พวกหนึ่งเชื่อฟังคำสั่งสอนพระเวท  และอีกพวกหนึ่งไม่เชื่อฟัง

ในทุกสังคมมนุษย์ที่ศิวิไลจะมีกฎเกณฑ์จากพระคัมภีร์เป็นชุดที่ปฏิบัติตามตั้งแต่ต้น  โดยเฉพาะในหมู่ชาวอารยัน  หรือพวกที่รับเอาวัฒนธรรมพระเวทมาปฏิบัติซึ่งเป็นที่รู้กันว่าเป็นพวกที่มีวัฒนธรรมเจริญสูงสุด  พวกที่ไม่ปฏิบัติตามคำสั่งสอนของพระคัมภีร์ถือว่าเป็นมาร  ดังนั้น  ได้กล่าวไว้  ณ  ที่นี้ว่าพวกมารไม่รู้กฎของพระคัมภีร์และไม่มีใจจะปฏิบัติตาม  ส่วนใหญ่ไม่รู้  แม้บางคนรู้ก็ไม่มีแนวโน้มจะปฏิบัติตาม  พวกมารไม่มีศรัทธาและไม่ยินดีปฏิบัติตามคำสั่งสอนของพระเวท  เหล่ามารไม่มีความสะอาดทั้งภายนอกหรือภายใน  เราควรรักษาร่างกายให้สะอาดด้วยการอาบน้ำ  แปรงฟัน  โกนหนวด  เปลี่ยนเสื้อผ้า  ฯลฯ  อยู่เสมอ  สำหรับความสะอาดภายใน  เราควรระลึกถึงพระนามอันศักดิ์สิทธิ์ขององค์ภควานเสมอ  และสวดภาวนา  ฮะเร  คริชณะ  ฮะเร  คริชณะ  คริชณะคริชณะ  ฮะเร  ฮะเร/  ฮะเร  รามะ  ฮะเร  รามะ  รามะ  รามะ  ฮะเร  ฮะเร  พวกมารไม่ชอบและไม่ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์เพื่อความสะอาดทั้งภายนอกและภายในเหล่านี้

สำหรับความประพฤติ  มีกฎเกณฑ์มากมายที่ชี้นำพฤติกรรมมนุษย์  เช่น  มะนุ-สัมฮิทาฺ  ซึ่งเป็นกฎหมายของเผ่าพันธุ์มนุษย์  แม้จนกระทั่งปัจจุบันชาวฮินดูยังปฏิบัติตาม  มะนุ-สัมฮิทาฺ  กฎหมายมรดกและกฎหมายอื่น  ๆ  ก็มาจากหนังสือเล่มนี้  ใน  มะนุ-สัมฮิทาฺ  ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจนว่าสตรีไม่ควรได้รับเสรีภาพ  เช่นนี้ไม่ได้หมายความว่าสตรีควรถูกเก็บไว้เป็นทาส  แต่พวกเธอเหมือนเด็ก  ๆ  เด็ก  ๆ  ไม่ควรปล่อยเป็นอิสระแต่มิได้หมายความว่าเก็บพวกเด็กไว้เป็นทาส  ปัจจุบันพวกมารละเลยคำสั่งสอนเหล่านี้และคิดว่าสตรีควรได้รับเสรีภาพเท่าเทียมกับบุรุษ  อย่างไรก็ดี  การกระทำเช่นนี้ไม่ได้ทำให้สภาวะสังคมโลกดีขึ้น  อันที่จริง  สตรีควรได้รับการปกป้องคุ้มครองในทุกระดับของชีวิต  เช่น  ได้รับความคุ้มครองจากบิดาในเยาว์วัย  จากสามีตอนเป็นสาว  และจากบุตรที่โตแล้วเมื่อยามชรา  เช่นนี้เป็นพฤติกรรมที่เหมาะสมทางสังคมตาม  มะนุ-สัมฮิทาฺ  แต่การศึกษาปัจจุบันได้ออกอุบายแนวคิดทำให้ชีวิตสตรีผยองแบบผิดธรรมชาติ  ดังนั้น  การแต่งงานในปัจจุบันเป็นเพียงจินตนาการในสังคมมนุษย์  และสภาวะศีลธรรมของผู้หญิงปัจจุบันจึงไม่ค่อยดี  ดังนั้น  เหล่ามารไม่ยอมรับคำสั่งสอนที่เป็นสิ่งดีสำหรับสังคม  และเนื่องจากไม่ปฏิบัติตามประสบการณ์ของนักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่  และกฎเกณฑ์ที่เหล่านักปราชญ์ได้วางไว้  สภาวะสังคมของคนมารจึงมีความทุกข์ระทมมาก

ข้อสรุปของมารที่ว่าโลกเป็นสิ่งหลอกลวง  ไม่มีเหตุและผล  ไม่มีผู้ควบคุม  ไม่มีจุดมุ่งหมาย  ทุกสิ่งทุกอย่างไม่จริง  พวกเขากล่าวว่า  ปรากฏการณ์ทางจักรวาลนี้เกิดขึ้นเนื่องมาจากความบังเอิญของการกระทำและปฏิกิริยาทางวัตถุ  โดยไม่คิดว่าองค์ภควานทรงสร้างโลกเพื่อจุดมุ่งหมายบางประการ  พวกนี้มีทฤษฎีของตนเองว่าโลกนี้เกิดขึ้นด้วยตัวมันเอง  และไม่มีเหตุผลที่จะเชื่อว่ามีองค์ภควานอยู่เบื้องหลัง  สำหรับพวกมารไม่มีข้อแตกต่างระหว่างวิญญาณและวัตถุ  และไม่ยอมรับดวงวิญญาณสูงสุด  ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นเพียงวัตถุเท่านั้น  จักรวาลทั้งหมดเข้าใจว่าเป็นอวิชชามหึมาก้อนหนึ่งตามแนวคิดของพวกนี้ทุกสิ่งทุกอย่างว่างเปล่า  ปรากฏการณ์อะไรก็แล้วแต่ที่มีอยู่ก็เนื่องมาจากอวิชชาในการสำเหนียกของตนเอง  เพราะเชื่ออย่างจริงจังว่าปรากฏการณ์อันหลากหลายทั้งหมดเป็นการแสดงออกของอวิชชาเหมือนกับในความฝัน  เราอาจสร้างหลายสิ่งหลายอย่างขึ้นมาซึ่งความจริงมันไม่มี  ดังนั้น  เมื่อตื่นขึ้นเราจะเห็นว่าทุกสิ่งทุกอย่างเป็นเพียงความฝัน  แต่อันที่จริงถึงแม้ว่าพวกมารกล่าวว่าชีวิตคือความฝันแต่ก็มีความชำนาญมากในการรื่นรมย์อยู่กับความฝันนี้  ดังนั้น  แทนที่จะได้รับความรู้กลับพัวพันมากยิ่งขึ้นในดินแดนแห่งความฝัน  และสรุปว่าทารกเป็นเพียงผลแห่งเพศสัมพันธ์ระหว่างชายและหญิง  โลกนี้เกิดขึ้นมาโดยปราศจากดวงวิญญาณ  มันเป็นเพียงการรวมตัวกันของวัตถุที่ผลิตสิ่งที่มีชีวิตโดยไม่ต้องมีคำถามว่าจะมีดวงวิญญาณหรือไม่  เหมือนกับที่หลายชีวิตออกมาจากเหงื่อและออกมาจากซากศพโดยไม่มีสาเหตุ  สิ่งมีชีวิตทั้งหมดออกมาจากการรวมตัวกันทางวัตถุของปรากฏการณ์แห่งจักรวาล  ฉะนั้นธรรมชาติวัตถุเป็นต้นเหตุของปรากฏการณ์นี้  และไม่มีสาเหตุอื่น  พวกเขาไม่เชื่อในคำดำรัสของคริชณะใน  ภควัต-คีตาฺ  ว่า  มายาดฺยัคเชณะ  พระคริทิฮ  สูยะเท  สะ-ชะราชะรัมฺ“ภายใต้การกำกับของข้า  โลกวัตถุทั้งหมดจึงเคลื่อนไหว”  อีกนัยหนึ่ง  ในหมู่มารไม่มีความรู้สมบูรณ์แห่งการสร้างโลก  มารทุกรูปจะมีทฤษฏีบางอย่างโดยเฉพาะของตนเองตามความคิดของพวกนี้  การตีความหมายของพระคัมภีร์หนึ่งก็ดีเท่า  ๆ  กับพระคัมภีร์เล่มอื่น  เพราะว่าพวกเขาไม่เชื่อในความเข้าใจมาตรฐานแห่งคำสั่งสอนของพระคัมภีร์

เหล่ามารปฏิบัติในกิจกรรมที่จะนำไปสู่ความหายนะของโลก  องค์ภควานตรัสณ  ที่นี้ว่าพวกนี้ด้อยปัญญา  นักวัตถุนิยมที่ไม่มีแนวคิดแห่งองค์ภควานคิดว่าพวกตนเจริญก้าวหน้า  แต่ตาม  ภควัต-คีตาฺ  พวกนี้ไม่มีปัญญาและไร้ซึ่งเหตุผล  พยายามรื่นเริงกับโลกวัตถุนี้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด  ดังนั้น  จึงค้นคว้าบางสิ่งบางอย่างเพื่อสนองประสาทสัมผัสเสมอ  การค้นคว้าของนักวัตถุนิยมเหล่านี้พิจารณาว่าเป็นความเจริญก้าวหน้าของวัฒนธรรมมนุษย์  แต่ผลก็คือผู้คนก้าวร้าวและโหดร้ายมากยิ่งขึ้น  โหดร้ายต่อสัตว์และโหดร้ายต่อมนุษย์ด้วยกันเอง  โดยไม่รู้ว่าควรประพฤติต่อผู้อื่นอย่างไร  การฆ่าสัตว์โดดเด่นมากในหมู่มาร  บุคคลเหล่านี้พิจารณาว่าเป็นศัตรูของโลกเพราะว่าในที่สุดพวกเขาจะค้นคว้าหรือสร้างบางสิ่งบางอย่างที่จะนำความหายนะมาสู่ทุก  ๆ  คน  โดยทางอ้อมโศลกนี้ได้ทำนายการค้นพบระเบิดปรมณูซึ่งปัจจุบันนี้ทั่วทั้งโลกมีความภาคภูมิใจยิ่งนักสงครามอาจเกิดขึ้นเมื่อไรก็ได้และอาวุธปรมณูเหล่านี้จะสร้างความหายนะ  สิ่งเหล่านี้สร้างขึ้นมาเพื่อทำลายล้างโลกโดยเฉพาะ  ได้แสดงไว้  ณ  ที่นี้  เนื่องจากขาดคุณธรรมสังคมมนุษย์จึงค้นคว้าอาวุธเหล่านี้  ซึ่งไม่ได้สร้างขึ้นมาเพื่อสันติภาพหรือความเจริญรุ่งเรืองของโลก

ได้อธิบายความคิดของเหล่ามาร  ณ  ที่นี้ว่าไม่มีความพอใจกับราคะของตนเองซึ่งจะเพิ่มขึ้นและเพิ่มขึ้นด้วยความปรารถนาที่ไม่รู้จักพอกับการรื่นรมย์ทางวัตถุ  ถึงแม้เต็มไปด้วยความวิตกกังวลตลอดเวลาอันเนื่องมาจากไปยอมรับสิ่งที่ไม่ถาวร  ด้วยความหลงจึงยังคงปฏิบัติกิจกรรมเช่นนี้  โดยไม่มีความรู้และไม่สามารถบอกได้ว่าตนเองกำลังเดินทางผิด  ยอมรับเอาสิ่งที่ไม่ถาวร  คนมารเหล่านี้สร้างพระเจ้า  สร้างบทมนต์ของพวกตนขึ้นมาแล้วสวดตามนั้น  ผลก็คือทำให้ยึดติดอยู่กับสองสิ่งมากยิ่งขึ้นคือ  การรื่นรมย์ทางเพศและการสะสมทรัพย์สมบัติทางวัตถุ  คำว่า  อชุชิ-วระทาฮฺ  “คาสาบานที่ไม่สะอาด”  มีความสำคัญมากในความสัมพันธ์กับประเด็นนี้  คนมารเหล่านี้หลงติดอยู่กับไวน์  ผู้หญิง  การพนัน  และการรับประทานเนื้อสัตว์เป็นประจำ  สิ่งเหล่านี้คือ  อชุชิฺ  หรือนิสัยที่ไม่สะอาด  ด้วยแรงกระตุ้นจากความยโสและชื่อเสียงที่ผิด  ๆ  พวกมารได้สร้างหลักการทางศาสนาขึ้นมาซึ่งคำสั่งสอนพระเวทไม่รับรอง  ถึงแม้มารเหล่านี้น่ารังเกียจที่สุดในโลก  แต่ด้วยวิธีที่ผิดธรรมชาติ  โลกได้สร้างเกียรติยศชื่อเสียงผิด  ๆ  ให้พวกเขา  ถึงแม้กำลังถลำลงสู่นรก  ยังพิจารณาว่าพวกตนมีความเจริญก้าวหน้าเป็นอย่างมาก

พวกมารยอมรับว่าการรื่นรมย์ทางประสาทสัมผัสเป็นจุดมุ่งหมายสูงสุดแห่งชีวิตและจะรักษาแนวคิดนี้จนกว่าจะตาย  โดยไม่เชื่อในชีวิตหลังจากตายไปแล้ว  และไม่เชื่อว่าต้องไปอยู่ในร่างที่แตกต่างกันตามกรรม  (คารมะ)  หรือตามกิจกรรมที่ตนได้กระทำในโลกนี้  แผนการสำหรับชีวิตไม่เคยหมด  พวกนี้วางแผนแล้วแผนเล่าซึ่งไม่มีวันจบสิ้น  เรามีประสบการณ์โดยตรงกับบุคคลที่มีแนวคิดมารเช่นนี้  ซึ่งแม้ถึงเวลาตายยังถามหาแพทย์ให้ช่วยต่อชีวิตอีกสี่ปี  เพราะว่าแผนของตนยังไม่เสร็จสมบูรณ์  คนโง่เช่นนี้ไม่รู้ว่าแพทย์ไม่สามารถต่ออายุให้แม้แต่วินาทีเดียว  เมื่อคำสั่งมาถึงจะไม่มีการพิจารณาถึงความต้องการของมนุษย์  กฎแห่งธรรมชาติไม่อนุญาตแม้แต่วินาทีเดียวนอกเหนือไปจากที่เขาได้ถูกกำหนดไว้ให้รื่นรมย์

คนมารผู้ไม่มีความศรัทธาในองค์ภควานหรืออภิวิญญาณภายในใจตนเองทำบาปทุกอย่างเพื่อสนองประสาทสัมผัสของตน  โดยไม่รู้ว่ามีพยานนั่งอยู่ภายในหัวใจอภิวิญญาณทรงดูกิจกรรมของปัจเจกวิญญาณ  ดังที่ได้กล่าวไว้ใน  อุพะนิชัดฺ  ว่ามีนกสองตัวเกาะอยู่บนต้นไม้ต้นเดียวกัน  นกตัวหนึ่งปฏิบัติการและได้รับความสุขหรือความทุกข์จากผลไม้ของต้นและนกอีกตัวหนึ่งทรงเป็นพยาน  แต่คนมารไม่มีความรู้ในคัมภีร์พระเวทและไม่มีความศรัทธา  ดังนั้น  จึงรู้สึกเป็นอิสระที่จะทำทุกสิ่งทุกอย่างเพื่อสนองประสาทสัมผัส  ไม่ว่าผลที่ตามมาจะเป็นเช่นไร

คนมารไม่รู้จักพอกับความต้องการที่จะได้เงินมา  ไม่มีวันเพียงพอ  คิดเพียงแต่ว่าปัจจุบันนี้ทรัพย์สินของตนเองมีอยู่เท่าไร  และวางแผนที่จะใช้ทรัพย์สินเหล่านี้ให้เพิ่มพูนมากยิ่งขึ้น  ด้วยเหตุนี้จึงไม่ลังเลที่จะกระทำบาปใด  ๆ  ดังนั้น  เขาจึงทำธุรกิจในตลาดมืดที่ผิดกฎหมายเพื่อสนองประสาทสัมผัส  ลุ่มหลงอยู่กับทรัพย์สมบัติที่มีอยู่แล้วเช่น  ที่ดิน  ครอบครัว  บ้าน  และตัวเลขในธนาคาร  และวางแผนที่จะพัฒนามันไปเรื่อย  ๆมีความเชื่อในพลังความสามารถของตนเอง  โดยไม่รู้ว่าสิ่งที่ได้มานั้นก็เนื่องมาจากบุญเก่าในอดีตจึงได้รับโอกาสสะสมสิ่งของเหล่านี้  แต่เขาไม่มีแนวคิดถึงเหตุในอดีต  เพียงแต่คิดว่าทรัพย์สมบัติที่สะสมได้อย่างมหาศาลทั้งหมดนี้ก็เนื่องมาจากความพยายามของตนเอง  คนมารเชื่อในพลังความสามารถในการทำงานของตนแต่ไม่เชื่อในกฎแห่งกรรมตามกฎแห่งกรรมบอกว่า  มนุษย์เกิดในตระกูลสูง  ร่ำรวย  มีการศึกษาดี  หรือมีความสวยงามมาก  ก็เนื่องมาจากผลบุญในอดีต  พวกมารคิดว่าสิ่งทั้งหลายเหล่านี้เป็นเหตุบังเอิญและเนื่องมาจากพลังความสามารถส่วนตัว  พวกเขาไม่สามารถสำเหนียกถึงการจัดการที่อยู่เบื้องหลังผู้คนอันหลากหลายที่มีความสวยงามและการศึกษาทั้งหมดนี้  ผู้ใดที่มาแข่งขันกับคนมารเช่นกันจะเป็นศัตรูของเขา  มีคนมารอยู่มากมาย  และมารแต่ละคนจะเป็นศัตรูกับมารคนอื่น  ๆ  ความเป็นปรปักษ์กันนี้ลุ่มลึกมากยิ่งขึ้นระหว่างบุคคลระหว่างครอบครัว  ระหว่างสังคม  และในที่สุดระหว่างชาติ  ดังนั้น  จึงมีการต่อสู้กันเสมอทั้งสงครามและความเป็นปรปักษ์มีอยู่ทั่วโลก

มารแต่ละคนคิดว่าตนเองควรมีชีวิตอยู่ด้วยการเสียสละของคนอื่นทั้งหมดโดยทั่วไปคนมารคิดว่าตัวเองเป็นพระผู้เป็นเจ้าสูงสุด  และครูมารสอนสาวกของตนว่า“ทำไมพวกเจ้าเสาะแสวงหาพระเจ้าที่อื่น?  พวกเจ้าทั้งหมดเป็นพระเจ้า!  พวกเจ้าชอบอะไรเจ้าก็ทำได้  อย่าไปเชื่อในพระเจ้า  โยนพระเจ้าทิ้งไปเสีย  พระเจ้าตายแล้ว”  เหล่านี้คือคำสั่งสอนของพวกมาร

ถึงแม้ว่าคนมารเห็นคนอื่นมีความร่ำรวยและมีอิทธิพลเท่า  ๆ  กัน  หรือแม้มากกว่าก็ยังคิดว่าไม่มีผู้ใดรวยไปกว่าตน  และไม่มีผู้ใดมีอิทธิพลมากไปกว่าตน  สำหรับการส่งเสริมไปสู่ระบบดาวเคราะห์ที่สูงกว่า  มารไม่เชื่อในการปฏิบัติ  ยะกยะฺ  หรือการบูชา  เหล่ามารคิดจะผลิตวิธี  ยะกยะฺ  ของตนเอง  และเตรียมเครื่องจักรกลบางอย่างที่จะสามารถนำพาพวกตนไปถึงดาวเคราะห์ที่สูงกว่าดวงใดก็ได้  ตัวอย่างที่ดีของคนมารเช่นนี้คือ  ราวะณะฺ  (ทศกรรณ์)  ผู้เสนอนโยบายแก่ผู้คนว่าจะเตรียมบันไดซึ่งไม่ว่าใครก็สามารถไปถึงสรวงสวรรค์ได้โดยไม่ต้องปฏิบัติพิธีบูชาดังที่ได้กำหนดไว้ในคัมภีร์พระเวทในทำนองเดียวกัน  ในยุคปัจจุบันคนมารเหล่านี้พยายามไปยังระบบดาวเคราะห์ที่สูงกว่าด้วยการเตรียมเครื่องจักรกล  เหล่านี้คือตัวอย่างแห่งความสับสน  ผลก็คือ  โดยไม่รู้ตัวพวกมารกำลังถลำลงสู่เหวนนรก  ณ  ที่นี้  คำสันสกฤต  โมฮะ-จาละฺ  มีความสำคัญมาก  จาละฺ  หมายความถึง  “แหฺ”  เหมือนกับปลาที่อยู่ในร่างแหไม่มีทางที่จะหลุดออกมาได้

คิดว่าตนเองเป็นทุกสิ่งทุกอย่างโดยไม่สนใจกับผู้ที่เชื่อถือได้หรือพระคัมภีร์เหล่ามารบางครั้งปฏิบัติพิธีที่สมมติว่าเป็นพิธีทางศาสนาหรือพิธีการบูชา  เนื่องจากไม่เชื่อในผู้ที่เชื่อถือได้  พวกเขาถือดีมาก  เป็นเช่นนี้เนื่องจากความหลงที่มีสาเหตุมาจากการสะสมทรัพย์สมบัติและเกียรติยศชื่อเสียงที่ผิด  ๆ  บางครั้งมารเหล่านี้แสดงบทเป็นนักเทศน์นำพาผู้คนไปในทางที่ผิด  และมีชื่อเสียงในฐานะนักปฏิรูปทางศาสนา  หรือในฐานะอวตารแห่งพระเจ้า  พวกเขาอวดแสดงพิธีสังเวยบูชาต่าง  ๆ  หรือบูชาเหล่าเทวดา  หรือผลิตพระเจ้าของพวกตนขึ้นมา  คนธรรมดาสามัญโฆษณาว่าตนเองเป็นพระเจ้า  และให้บูชาพวกตน  จากการกระทำของคนโง่เขลาเหล่านี้และยังพิจารณาว่าตนเองเจริญในหลักธรรมแห่งศาสนา  หรือในหลักธรรมแห่งความรู้ทิพย์  นุ่งห่มแบบนักบวชสละโลกแต่ปฏิบัติตัวเหลวใหลนานัปการในคาบนักบวชนี้  อันที่จริงมีกฎข้อห้ามมากมายสำหรับผู้ที่สละโลกแล้ว  อย่างไรก็ดี  เหล่ามารไม่สนใจต่อกฎเกณฑ์เหล่านี้  คิดว่าวิถีทางใดก็แล้วแต่ที่ตนสามารถสร้างขึ้นมาก็เป็นวิถีทางของตนเอง  เพราะไม่มีวิถีทางมาตรฐานที่จะปฏิบัติตาม  คำว่า  อวิดิฺ-พูรวะคัมฺ  หมายความว่า  ไม่ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ข้อห้ามต่าง  ๆได้เน้นไว้โดยเฉพาะ  ณ  ที่นี้  สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นเสมอเนื่องจากอวิชชาและความหลง

คนมารต่อต้านความยิ่งใหญ่ขององค์ภควานเสมอ  ไม่เชื่อในพระคัมภีร์  อิจฉาริษยาทั้งพระคัมภีร์และความมีอยู่ของบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  สาเหตุก็เนื่องมาจากสิ่งที่สมมติว่าเป็นเกียรติยศ  ทรัพย์สมบัติ  และอำนาจที่ตนสะสม  โดยไม่รู้ว่าชาตินี้เป็นการเตรียมตัวเพื่อชาติหน้า  เมื่อไม่รู้เช่นนี้  อันที่จริงเขาอิจฉาริษยาตนเองรวมทั้งบุคคลอื่น  ๆ  ด้วย  เขาก้าวร้าวต่อร่างกายของผู้อื่นและของตนเอง  ไม่สนใจต่อการควบคุมสูงสุดของบุคลิกภาพแห่งพระเจ้า  เนื่องจากไม่มีความรู้  และจากการอิจฉาริษยาพระคัมภีร์และบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  เขาโต้เถียงเกี่ยวกับความมีอยู่ขององค์ภควานอย่างผิด  ๆ  และปฏิเสธความเชื่อถือได้ของพระคัมภีร์  คิดว่าตัวเองมีอิสระและมีอำนาจในการกระทำทุกสิ่งทุกอย่าง  คิดว่าเนื่องจากไม่มีผู้ใดมีอำนาจ  มีกำลัง  หรือความร่ำรวยเทียบเท่าตนเอง  จึงสามารถทำสิ่งใดก็ได้และจะไม่มีผู้ใดสามารถหยุดยั้งเขาได้  ถ้าหากว่ามีศัตรูผู้อาจตรวจสอบความก้าวหน้าในกิจกรรมสนองประสาทสัมผัสของตน  ก็จะวางแผนใช้อำนาจขจัดศัตรูคนนี้เสีย

โศลกนี้  การวางแต่ละปัจเจกวิญญาณไปในเฉพาะร่างเป็นสิทธิพิเศษแห่งความปรารถนาขององค์ภควาน  คนมารอาจไม่ตกลงยอมรับอำนาจสูงสุดขององค์ภควานและเป็นความจริงที่ว่า  เขาอาจกระทำตามความพึงพอใจของตนเอง  แต่ในชาติหน้าจะต้องขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าไม่ใช่ขึ้นอยู่กับตนเอง  ใน  ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ  ภาคสาม  ได้กล่าวไว้ว่า  ปัจเจกวิญญาณหลังจากตายไปจะถูกจับไปอยู่ในครรภ์ของมารดาซึ่งได้รับร่างกายนั้น  ๆ  ภายใต้การควบคุมของพลังอำนาจที่สูงกว่า  ดังนั้น  ในความเป็นอยู่ทางวัตถุ  เราพบเผ่าพันธุ์ชีวิตมากมาย  เช่น  สัตว์  แมลงมนุษย์  ฯลฯ  ทั้งหมดถูกจัดการโดยพลังอำนาจที่สูงกว่า  ไม่ใช่เกิดขึ้นโดยบังเอิญ  สำหรับพวกมารได้กล่าวไว้อย่างชัดเจน  ณ  ที่นี้ว่า  จะถูกส่งไปอยู่ในครรภ์ของพวกมารชั่วกัลปวสาน  ดังนั้น  พวกเขายังคงเป็นมนุษย์ต่ำสุดที่เต็มไปด้วยความอิจฉาริษยา  เผ่าพันธุ์คนมารเหล่านี้เต็มไปด้วยราคะ  ความก้าวร้าว  เกลียดชังเสมอ  และสกปรกมาก  นักล่าสัตว์หลายประเภทในป่าถือว่าอยู่ในเผ่าพันธุ์ชีวิตมารเหล่านี้

ได้รู้กันว่าองค์ภควานทรงมีพระเมตตาธิคุณมาก  แต่  ณ  ที่นี้  เราพบว่าพระองค์ทรงไม่เคยเมตตาต่อเหล่ามาร  ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจนว่าพวกมารถูกจับไปอยู่ในครรภ์ของมารคล้าย  ๆ  กันนี้ชาติแล้วชาติเล่า  และไม่ได้รับพระเมตตาจากพระองค์  พวกเขาตกต่ำลง  เพื่อในที่สุดจะได้รับร่างกายคล้ายแมว  สุนัข  และสุกร  ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจนว่า  มารเหล่านี้ไม่มีโอกาสได้รับพระเมตตาจากองค์ภควานไม่ว่าในช่วงไหนของชาติต่อๆ  ไป  ในคัมภีร์พระเวทได้กล่าวไว้เช่นกันว่า  บุคคลเหล่านี้ค่อย  ๆ  จมลงไปกลายมาเป็นสุนัขและสุกร  อาจจะเถียงเกี่ยวกับประเด็นนี้ว่า  องค์ภควานไม่ควรโฆษณาว่าทรงมีพระเมตตาเป็นล้นพ้นหากทรงไม่มีเมตตาต่อมารเหล่านี้  การตอบคำถามใน  เวดานธะ-สูทระฺเราพบว่า  องค์ภควานทรงไม่เกลียดชังผู้ใด  การจัดส่งพวกมาร  อสุระฺ  ไปในสภาวะต่ำสุดของชีวิตเป็นเพียงอีกลักษณะหนึ่งแห่งพระเมตตาของพระองค์  บางครั้ง  อสุระฺ  ถูกองค์ภควานสังหาร  แต่การสังหารนี้ก็เป็นสิ่งดีสำหรับพวกเขาเช่นกัน  เพราะในวรรณกรรมพระเวทเราพบว่า  ผู้ใดที่ถูกองค์ภควานสังหารจะกลายมาเป็นผู้หลุดพ้น  มีตัวอย่างในประวัติศาสตร์ของ  อสุระฺ  มากมาย  เช่น  ราวะณะ,  คัมสะ,  ฮิรัณยะคะชิพฺุ  ซึ่งองค์ภควานทรงปรากฏในอวตารต่าง  ๆ  เพียงเพื่อสังหารพวกนี้  ดังนั้น  พระเมตตาขององค์ภควานจึงแสดงให้แก่เหล่า  อสุระฺ  หากพวกเขาโชคดีพอที่ถูกพระองค์สังหาร

จุดเริ่มต้นของชีวิตมารได้อธิบายไว้  ณ  ที่นี้ว่า  เขาพยายามสนองราคะของตนเอง  เมื่อไม่สมประสงค์ก็จะเกิดความโกรธและความโลภ  คนที่มีสติสัมปชัญญะดีและไม่ปรารถนาถลำลงไปสู่เผ่าพันธุ์ชีวิตมาร  ต้องพยายามสลัดทิ้งศัตรูทั้งสามตัวนี้ซึ่งจะมาสังหารตนเอง  จนกระทั่งทำให้ไม่สามารถหลุดพ้นไปจากพันธนาการทางวัตถุนี้ได้

เราควรระวังเป็นอย่างมากเกี่ยวกับศัตรูทั้งสามตัวของชีวิตมนุษย์คือ  ราคะความโกรธ  และความโลภ  บุคคลที่เป็นอิสระจากราคะ  ความโกรธ  และความโลภได้มากเพียงใดความเป็นอยู่ของเขาก็จะบริสุทธิ์มากเพียงนั้น  และจะสามารถปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ที่กำหนดไว้ในวรรณกรรมพระเวทได้  จากการปฏิบัติตามหลักธรรมแห่งชีวิตมนุษย์  เราจะค่อย  ๆ  ยกระดับตนเอง  และค่อย  ๆ  พัฒนามาสู่ระดับแห่งความรู้แจ้งทิพย์  ด้วยการปฏิบัติเช่นนี้  หากโชคดีพอที่จะเจริญขึ้นมาถึงระดับแห่งคริชณะจิตสำนึกความสำเร็จของเราก็รับประกันได้  ในวรรณกรรมพระเวทมีวิถีทางแห่งการกระทำและผลของการกระทำ  ซึ่งอธิบายเพื่อให้มาถึงระดับแห่งความบริสุทธิ์  วิธีการทั้งหมดมีพื้นฐานอยู่ที่การละทิ้ง  ราคะ  ความโลภ  และความโกรธ  จากการพัฒนาความรู้แห่งวิธีการนี้  เราสามารถพัฒนามาถึงสถานภาพสูงสุดในความรู้แจ้งแห่งตน  ความรู้แจ้งแห่งตนนี้มีความสมบูรณ์อยู่ในการอุทิศตนเสียสละรับใช้  ในการอุทิศตนเสียสละรับใช้นั้นสามารถรับประกันได้ถึงความหลุดพ้นของพันธวิญญาณ  ดังนั้น  ตามระบบพระเวทมีสถาบันแห่งชีวิตสี่ระดับและสี่อาชีพเรียกว่า  ระบบวรรณะและระบบชีวิตทิพย์  มีกฎเกณฑ์ที่แตกต่างกันสำหรับวรรณะที่ไม่เหมือนกันหรือระดับของสังคมที่ไม่เหมือนกัน  และหากผู้ใดสามารถปฏิบัติตาม  เขาจะพัฒนามาถึงระดับสูงสุดแห่งความรู้แจ้งทิพย์โดยปริยาย  และจะได้รับความหลุดพ้นอย่างไม่ต้องสงสัย

ดังที่ได้อธิบายไว้ก่อนหน้านี้ว่าชาสทระ-วิดิฺฺ  หรือทิศทางของ  ชาสทระฺ  ได้ให้ไว้แก่วรรณะต่าง  ๆ  และระดับต่าง  ๆ  ของสังคมมนุษย์  คาดว่าทุกคนปฏิบัติตามกฎเกณฑ์เหล่านี้  หากไม่ปฏิบัติตามและทำตามอำเภอใจ  ตามราคะ  ความโลภ  และความปรารถนาของตนเองจะไม่มีวันสมบูรณ์ในชีวิต  อีกนัยหนึ่ง  มนุษย์อาจรู้ทุกสิ่งทุกอย่างทั้งหลายเหล่านี้ทางทฤษฎี  แต่หากไม่ได้นำไปใช้กับชีวิตของตน  ควรรู้ไว้ว่าเขาเป็นผู้ต่ำสุดของมนุษยชาติ  ในรูปชีวิตมนุษย์  สิ่งมีชีวิตคาดหวังว่าจะมีสติสัมปชัญญะดีพอและปฏิบัติตามกฎที่ให้ไว้เพื่อพัฒนาชีวิตของตนเองไปสู่ระดับสูงสุด  แต่หากไม่ปฏิบัติตามนั้นเท่ากับดึงตัวเองให้ตกต่ำลง  ถ้าปฏิบัติตามกฎเกณฑ์และตามหลักศีลธรรม  แต่ในที่สุดมาไม่ถึงระดับแห่งความเข้าใจองค์ภควาน  ก็เท่ากับความรู้ทั้งหมดสูญเปล่า  และหากยอมรับความมีอยู่ขององค์ภควาน  แต่ไม่ปฏิบัติในการรับใช้พระองค์ความพยายามก็สูญเปล่า  ดังนั้น  เราควรค่อย  ๆ  พัฒนาตนเองมาสู่ระดับแห่งคริชณะจิตสำนึก  และอุทิศตนเสียสละรับใช้  ณ  ตรงนี้  ที่สามารถบรรลุถึงระดับแห่งความสมบูรณ์สูงสุด  ไม่ใช่ไปพัฒนาอย่างอื่น

คำว่า  คามะ-คาระทะฮฺ  สำคัญมาก  บุคคลทั้ง  ๆ  ที่รู้  ยังไปละเมิดกฎคลุกคลีอยู่ในราคะทั้ง  ๆ  ที่รู้  และรู้ว่าสิ่งนี้ต้องห้าม  แต่ก็ยังทำ  เช่นนี้เรียกว่าทำตามอำเภอใจหากรู้ว่าสิ่งนี้ควรทำแต่ไม่กระทำก็เรียกว่าทำตามอำเภอใจ  บุคคลเหล่านี้จะถูกพระองค์ลงโทษในที่สุดและจะไม่สามารถบรรลุถึงความสมบูรณ์ซึ่งหมายไว้สำหรับชีวิตมนุษย์ชีวิตมนุษย์หมายไว้โดยเฉพาะเพื่อทำให้ความเป็นอยู่ของตนเองบริสุทธิ์  หากไม่ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ก็จะไม่สามารถทำให้ตนเองบริสุทธิ์และไม่สามารถบรรลุถึงระดับแห่งความสุขที่แท้จริงได้

ดังที่ได้กล่าวไว้ในบทที่สิบห้า  กฎเกณฑ์ทั้งหมดของพระเวทหมายไว้เพื่อให้รู้คริชณะ  หากเข้าใจคริชณะจาก  ภควัต-คีตาฺ  และมาสถิตในคริชณะจิตสำนึก  ปฏิบัติในการอุทิศตนเสียสละรับใช้  เราจะบรรลุถึงความสมบูรณ์สูงสุดแห่งความรู้ที่วรรณกรรมพระเวทเสนอไว้  องค์เชธันญะ  มะฮาพระบํุ  ทรงทำให้วิธีการนี้ง่ายมาก  พระองค์ทรงขอร้องให้ผู้คนเพียงแต่สวดภาวนา  ฮะเร  คริชณะ  ฮะเร  คริชณะ  คริชณะ  คริชณะ  ฮะเรฮะเร/  ฮะเร  รามะ  ฮะเร  รามะ  รามะ  รามะ  ฮะเร  ฮะเร  ปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อองค์ภควาน  และรับประทานอาหารที่เหลือหลังจากถวายให้พระปฏิมาแล้ว  ผู้ที่ปฏิบัติกิจกรรมแห่งการอุทิศตนเหล่านี้ทั้งหมดโดยตรง  เข้าใจว่าได้ศึกษาวรรณกรรมพระเวททั้งหมดเรียบร้อยแล้วและมาถึงจุดสรุปอย่างสมบูรณ์  แน่นอนสำหรับบุคคลธรรมดาผู้ไม่อยู่ในคริชณะจิตสำนึกหรือไม่ปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้  ต้องให้คำสอนของคัมภีร์พระเวทแนะนำว่าอะไรควรทำ  อะไรไม่ควรทำ  และควรปฏิบัติตามนั้นโดยไม่มีข้อขัดแย้งเช่นนี้เรียกว่าปฏิบัติตามหลักของ  ชาสทระฺ  หรือพระคัมภีร์  ชาสทระฺ  ปราศจากข้อผิดพลาดสำคัญสี่ประการที่ปรากฏในพันธวิญญาณ  คือ  ประสาทสัมผัสไม่สมบูรณ์  ชอบโกง  แน่นอนว่าต้องทำผิด  และแน่นอนว่าต้องอยู่ในความหลง  ข้อบกพร่องหลักสี่ประการในพันธชีวิตนี้  ทำให้เขาไม่มีสิทธิ์มาร่างกฎเกณฑ์ต่าง  ๆ  ดังนั้น  กฎเกณฑ์ต่าง  ๆ  ดังที่ได้อธิบายไว้ใน  ชาสทระฺ  อยู่เหนือข้อบกพร่องเหล่านี้  นักบุญผู้ยิ่งใหญ่  อาชารยะฺ  และดวงวิญญาณผู้ยิ่งใหญ่ทั้งหลายยอมรับโดยไม่มีการเปลี่ยนแปลง

ในประเทศอินเดียมีพวกเข้าใจวิถีทิพย์หลายกลุ่ม  โดยทั่วไปแบ่งเป็นสองกลุ่มคือ  กลุ่มที่ไม่เชื่อในรูปลักษณ์  และกลุ่มที่เชื่อในรูปลักษณ์  อย่างไรก็ดี  ทั้งสองกลุ่มนี้ใช้ชีวิตตามหลักธรรมพระเวท  ปราศจากการปฏิบัติตามหลักธรรมของพระคัมภีร์  เราไม่สามารถพัฒนาตนเองไปสู่ระดับที่สมบูรณ์ได้  ดังนั้น  ผู้ที่เข้าใจคำอธิบายของ  ชาสทระฺโดยแท้จริงพิจารณาว่าโชคดี

ในสังคมมนุษย์การไม่ชอบหลักธรรมเพื่อให้เข้าใจบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าเป็นต้นเหตุแห่งการตกต่ำลงทั้งหมด  นั่นคือความผิดอันยิ่งใหญ่ของชีวิตมนุษย์  ฉะนั้น  มายาฺ  หรือพลังงานวัตถุขององค์ภควานสร้างปัญหาให้พวกเราในรูปของความทุกข์สามคำรบเสมอ  พลังงานวัตถุนี้ประกอบด้วยสามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุ  เราต้องพัฒนาตนเองอย่างน้อยให้มาถึงระดับความดีก่อนที่วิถีทางการเข้าใจองค์ภควานจะเปิดขึ้นปราศจากการพัฒนาตนเองให้มาถึงมาตรฐานระดับความดี  เรายังคงอยู่ในอวิชชาและตัณหาซึ่งเป็นต้นกำเนิดแห่งชีวิตมาร  พวกที่อยู่ในระดับตัณหาและอวิชชาเยาะเย้ยพระคัมภีร์  เยาะเย้ยบุคคลผู้บริสุทธิ์  และเยาะเย้ยความเข้าใจที่ถูกต้องแห่งองค์ภควาน  พวกเขาไม่เชื่อฟังคำสั่งสอนของพระอาจารย์ทิพย์  และไม่สนใจต่อกฎเกณฑ์ของพระคัมภีร์ถึงแม้ว่าได้สดับฟังถึงความประเสริฐดีเลิศแห่งการอุทิศตนเสียสละรับใช้  ก็ไม่สนใจ  ดังนั้น  พวกเขาจะผลิตวิถีทางเพื่อการพัฒนาของตนเองขึ้นมา  เหล่านี้คือข้อบกพร่องบางประการของสังคมมนุษย์ซึ่งนำไปสู่สภาวะชีวิตมาร  อย่างไรก็ดี  หากได้รับการแนะนำจากพระอาจารย์ทิพย์ผู้เชื่อถือได้และเหมาะสม  ซึ่งสามารถนำเราไปสู่หนทางแห่งความเจริญก้าวหน้า  ไปสู่ระดับที่สูงกว่า  ชีวิตของเราจะประสบความสำเร็จ