อันที่จริง  ภควัต-คีตาฺ  จบลงในบทที่สิบเจ็ด  บทที่สิบแปดเป็นบทสรุปเสริมประเด็นต่าง  ๆ  ที่ได้กล่าวมาแล้ว  ทุกบทของ  ภควัต-คีตาฺ  องค์ชรีคริชณะทรงเน้นการอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อบุคลิกภาพสูงสุดว่าเป็นจุดมุ่งหมายสูงสุดของชีวิต  ประเด็นเดียวกันนี้ได้สรุปไว้ในบทที่สิบแปดว่าเป็นวิถีทางแห่งความรู้ที่ลับที่สุด  หกบทแรกเน้นถึงการอุทิศตนเสียสละรับใช้  โยกินาม  อพิ  สารเวชามฺ  “ในบรรดาโยคีหรือนักทิพย์นิยมทั้งหลาย  ผู้ที่ระลึกถึงข้าอยู่ภายในใจเสมอ  ดีที่สุด”  หกบทต่อมาได้กล่าวถึงการอุทิศตนเสียสละรับใช้ที่บริสุทธิ์พร้อมทั้งธรรมชาติและกิจกรรม  และหกบทสุดท้ายอธิบายถึงความรู้  การเสียสละ  กิจกรรมของธรรมชาติวัตถุและธรรมชาติทิพย์  และการอุทิศตนเสียสละรับใช้  สรุปได้ว่า  การปฏิบัติทั้งหมดควรทำไปในความสัมพันธ์กับองค์ภควานที่มีคำว่า  โอม  ทัท  สัทฺ  เป็นผู้แทน  ซึ่งแสดงถึงพระวิชณุบุคลิกภาพสูงสุด  ส่วนที่สามของ  ภควัต-คีตาฺ  ได้แสดงว่า  การอุทิศตนเสียสละรับใช้คือจุดมุ่งหมายสูงสุดของชีวิต  มิใช่สิ่งอื่นใด  ได้สถาปนาเช่นนี้โดยอ้างถึง  อาชารยะฺ  ในอดีต  และ  บระฮมะ-สูทระฺ,  เวดาน  ธะ-สูทระฺ  พวกไม่เชื่อในรูปลักษณ์บางกลุ่มพิจารณาว่าพวกตนมีความรู้ใน  เวดานธะ-  สูทระฺ  แต่เพียงผู้เดียว  อันที่จริง  เวดานธะ-สูทระฺ  หมายไว้เพื่อให้เข้าใจการอุทิศตนเสียสละรับใช้เพราะว่าพระองค์ทรงเป็นผู้รวบรวมและทรงเป็นผู้รู้  เวดานธะ-สูทระฺ  ซึ่งได้อธิบายไว้ในบทที่สิบห้า  ในทุกคัมภีร์และในพระเวททุกเล่ม  การอุทิศตนเสียสละรับใช้คือวัตถุประสงค์  ประเด็นนี้ได้อธิบายไว้ใน  ภควัต-คีตาฺ

ดังที่บทที่สองได้ประมวลเรื่องราวทั้งหมดที่กล่าวมา  บทที่สิบแปดก็เช่นกันได้สรุปถึงคำสั่งสอนทั้งหมดที่ให้ไว้  แสดงให้เห็นถึงจุดมุ่งหมายของชีวิตคือการเสียสละและบรรลุถึงสถานภาพทิพย์เหนือสามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุ  อารจุนะทรงปรารถนาที่จะทำให้ทั้งสองประเด็นของ  ภควัต-คีตาฺ  คือการเสียสละ  (ทยากะ  )ฺ  และชีวิตสละโลก  (สันนยาสะ  )ฺ  กระจ่างขึ้น  ดังนั้น  ท่านจึงถามถึงความหมายของสองคำนี้

สองคำที่ใช้ในโศลกนี้แสดงถึงองค์ภควาน  คือคำ  ฮริชีเคชะฺ  และ  เคชิ-นิชู  ดะนะฺ  มีความสำคัญ  ฮริชีเคชะฺ  คือคริชณะ  เจ้าแห่งประสาทสัมผัสทั้งหมด  ผู้ที่สามารถช่วยเราให้มีความสงบภายในใจเสมอ  อารจุนะทรงขอร้องให้พระองค์ทรงสรุปทุกสิ่งทุกอย่างที่จะทำให้เกิดความมั่นใจ  เนื่องจากอารจุนะทรงมีข้อสงสัยบางประการและข้อสงสัยเปรียบเสมือนมาร  ดังนั้น  ท่านจึงเรียกคริชณะว่า  เคชิ-นิชูดะนะ,  เคชีฺ  เป็นมารที่น่ารังเกียจที่สุดซึ่งพระองค์ทรงสังหาร  บัดนี้  อารจุนะทรงคาดหวังให้คริชณะสังหารมารแห่งความสงสัย

การปฏิบัติกิจกรรมเพื่อผลประโยชน์ต้องยกเลิก  นี่คือคำสั่งสอนของ  ภควัต-  คีตาฺ  แต่กิจกรรมที่นำมาซึ่งความเจริญก้าวหน้าแห่งความรู้ทิพย์ไม่ควรยกเลิก  สิ่งเหล่านี้จะทำให้ชัดเจนยิ่งขึ้นในโศลกต่อ  ๆ  ไป  ในวรรณกรรมพระเวทมีวิธีกรรมมากมายในการปฏิบัติพิธีบูชาเพื่อจุดมุ่งหมายบางประการ  มีพิธีบูชาบางอย่างทำไปเพื่อให้ได้บุตรที่ดี  หรือเพื่อพัฒนาให้ไปยังดาวเคราะห์ที่สูงกว่า  แต่พิธีบูชาที่ถูกกระตุ้นด้วยความปรารถนาควรหยุด  อย่างไรก็ดี  พิธีบูชาเพื่อความบริสุทธิ์แห่งจิตใจของตนเองหรือเพื่อความเจริญก้าวหน้าในศาสตร์ทิพย์ไม่ควรยกเลิก

มีกิจกรรมมากมายในวรรณกรรมพระเวทซึ่งเป็นเรื่องราวต้องถกเถียงกันตัวอย่างเช่น  ได้กล่าวไว้ว่าสัตว์ถูกฆ่าได้ในพิธีบูชา  แต่บางคนยืนยันว่าการฆ่าสัตว์เป็นสิ่งที่น่ารังเกียจที่สุด  ถึงแม้ว่าการฆ่าสัตว์ในพิธีบูชาได้แนะนำไว้ในวรรณกรรมพระเวท  แต่ไม่พิจารณาว่าสัตว์ถูกฆ่าเพราะพิธีบูชาจะให้ชีวิตใหม่แก่สัตว์  บางครั้งสัตว์ได้รับชีวิตในร่างสัตว์ตัวใหม่หลังจากถูกฆ่าในพิธีบูชา  และบางครั้งได้รับการส่งเสริมให้ไปมีร่างชีวิตมนุษย์ทันที  แต่มีความคิดเห็นที่แตกต่างกันในหมู่นักปราชญ์  บ้างกล่าวว่าการฆ่าสัตว์ควรหลีกเลี่ยงเสมอ  และบ้างก็กล่าวว่าเป็นสิ่งดีหากทำไปเพื่อพิธีบูชา  ความคิดเห็นที่แตกต่างกันเกี่ยวกับกิจกรรมพิธีบูชาทั้งหมดนี้  บัดนี้  องค์ภควานเองจะทรงทำให้กระจ่างขึ้น

ถึงแม้มีความคิดเห็นที่แตกต่างกันเกี่ยวกับการเสียสละ  ณ  ที่นี้  ชรี  คริชณะบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าทรงให้คำตัดสินซึ่งควรถือว่าเป็นคำตัดสินสุดท้าย  อันที่จริงคัมภีร์พระเวทเป็นกฎหมายที่องค์ภควานทรงเป็นผู้ให้  บัดนี้ทรงปรากฏด้วยพระองค์เองและคำดำรัสขององค์ชรีคริชณะถือว่าเป็นข้อยุติ  พระองค์ตรัสว่าวิธีการเสียสละควรพิจารณาในความสัมพันธ์กับสามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุที่ปฏิบัติกันอยู่

โยคีควรปฏิบัติตนเพื่อความเจริญรุ่งเรืองของสังคมมนุษย์  มีวิธีการเพื่อความบริสุทธิ์มากมายที่ทำให้มนุษย์เจริญรุ่งเรืองในชีวิตทิพย์  ตัวอย่างเช่น  พิธีแต่งงานพิจารณาว่าเป็นหนึ่งในพิธีบูชา  เรียกว่า  วิวาฮะ-ยะกยะ,  สันนยาสีฺ  ผู้มีชีวิตสละโลกซึ่งยกเลิกความสัมพันธ์กับทางครอบครัวแล้ว  ควรสนับสนุนพิธีแต่งงานนี้หรือไม่?  องค์ภควานตรัส  ณ  ที่นี้ว่า  พิธีบูชาใด  ๆ  ที่หมายไว้เพื่อสวัสดิการแห่งมนุษยชาติไม่ควรยกเลิก  วิวาฮะ-ยะกยะฺ  เป็นพิธีแต่งงานหมายไว้เพื่อประมาณจิตใจทำให้มนุษย์มีความสงบเพื่อความเจริญก้าวหน้าในวิถีทิพย์  สำหรับผู้ชายส่วนใหญ่ได้รับการสนับสนุนพิธี  วิวาฮะ-  ยะกยะฺ  แม้ผู้สละโลกแล้วก็ควรให้การสนับสนุน  สันนยาสีฺ  ไม่ควรอยู่ใกล้ชิดกับผู้หญิงแต่นั่นไม่ได้หมายความว่าผู้ที่อยู่ในระดับชีวิตที่ต่ำกว่า  เช่น  ชายหนุ่มควรถูกห้ามไม่ให้เข้าพิธีแต่งงานเพื่อมีภรรยา  พิธีบูชาที่กำหนดไว้ทั้งหมดหมายไว้เพื่อบรรลุถึงองค์ภควานดังนั้น  ในระดับที่ต่ำกว่าเราไม่ควรยกเลิกพิธีบูชา  ในทำนองเดียวกัน  การให้ทานก็เพื่อความบริสุทธิ์ของจิตใจ  หากทำทานให้แก่บุคคลที่เหมาะสม  จะทำให้เราก้าวหน้าในชีวิตทิพย์  ดังที่ได้อธิบายไว้แล้ว

ถึงแม้ว่าพิธีบูชาทั้งหลายจะทำให้บริสุทธิ์  เราไม่ควรคาดหวังผลประโยชน์ใด  ๆจากการกระทำพิธีเหล่านี้  อีกนัยหนึ่ง  พิธีบูชาทั้งหมดที่หมายไว้เพื่อความเจริญก้าวหน้าในชีวิตทางวัตถุควรยกเลิก  แต่พิธีบูชาที่ทำให้ความเป็นอยู่ของตนบริสุทธิ์ขึ้นและพัฒนาไปสู่ระดับทิพย์ไม่ควรยกเลิก  ทุกสิ่งทุกอย่างที่นำมาสู่คริชณะจิตสำนึกต้องสนับสนุน  ใน  ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ  กล่าวไว้เช่นกันว่า  กิจกรรมใดที่นำมาสู่การอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อองค์ภควานควรรับไว้  นั่นคือบรรทัดฐานแห่งศาสนาที่สูงสุด  สาวกขององค์ภควานควรยอมรับงาน  พิธีบูชา  หรือการให้ทาน  ทุกชนิดที่จะช่วยตนเองในการปฏิบัติอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อพระองค์

งานเพื่อความพึงพอใจทางวัตถุต้องยกเลิก  แต่กิจกรรมที่ส่งเสริมให้ไปสู่กิจกรรมทิพย์  เช่น  การปรุงอาหารเพื่อถวายแด่องค์ภควานและการรับประทานอาหารเหล่านี้ได้แนะนำให้ปฏิบัติ  ได้กล่าวไว้ว่า  บุคคลในระดับชีวิตสละโลกไม่ควรปรุงอาหารเพื่อตนเอง  การปรุงอาหารเพื่อตนเองต้องห้าม  แต่การปรุงอาหารเพื่อองค์ภควานมิได้ห้าม  ในทำนองเดียวกัน  สันนยาสีฺ  อาจปฏิบัติพิธีแต่งงานเพื่อช่วยให้สาวกของตนเจริญก้าวหน้าในคริชณะจิตสำนึก  หากยกเลิกกิจกรรมเหล่านี้เข้าใจได้ว่าเขาปฏิบัติในระดับแห่งความมืด

ผู้อยู่ในคริชณะจิตสำนึกไม่ควรยกเลิกการหาเงิน  เนื่องจากกลัวว่าตนเองปฏิบัติกิจกรรมเพื่อผลทางวัตถุ  การทำงานและใช้เงินในคริชณะจิตสำนึก  หรือการตื่นนอนแต่เช้าและเจริญก้าวหน้าในคริชณะจิตสำนึกทิพย์  ไม่ควรยกเลิกอันเนื่องมาจากความกลัว  หรือเนื่องจากพิจารณาว่ากิจกรรมเหล่านี้เป็นปัญหา  การเสียสละเช่นนี้อยู่ในระดับตัณหา  ผลแห่งงานในระดับตัณหาจะเป็นความเศร้าเสมอ  หากบุคคลสละงานด้วยความรู้สึกเช่นนั้นจะไม่ได้รับผลแห่งการเสียสละ

หน้าที่ที่กำหนดไว้ต้องกระทำด้วยแนวคิดเช่นนี้  เราควรปฏิบัติโดยไม่ยึดติดต่อผลของงาน  และไม่ควรสัมพันธ์กับระดับต่าง  ๆ  ของงาน  บุคคลที่ทำงานด้วยคริชณะจิตสำนึกในโรงงานมิได้สัมพันธ์ตนเองกับงานที่โรงงาน  หรือกับพนักงานอื่น  ๆ  ในโรงงานเขาเพียงแต่ทำงานเพื่อคริชณะ  และเมื่อยกผลงานให้คริชณะการปฏิบัติเช่นนี้เป็นทิพย์

บุคคลในคริชณะจิตสำนึกหรือในระดับความดี  ไม่เกลียดผู้ใดหรือสิ่งใดที่สร้างปัญหาให้ร่างกายของตน  เขาทำงานในสถานที่และเวลาที่เหมาะสมโดยไม่กลัวต่อปัญหาที่จะมากระทบต่อหน้าที่  บุคคลผู้สถิตในระดับทิพย์เช่นนี้ควรเข้าใจว่ามีปัญญาสูงสุดอยู่เหนือความสงสัยในกิจกรรมทั้งปวง

ได้กล่าวไว้ใน  ภควัต-คีตาฺ  ว่าเราไม่สามารถยกเลิกงานไม่ว่าในขณะใด  ดังนั้นผู้ทำงานให้คริชณะและไม่รื่นเริงกับผลทางวัตถุ  ถวายทุกสิ่งทุกอย่างแด่คริชณะเป็นผู้เสียสละที่แท้จริง  มีสมาชิกของสมาคมนานาชาติเพื่อคริชณะจิตสำนึกมากมายที่ทำงานหนักมากในสำนักงาน  ในโรงงาน  หรือในสถานที่อื่น  ๆ  เงินที่ได้มาพวกนี้ถวายแก่สมาคมดวงวิญญาณผู้เจริญเหล่านี้เป็น  สันนยาสีฺ  และสถิตในชีวิตสละโลกที่แท้จริง  ได้กล่าวโดยย่ออย่างชัดเจน  ณ  ที่นี้ว่า  เราควรจะสละผลของงานอย่างไร  และสละผลเพื่อจุดมุ่งหมายอันใด

บุคคลในคริชณะจิตสำนึกปฏิบัติในความรู้แห่งความสัมพันธ์ระหว่างตนเองกับคริชณะเป็นผู้หลุดพ้นเสมอ  ดังนั้น  เขาไม่ต้องรื่นเริงหรือเศร้าโศกกับผลจากการกระทำของตนเองหลังจากตายไป

อาจมีคำถามว่า  เนื่องจากไม่ว่ากิจกรรมใดที่กระทำไปต้องมีผลกรรมบางอย่างแล้วบุคคลในคริชณะจิตสำนึกจะไม่รับทุกข์หรือรื่นเริงกับผลของงานได้อย่างไร?  องค์ภควานทรงอ้างปรัชญาเวดานธะเพื่อแสดงให้เห็นว่ามันเป็นไปได้อย่างไร  พระองค์ตรัสว่ามีสาเหตุห้าประการสำหรับกิจกรรมทั้งหลาย  และเพื่อความสำเร็จในกิจกรรมทั้งปวงเราควรพิจารณาสาเหตุทั้งห้านี้  สางคฺยะฺ  หมายถึงแกนแห่งความรู้  และ  เวดานธะฺ  คือแกนสุดท้ายแห่งความรู้ที่  อาชารยะฺ  ผู้นำทั้งหลายยอมรับ  แม้แต่  ชังคะระฺ  ยังยอมรับ  เวดานธะ-สูทระฺ  เช่นเดียวกันนี้  ฉะนั้น  เราควรปรึกษาผู้น่าเชื่อถือได้ประเภทนี้

การควบคุมขั้นสุดท้ายอยู่ที่องค์อภิวิญญาณ  ดังที่ได้กล่าวไว้ใน  ภควัต-คีตาฺว่า  สารวัสยะ  ชาฮัม  ฮริดิ  สันนิวิชทะฮฺ  พระองค์ทรงให้ทุกคนทำกิจกรรมบางอย่างด้วยการเตือนถึงกรรมในอดีต  การปฏิบัติคริชณะจิตสำนึกกระทำไปภายใต้การชี้นำขององค์ภควานจากภายใน  และจะไม่มีผลกรรม  ไม่ว่าในชาตินี้หรือในชาติต่อ  ๆ  ไป

คำว่าอดิฺชทฺานัมฺ  หมายถึงร่างกาย  ดวงวิญญาณภายในร่างกายปฏิบัติเพื่อนำผลแห่งกิจกรรมมา  ดังนั้น  จึงเรียกว่า  คารทาฺ  “ผู้กระทำ”  ดวงวิญญาณเป็นผู้รู้และผู้กระทำได้กล่าวไว้ใน  ชรุทิฺ  ว่า  เอชะ  ฮิ  ดรัชทา  สรัชทาฺ  (พรัชนะ  อุพะนิชัด  4.9ฺ  )  ได้ยืนยันไว้ใน  เวดานธะ-สูทระฺ  เช่นกัน  ด้วยโศลก  กโย  ่ทะ  เอวะฺ  (2.3.18  )  และ  คารทา  ชาสทราทฺะวัททวาทฺ  (2.3.33  )  เครื่องมือของกิจกรรมคือประสาทสัมผัสต่าง  ๆ  และจากประสาทสัมผัสดวงวิญญาณปฏิบัติในวิธีต่าง  ๆ  นานา  แต่ละกิจกรรมมีความพยายามที่แตกต่างกัน  แต่กิจกรรมทั้งหมดขึ้นอยู่กับความปรารถนาขององค์อภิวิญญาณผู้ทรงประทับอยู่ภายในหัวใจในฐานะที่เป็นสหาย  องค์ภควานทรงเป็นสาเหตุสูงสุดภายใต้สถานการณ์เหล่านี้  ผู้ปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกภายใต้การชี้นำขององค์อภิวิญญาณผู้ทรงสถิตภายในหัวใจ  โดยธรรมชาติจะไม่ถูกพันธนาการด้วยกิจกรรมใด  ๆ  พวกที่อยู่ในคริชณะจิตสำนึกอย่างสมบูรณ์  ในที่สุดจะไม่รับผิดชอบต่อกิจกรรมของตนเอง  ทุกสิ่งขึ้นอยู่กับความปรารถนาสูงสุดขององค์อภิวิญญาณบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า

คำว่า  “ถูก”  และ  “ผิด”  มีความสำคัญมากในโศลกนี้  งานที่ถูกต้องคืองานที่กระทำไปตามคำชี้นำที่กำหนดไว้ในพระคัมภีร์  และงานที่ผิดคืองานที่กระทำโดยละเมิดหลักธรรมคำสั่งสอนของพระคัมภีร์  แต่สิ่งใดที่กระทำไปจำเป็นต้องมีปัจจัยทั้งห้านี้เพื่อการปฏิบัติที่สมบูรณ์

คนโง่ไม่สามารถเข้าใจว่าองค์อภิวิญญาณทรงประทับในฐานะเป็นสหายอยู่ภายในและทรงดำเนินกิจกรรมต่าง  ๆ  ของเขา  ถึงแม้จะมีสาเหตุทางวัตถุ  เช่น  สถานที่  ผู้ปฏิบัติ  ความพยายาม  และประสาทสัมผัส  แต่สาเหตุสุดท้ายคือบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  ฉะนั้น  เราไม่ควรเพียงแต่เห็นสาเหตุสี่ประการทางวัตถุเท่านั้น  แต่ควรเห็นสาเหตุที่มีศักยภาพสูงสุดด้วย  ผู้ที่ไม่เห็นองค์ภควานคิดว่าตนเองเป็นผู้กระทำ

โศลกนี้องค์ภควานทรงให้ข้อมูลแก่อารจุนะว่าความปรารถนาที่จะไม่สู้รบเกิดจากอหังการ  อารจุนะทรงคิดว่าตนเองเป็นผู้กระทำกิจกรรม  แต่มิได้พิจารณาถึงการอนุมัติสูงสุดทั้งภายในและภายนอก  หากไม่รู้ว่ามีการอนุมัติสูงสุดแล้วอารจุนะจะทรงปฏิบัติไปทำไม?  แต่ผู้ที่รู้เครื่องมือของงาน  ตัวเขาเป็นผู้ทำงาน  และองค์ภควานทรงเป็นผู้อนุมัติสูงสุด  เป็นผู้ที่สมบูรณ์ในการกระทำทุกสิ่งทุกอย่าง  บุคคลเช่นนี้ไม่อยู่ในความหลง  กิจกรรมส่วนตัวและความรับผิดชอบเกิดขึ้นจากอหังการและความไม่มีธรรมะหรือขาดคริชณะจิตสำนึก  ผู้ใดที่ปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกภายใต้การชี้นำขององค์อภิวิญญาณหรือองค์ภควาน  ถึงแม้ว่ากำลังสังหารเขามิได้สังหารและจะไม่ได้รับผลกรรมจากการสังหารเช่นนี้  เมื่อทหารปฏิบัติการภายใต้คำสั่งของผู้บังคับบัญชาจะไม่ถูกจับขึ้นศาล  หากทหารสังหารด้วยเหตุผลส่วนตัว  แน่นอนว่าจะต้องถูกศาลตัดสินลงโทษ

มีแรงกระตุ้นสามอย่างสำหรับงานประจำวันคือ  ความรู้  จุดมุ่งหมายของความรู้  และผู้รู้  เครื่องมือของงาน  ตัวงานเอง  และผู้ทำงาน  เรียกว่าส่วนประกอบของงาน  งานใด  ๆ  ที่มนุษย์กระทำจะมีส่วนประกอบเหล่านี้  ก่อนลงมือกระทำจะมีแรงกระตุ้นบางอย่าง  เรียกว่าแรงดลใจ  ผลลัพธ์ใด  ๆ  ที่ได้รับก่อนที่งานจะสำเร็จเสร็จสิ้นเป็นรูปแบบที่ละเอียดอ่อนของงาน  จากนั้นงานดำเนินไปในรูปของการลงมือทำ  ก่อนอื่นเขาต้องผ่านวิธีการทางจิตวิทยาเช่น  ความคิด  ความรู้สึก  ความยินดีเต็มใจ  เช่นนี้เรียกว่าแรงกระตุ้น  แรงดลใจในการทำงานนั้นเหมือนกันหากมาจากคัมภีร์หรือจากคำสั่งสอนของพระอาจารย์ทิพย์  เมื่อมีแรงดลใจและมีผู้ปฏิบัติงานกิจกรรมจริงจะเกิดขึ้นด้วยการช่วยเหลือของประสาทสัมผัสต่าง  ๆ  รวมทั้งจิตใจซึ่งเป็นศูนย์กลางของประสาทสัมผัสทั้งหมด  เมื่อส่วนประกอบของกิจกรรมทั้งหมดรวมกันเข้าเรียกว่าการสะสมของงาน

บทที่สิบสี่  กล่าวถึงการแบ่งระดับต่าง  ๆ  ของธรรมชาติวัตถุ  ได้อธิบายไว้อย่างละเอียดว่า  ระดับความดีส่องแสงสว่าง  ระดับตัณหาเป็นวัตถุนิยม  และระดับอวิชชานำมาซึ่งความเกียจคร้านและอยู่นิ่งเฉย  ระดับทั้งหมดของธรรมชาติวัตถุผูกมัดเรา  ไม่ใช่แหล่งกำเนิดแห่งความหลุดพ้น  แม้ในระดับความดีก็ยังอยู่ในพันธสภาวะ  บทที่สิบเจ็ดได้อธิบายถึงการบูชาต่าง  ๆ  ของมนุษย์ที่ไม่เหมือนกัน  ตามระดับต่าง  ๆ  ของธรรมชาติวัตถุ  โศลกนี้องค์ภควานตรัสว่า  พระองค์ทรงปรารถนาจะตรัสเกี่ยวกับความรู้ต่าง  ๆ  ผู้ปฏิบัติงาน  และตัวของงานเอง  ตามสามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุ

บุคคลที่เห็นดวงวิญญาณในทุก  ๆ  ชีวิต  ไม่ว่าจะเป็นเทวดา  มนุษย์  สัตว์  นกสัตว์เดรัจฉาน  สัตว์น้ำ  หรือต้นไม้  เป็นผู้ที่มีความรู้ในระดับความดี  ในมวลชีวิตมีหนึ่งดวงวิญญาณ  ถึงแม้ว่ามีร่างกายที่แตกต่างกันตามกรรมในอดีต  ดังที่ได้อธิบายไว้ในบทที่สิบเจ็ด  ปรากฏการณ์ของพลังชีวิตในทุกร่างเนื่องมาจากธรรมชาติที่สูงกว่าของภควานดังนั้น  จึงเห็นธรรมชาติที่สูงกว่า  การเห็นพลังชีวิตในทุกร่างคือการเห็นในระดับความดี  พลังชีวิตไม่มีวันสูญสลาย  ถึงแม้ว่าร่างกายแตกสลาย  ข้อแตกต่างสำเหนียกเห็นทางร่างกาย  เพราะว่ามีรูปลักษณ์มากมายในความเป็นอยู่ทางวัตถุของพันธชีวิต  พลังชีวิตดูเหมือนแบ่งแยก  ความรู้ที่ไม่เชื่อในรูปลักษณ์เช่นนี้เป็นส่วนหนึ่งของความรู้แจ้งแห่งตน

แนวคิดที่ว่าร่างวัตถุคือสิ่งมีชีวิต  และเมื่อร่างกายแตกสลายจิตสำนึกก็ถูกทำลายไปด้วยเช่นกัน  เช่นนี้  เป็นความรู้ในระดับตัณหา  ตามความรู้นี้ร่างกายต่าง  ๆ  ไม่เหมือนกันก็เนื่องมาจากการพัฒนาจิตสำนึกที่แตกต่างกัน  มิฉะนั้น  จะไม่มีดวงวิญญาณที่แยกออกไปซึ่งปรากฏมาเป็นจิตสำนึก  ร่างกายเป็นดวงวิญญาณในตัวเอง  ไม่มีดวงวิญญาณที่แยกออกไปนอกเหนือจากร่างกาย  ตามความรู้นี้จิตสำนึกไม่ถาวร  หรือมิฉะนั้นก็ไม่มีปัจเจกวิญญาณ  แต่มีหนึ่งดวงวิญญาณที่แผ่กระจายไปทั่ว  เปี่ยมไปด้วยความรู้  และร่างกายนี้เป็นปรากฏการณ์ของอวิชชาชั่วคราว  หรือนอกเหนือไปจากร่างกายนี้จะไม่มีปัจเจกวิญญาณพิเศษหรือดวงวิญญาณสูงสุด  แนวความคิดทั้งหลายเหล่านี้  พิจารณาว่าเป็นผลผลิตของระดับตัณหา

“ความรู้”  ของคนธรรมดาสามัญอยู่ในระดับแห่งความมืดหรืออวิชชาเสมอเพราะว่าทุก  ๆ  ชีวิตอยู่ในพันธสภาวะซึ่งเกิดมาในระดับอวิชชา  ผู้ที่ไม่พัฒนาความรู้จากผู้ที่เชื่อถือได้หรือจากคำสั่งสอนของพระคัมภีร์  มีความรู้ที่จำกัดอยู่กับร่างกาย  เขาไม่สนใจเกี่ยวกับการปฏิบัติตามคำแนะนำของพระคัมภีร์  สำหรับบุคคลนี้เงินตราคือพระเจ้า  และความรู้หมายถึงความพึงพอใจกับอุปสงค์ทางร่างกาย  ความรู้เช่นนี้ไม่มีความสัมพันธ์กับสัจธรรมซึ่งเหมือนกับความรู้ของสัตว์เดรัจฉานธรรมดา  เช่น  ความรู้ในการกิน  การนอน  การป้องกันตัว  และเพศสัมพันธ์  อธิบาย  ณ  ที่นี้ว่าความรู้เช่นนี้เป็นผลผลิตของระดับแห่งความมืด  อีกนัยหนึ่ง  ความรู้เกี่ยวกับจิตวิญญาณเหนือร่างกายนี้เรียกว่าความรู้ในระดับความดี  ความรู้ที่ผลิตทฤษฎีและลัทธิมากมายตามตรรกวิทยาทางโลกและการคาดคะเนทางจิตเป็นผลผลิตของระดับตัณหา  และความรู้ที่เกี่ยวเนื่องกับการรักษาร่างกายให้สะดวกสบายเท่านั้นกล่าวว่าอยู่ในระดับอวิชชา

หน้าที่ตามอาชีพโดยประมาณ  ดังที่กำหนดไว้ในพระคัมภีร์ตามวรรณะและระดับของสังคม  ปฏิบัติไปโดยไม่ยึดติดหรือไม่ถือสิทธิ์เป็นเจ้าของ  ดังนั้น  จึงไม่มีทั้งความรักหรือความเกลียดชัง  และปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกเพื่อความพึงพอพระทัยขององค์ภควาน  โดยปราศจากความพึงพอใจของตนเองหรือสนองความต้องการของตนเอง  เช่นนี้เรียกว่าการกระทำในระดับความดี

เราต้องรับผิดชอบต่อการกระทำของเราต่อรัฐ  หรือต่อผู้แทนขององค์ภควานที่เรียกว่ายมทูต  หรือ  ยะมะดูทะฺ  งานที่ไม่รับผิดชอบเป็นการทำลาย  เนื่องจากทำลายหลักธรรมคำสอนของพระคัมภีร์ส่วนมากอยู่บนฐานแห่งการเบียดเบียนและทำให้ชีวิตอื่นต้องได้รับทุกข์  งานที่ไม่รับผิดชอบเช่นนี้ดำเนินไปในแสงแห่งประสบการณ์ส่วนตัวเช่นนี้เรียกว่าความหลง  งานในความหลงทั้งหลายเหล่านี้เป็นผลผลิตของระดับอวิชชา

บุคคลในคริชณะจิตสำนึกเป็นทิพย์เหนือระดับต่าง  ๆ  แห่งธรรมชาติวัตถุเสมอ  เขาไม่คาดหวังต่อผลลัพธ์ของงานที่ได้รับมอบหมายให้กระทำ  เนื่องจากอยู่เหนืออหังการและความยโส  ถึงกระนั้น  เขากระตือรือร้นเสมอจนกว่างานนั้นจะเสร็จสมบูรณ์โดยไม่วิตกกังวลต่อความทุกข์ที่ต้องเผชิญ  เขายังคงความกระตือรือร้นเสมอ  ไม่สนใจกับความสำเร็จหรือล้มเหลว  และมีความเสมอภาคทั้งในความทุกข์และความสุข  คนทำงานเช่นนี้สถิตในระดับความดี

บุคคลผู้ยึดติดมากต่องานบางชนิดหรือผลของงาน  เนื่องจากมีความยึดติดมากกับวัตถุนิยม  หรือว่าบ้าน  ภรรยา  และบุตรธิดา  เช่นนี้ไม่มีความปรารถนาจะพัฒนาชีวิตให้สูงขึ้น  เขาเพียงแต่สนใจอยู่กับการกระทำให้โลกนี้สะดวกสบายทางวัตถุเท่าที่จะเป็นไปได้  โดยทั่วไปจะเป็นคนโลภมาก  และคิดว่าสิ่งใดที่ได้มาจะอยู่กับตนอย่างถาวรโดยไม่มีวันสูญสลายไป  บุคคลเช่นนี้อิจฉาริษยาผู้อื่น  และเตรียมพร้อมที่จะทำสิ่งที่ผิดเพื่อสนองประสาทสัมผัสของตนเอง  ดังนั้น  จะเป็นคนที่ไม่สะอาด  และไม่สนใจว่าเงินที่ได้มานั้นบริสุทธิ์หรือไม่บริสุทธิ์  เขาจะมีความสุขมากหากงานของตนประสบความสำเร็จและจะมีความทุกข์มากหากงานของตนล้มเหลว  ผู้ทำงานเช่นนี้อยู่ในระดับตัณหา

ในคำสั่งสอนของพระคัมภีร์  เราพบว่างานชนิดใดควรปฏิบัติและงานชนิดใดไม่ควรปฏิบัติ  พวกที่ไม่สนใจต่อคำสั่งสอนเหล่านี้ปฏิบัติในงานที่ไม่ควรทำ  โดยทั่วไปเป็นนักวัตถุนิยม  ทำงานตามระดับแห่งธรรมชาติ  ไม่ทำตามคำสั่งสอนของพระคัมภีร์  ผู้ปฏิบัติงานเหล่านี้ไม่สุภาพและโดยทั่วไปฉลาดแกมโกง  และชำนาญในการดูถูกผู้อื่นเสมอ  เกียจคร้านมาก  ถึงแม้มีงานบางอย่างต้องทำ  แต่ทำไม่ดีและจะผัดไว้ทำภายหลังดังนั้น  ดูเหมือนว่าจะมีอารมณ์เสียอยู่เสมอ  ชอบผัดวันประกันพรุ่ง  สิ่งใดสามารถทำให้เสร็จภายในหนึ่งชั่วโมงก็จะลากทำไปเป็นปี  ผู้ปฏิบัติงานเช่นนี้สถิตในระดับอวิชชา

บัดนี้หลังจากอธิบายเรื่องความรู้  จุดมุ่งหมายของความรู้  และผู้รู้  ในสามระดับตามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุ  องค์ภควานทรงอธิบายถึงปัญญาและความมุ่งมั่นของผู้ปฏิบัติงานในลักษณะเดียวกัน

การกระทำตามคำชี้นำของพระคัมภีร์เรียกว่าพระวริททิฺ  หรือทำในสิ่งที่ควรและไม่ทำในสิ่งที่ไม่ได้แนะนำไว้  ผู้ที่ไม่รู้คำสั่งสอนของพระคัมภีร์ถูกพันธนาการอยู่ในกรรมและผลแห่งกรรม  ความเข้าใจที่สามารถแยกแยะด้วยปัญญาสถิตอยู่ในระดับความดี

ปัญญาในระดับอวิชชาทำงานไปในทางตรงกันข้ามกับที่ควรจะเป็นเสมอยอมรับศาสนาซึ่งอันที่จริงไม่ใช่ศาสนา  และปฏิเสธศาสนาที่แท้จริง  มนุษย์ในอวิชชาเข้าใจดวงวิญญาณผู้ยิ่งใหญ่ว่าเป็นบุคคลธรรมดาสามัญ  และยอมรับบุคคลสามัญว่าเป็นดวงวิญญาณผู้ยิ่งใหญ่  พวกเขาคิดว่าสัจธรรมคือความไม่จริงและยอมรับสิ่งที่ไม่จริงว่าเป็นสัจธรรม  และดำเนินกิจกรรมทั้งหมดไปในวิถีทางที่ผิด  ดังนั้น  ปัญญาของพวกนี้จึงอยู่ในระดับอวิชชา

โยคะหมายไว้เพื่อให้เข้าใจดวงวิญญาณสูงสุด  ผู้ที่ตั้งมั่นอย่างแน่วแน่ในดวงวิญญาณสูงสุดด้วยความมุ่งมั่น  ตั้งสมาธิจิต  ชีวิต  และกิจกรรมทางประสาทสัมผัสของตนอยู่ที่องค์ภควาน  ปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึก  ความมุ่งมั่นเช่นนี้อยู่ในระดับความดี  คำว่า  อัพยะบิชาริณยาฺ  สำคัญมาก  เพราะแสดงว่าบุคคลปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกจะไม่ถูกเบี่ยงเบนด้วยกิจกรรมอื่น  ๆ

บุคคลใดที่ปรารถนาผลประโยชน์ทางวัตถุในกิจกรรมทางศาสนาหรือกิจกรรมทางเศรษฐกิจอยู่เสมอ  มีความปรารถนาอยู่สิ่งเดียวคือการสนองประสาทสัมผัส  เมื่อจิตใจ  ชีวิต  และประสาทสัมผัสใช้ไปในทางนั้น  ผู้นี้อยู่ในระดับตัณหา

เราไม่ควรสรุปว่าบุคคลในระดับความดีจะไม่ฝัน  ณ  ที่นี้  “ความฝัน”หมายความว่านอนมากเกินไป  ความฝันเกิดขึ้นเสมอไม่ว่าในระดับความดี  ตัณหา  หรืออวิชชา  ความฝันเป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ  แต่พวกที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงการนอนมากเกินไป  ผู้ไม่สามารถหลีกเลี่ยงความยโสในการรื่นเริงกับสิ่งของทางวัตถุ  ผู้ที่ฝันว่าเป็นเจ้าเหนือโลกวัตถุเสมอ  และผู้ที่ชีวิต  จิตใจ  และประสาทสัมผัสที่ใช้ไปในทางนี้พิจารณาว่ามีความมุ่งมั่นอยู่ในระดับอวิชชา

พันธวิญญาณพยายามรื่นเริงกับความสุขทางวัตถุครั้งแล้วครั้งเล่า  ดังนั้น  เขาจึงได้แต่เคี้ยวกากเดน  แต่บางครั้งในระหว่างความรื่นเริงเช่นนี้  เขาได้รับการปลดเปลื้องจากพันธนาการทางวัตถุ  ด้วยการมาคบหาสมาคมกับดวงวิญญาณผู้ยิ่งใหญ่  อีกนัยหนึ่งพันธวิญญาณหมกมุ่นอยู่กับการสนองประสาทสัมผัสเสมอ  แต่เมื่อได้มาคบหาสมาคมกับกัลยาณมิตรและเข้าใจว่าความรื่นเริงทางวัตถุเป็นเพียงการกระทำที่ซ้ำซากอยู่ในสิ่งเดียวกัน  และได้ตื่นขึ้นในคริชณะจิตสำนึกที่แท้จริง  บางครั้งเขาได้รับการปลดเปลื้องจากสิ่งที่สมมติว่าเป็นความสุขซ้ำซากเช่นนี้

ในการแสวงหาความรู้แจ้งแห่งตน  เราต้องปฏิบัติตามกฎเกณฑ์มากมายเพื่อควบคุมจิตใจและประสาทสัมผัส  และตั้งสมาธิจิตอยู่ที่ดวงชีวิต  ขั้นตอนนี้ยากมากและขมขื่นเหมือนกับยาพิษ  แต่ถ้าหากประสบความสำเร็จในการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์  และมาถึงสถานภาพทิพย์  เราจะเริ่มดื่มน้ำทิพย์ที่แท้จริงและรื่นเริงอยู่กับชีวิต

ชายหนุ่มและหญิงสาวพบกัน  ประสาทสัมผัสจะฉุดชายหนุ่มให้ไปหาหญิงสาวสัมผัสกับนางและมีเพศสัมพันธ์กัน  ในตอนต้นสิ่งนี้อาจเป็นที่รื่นรมย์มากของประสาทสัมผัส  แต่ในบั้นปลายหรือหลังจากระยะเวลาหนึ่งจะกลายมาเป็นยาพิษ  เมื่อทั้งคู่แยกทางหรือหย่าร้างจากกันจะมีความเศร้าโศกเสียใจ  ฯลฯ  ความสุขเช่นนี้อยู่ในระดับตัณหาเสมอ  ความสุขที่ได้รับจากการสัมผัสกันระหว่างอายตนะภายใน  (ตา  หู  จมูก  ลิ้นกาย)  และอายตนะภายนอก  (รูป  เสียง  กลิ่น  รส  สัมผัส)  เป็นต้นเหตุแห่งความทุกข์เสมอจึงควรหลีกเลี่ยงด้วยประการทั้งปวง

ผู้ที่มีความสุขอยู่กับความเกียจคร้านและการนอน  แน่นอนว่าอยู่ในระดับของความมืดแห่งอวิชชา  ผู้ที่ไม่รู้ว่าอะไรควรทำและอะไรไม่ควรทำก็อยู่ในระดับอวิชชาเช่นกัน  บุคคลที่อยู่ในระดับนี้ทุกสิ่งทุกอย่างคือความหลง  ไม่มีความสุขทั้งในตอนต้นหรือตอนจบ  บุคคลที่อยู่ในระดับตัณหาอาจมีความสุขอยู่บ้างในตอนต้นแต่ไม่ยั่งยืนและจะเป็นความทุกข์ในตอนจบ  แต่สำหรับบุคคลในระดับอวิชชาจะมีแต่ความทุกข์เพียงอย่างเดียวตั้งแต่ต้นจนจบ

ณ  ที่นี้  องค์ภควานทรงสรุปถึงอิทธิพลทั้งหมดของสามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุที่มีอยู่ทั่วทั้งจักรวาล

ดังที่ได้กล่าวไว้ในบทที่สิบห้าว่ามวลชีวิตเป็นละอองอณูขององค์ภควาน  ดังนั้นพระองค์ทรงเป็นจุดเริ่มต้นของมวลชีวิต  ได้ยืนยันไว้ใน  เวดานธะ-สูทระฺ  ว่า  จันมาดิ  อัสยะ  ยะทะฮฺ  องค์ภควานทรงเป็นจุดเริ่มต้นชีวิตของทุก  ๆ  ชีวิต  ดังที่กล่าวไว้ในบทที่เจ็ดของ  ภควัต-คีตาฺ  ว่า  ด้วยพลังงานทั้งสองของพระองค์คือพลังงานเบื้องต่ำและพลังงานเบื้องสูง  พระองค์ทรงแผ่กระจายไปทั่ว  ฉะนั้น  เราควรบูชาองค์ภควานพร้อมทั้งพลังงานของพระองค์  โดยทั่วไปเหล่าสาวก  ไวชณะวะฺ  จะบูชาองค์ภควานและพลังงานเบื้องสูงของพระองค์  พลังงานเบื้องต่ำของพระองค์เป็นภาพสะท้อนที่กลับตาลปัตรของพลังงานเบื้องสูง  พลังงานเบื้องต่ำอยู่เบื้องหลัง  แต่องค์ภควานโดยภาคแบ่งแยกของส่วนสมบูรณ์ของพระองค์ในรูป  พะระมาทมาฺ  ทรงสถิตอยู่ทุกหนทุกแห่ง  ทรงเป็นอภิวิญญาณของมวลเทวดา  มวลมนุษย์  มวลสัตว์  ทุกหนทุกแห่ง  ดังนั้น  เราควรรู้ว่าในฐานะที่เป็นละอองอณูขององค์ภควาน  จึงมีหน้าที่ต้องถวายการรับใช้แด่พระองค์  ทุกคนควรปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อพระองค์ในคริชณะจิตสำนึกอย่างสมบูรณ์  นี่คือคำแนะนำของโศลกนี้

ทุกคนควรคิดว่า  ฮริชีเคชะฺ  ผู้เป็นเจ้านายของประสาทสัมผัสทรงให้มีอาชีพบางอย่าง  และจากผลงานที่เรากระทำ  บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าชรีคริชณะควรได้รับการบูชา  หากคิดเช่นนี้เสมอในคริชณะจิตสำนึกที่สมบูรณ์  ด้วยพระกรุณาธิคุณขององค์ภควาน  เรากลายมาเป็นผู้รู้ทุกสิ่งทุกอย่างโดยสมบูรณ์  นั่นคือความสมบูรณ์แห่งชีวิตพระองค์ตรัสใน  ภควัต-คีตาฺ  (12.7)  ว่า  เทชาม  อฮัม  สะมุดดฺารทาฺ  องค์ภควานเองจะทรงดูแลการจัดส่งสาวกเช่นนี้  นั่นคือความสมบูรณ์สูงสุดของชีวิต  ไม่ว่าอาชีพการงานใดที่เราทำอยู่  หากทำไปเพื่อรับใช้องค์ภควานเราจะบรรลุถึงความสมบูรณ์สูงสุด

อาชีพการงานของเรากำหนดไว้ใน  ภควัต-คีตาฺ  ดังที่ได้กล่าวไว้ในโศลกก่อน  ๆหน้าที่ของ  บราฮมะณะ  คชัทริยะ  ไวชยะฺ  และ  ชูดระฺ  กำหนดไว้ตามระดับแห่งธรรมชาติโดยเฉพาะของตนเอง  เราไม่ควรเลียนแบบหน้าที่ของผู้อื่น  บุคคลที่โดยธรรมชาติชอบทำงานของ  ชูดระฺ  ไม่ควรอ้างว่าเป็น  บราฮมะณะฺ  อย่างผิดธรรมชาติถึงแม้อาจเกิดในตระกูล  บราฮมะณะฺ  เขาควรทำงานตามธรรมชาติของตน  ไม่มีงานใดน่ารังเกียจหากปฏิบัติเพื่อรับใช้องค์ภควาน  อาชีพการงานของ  บราฮมะณะฺ  แน่นอนว่าอยู่ในระดับความดี  แต่หากว่าบุคคลไม่อยู่ในระดับความดีโดยธรรมชาติ  ก็ไม่ควรเลียนแบบอาชีพการงานของ  บราฮมะณะฺ  สำหรับ  คชัทริยะฺ  หรือผู้บริหาร  มีสิ่งที่น่ารังเกียจมากมายเช่น  คชัทริยะฺ  ต้องเบียดเบียนผู้อื่นเพื่อสังหารศัตรู  บางครั้ง  คชัทริยะฺ  ต้องพูดเท็จเพื่อผลประโยชน์ทางการทูต  การเบียดเบียนและการตีสองหน้าเช่นนี้มาพร้อมกับภารกิจทางการเมือง  แต่  คชัทริยะฺ  ไม่ควรยกเลิกอาชีพการงานของตน  และพยายามไปปฏิบัติหน้าที่ของ  บราฮมะณะฺ

เราควรปฏิบัติเพื่อให้องค์ภควานทรงพอพระทัย  ตัวอย่างเช่น  อารจุนะทรงเป็น  คชัทริยะฺ  ผู้ลังเลใจในการต่อสู้กับฝ่ายตรงข้าม  แต่ถ้าหากการสู้รบเช่นนี้กระทำไปเพื่อประโยชน์ของคริชณะบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าก็ไม่จำเป็นจะต้องกลัวตกต่ำลง  ในสนามธุรกิจก็เช่นกัน  บางครั้งพ่อค้าต้องพูดเท็จบ่อย  ๆ  เพื่อผลกำไร  หากไม่ทำเช่นนี้จะไม่มีผลกำไร  บางครั้งพ่อค้ากล่าวว่า  “โอ้  ลูกค้าที่รัก  สำหรับคุณฉันไม่มีกำไรอะไรเลย”แต่ควรรู้ว่าปราศจากผลกำไรพ่อค้าอยู่ไม่ได้  ดังนั้น  เราควรยอมรับว่าเป็นการพูดเท็จแน่เมื่อพ่อค้ากล่าวว่าไม่ได้กำไร  แต่พ่อค้าไม่ควรคิดว่าเนื่องจากมีอาชีพที่การพูดเท็จเป็นสิ่งจำเป็น  ควรยกเลิกอาชีพของตนและมามีอาชีพเป็น  บราฮมะณะฺ  เช่นนี้ไม่แนะนำ  ไม่ว่าจะเป็น  คชัทริยะ  ไวชยะฺ  หรือ  ชูดระฺ  ไม่สำคัญ  หากเรารับใช้บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าด้วยผลงานของตน  แม้  บราฮมะณะฺ  ผู้ทำพิธีบูชาต่าง  ๆ  บางครั้งต้องฆ่าสัตว์  เนื่องจากบางครั้งต้อใช้สัตว์ในพิธีบูชา  ในทำนองเดียวกันหาก  คชัทริยะฺ  ทำตามอาชีพของตนในการสังหารศัตรูจะไม่มีผลบาป  ในบทที่สามได้อธิบายเรื่องนี้อย่างละเอียดและชัดเจนว่าทุกคนควรทำงานเพื่อจุดมุ่งหมายแห่ง  ยะกยะฺ  หรือเพื่อองค์วิชณุบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  สิ่งใดที่กระทำไปเพื่อสนองประสาทสัมผัสส่วนตัวเป็นต้นเหตุแห่งพันธนาการข้อสรุปคือทุกคนควรปฏิบัติตามระดับแห่งธรรมชาติโดยเฉพาะที่ตนได้รับมา  และควรตัดสินใจทำงานเพื่อรับใช้อย่างสูงสุดแด่องค์ภควานเท่านั้น

ในพันธชีวิต  งานทั้งหมดเป็นมลทินโดยระดับวัตถุแห่งธรรมชาติ  แม้จะเป็น  บราฮมะณะฺ  ต้องทำพิธีบูชาซึ่งการฆ่าสัตว์เป็นสิ่งจำเป็น  ในทำนองเดียวกัน  คชัทริยะฺ  ไม่ว่าจะใจบุญเพียงใด  ต้องต่อสู้กับศัตรูซึ่งหลีกเลี่ยงไม่ได้  เช่นเดียวกัน  พ่อค้าไม่ว่าจะใจบุญแค่ไหน  บางครั้งต้องซ่อนผลกำไรเพื่อให้ธุรกิจอยู่ได้  หรือบางครั้งต้องทำธุรกิจในตลาดมืด  เหล่านี้เป็นสิ่งจำเป็น  ซึ่งเราไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้  เช่นเดียวกันถึงแม้ว่าบุคคลเป็น  ชูดระฺ  รับใช้เจ้านายเลว  เขาต้องปฏิบัติตามคำสั่งของเจ้านาย  แม้ไม่ควรทำ  แม้จะมีข้อผิดพลาดเหล่านี้  เขาควรปฏิบัติตามหน้าที่ที่กำหนดไว้  เพราะเกิดจากธรรมชาติของตนเอง

ได้ให้ตัวอย่างที่ดีไว้  ณ  ที่นี้ว่า  แม้ว่าไฟบริสุทธิ์แต่ยังมีควัน  แต่ควันไม่ได้ทำให้ไฟไม่บริสุทธิ์  ถึงแม้จะมีควันในไฟ  ไฟก็ยังพิจารณาว่าเป็นธาตุบริสุทธิ์ที่สุดในบรรดาธาตุทั้งหมด  หากยกเลิกงานของ  คชัทริยะฺ  และไปรับเอาอาชีพของ  บราฮมะณะฺ  มาทำ  ก็ไม่แน่ใจว่างานในอาชีพ  บราฮมะณะฺ  จะราบรื่นเสมอไป  อาจสรุปได้ว่าในโลกวัตถุไม่มีผู้ใดสามารถเป็นอิสระโดยสมบูรณ์จากมลทินแห่งธรรมชาติวัตถุ  ตัวอย่างของไฟและควันเหมาะสมมากในประเด็นนี้  ในฤดูหนาวเราเอาหินมาจากไฟ  บางครั้งควันรบกวนดวงตาและส่วนอื่น  ๆ  ของร่างกาย  แต่เราต้องใช้ไฟถึงแม้จะมีสภาวะรบกวน  ในทำนองเดียวกันเราไม่ควรยกเลิกอาชีพตามธรรมชาติของตนเอง  อันเนื่องจากมีปัจจัยรบกวนบางอย่างแต่ควรมุ่งมั่นที่จะรับใช้องค์ภควานด้วยอาชีพการงานของตนในคริชณะจิตสำนึก  นั่นคือจุดแห่งความสมบูรณ์  เมื่ออาชีพบางอย่างปฏิบัติไปเพื่อความพึงพอพระทัยขององค์ภควาน  ข้อบกพร่องทั้งหลายในอาชีพนั้นก็ถูกทำให้บริสุทธิ์ขึ้น  เมื่อผลของงานบริสุทธิ์ด้วยการเชื่อมสัมพันธ์กับการอุทิศตนเสียสละรับใช้เราจะกลายมาเป็นผู้สมบูรณ์ในการเห็นตนเองภายใน  และนั่นคือความรู้แจ้งแห่งตน

การเสียสละที่แท้จริงหมายความว่า  เราควรคิดอยู่เสมอว่าตนเองเป็นละอองอณูขององค์ภควาน  ดังนั้น  จึงคิดว่าไม่มีสิทธิ์จะรื่นเริงกับผลงานของตน  เนื่องจากเป็นละอองอณูขององค์ภควาน  ผลงานของเราต้องถวายให้พระองค์รื่นเริง  นี่คือคริชณะจิตสำนึกที่แท้จริง  บุคคลปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกเป็น  สันนยาสีฺ  หรือผู้มีชีวิตสละโลกที่แท้จริง  ด้วยความคิดเช่นนี้เราจึงมีความพึงพอใจ  เพราะว่าเราปฏิบัติเพื่อองค์ภควานโดยแท้จริง  ดังนั้น  จึงไม่ยึดติดกับสิ่งใด  ๆ  ที่เป็นวัตถุ  เราจะเคยชินกับการไม่หาความสุขกับสิ่งใดที่นอกเหนือจากความสุขทิพย์ซึ่งได้รับจากการรับใช้พระองค์  สันนยาสีฺ  ควรเป็นอิสระจากผลกรรม  จากกรรมในอดีตของตน  แต่บุคคลในคริชณะจิตสำนึกบรรลุถึงความสมบูรณ์โดยปริยาย  โดยไม่ต้องอุปสมบทในระดับที่สมมติว่าเป็นชีวิตสละโลกระดับจิตเช่นนี้เรียกว่า  โยการูดฺะฺ  หรือระดับสมบูรณ์แห่งโยคะ  ดังที่ได้ยืนยันไว้ในบทที่สามว่า  ยัส  ทุ  อาทมะ-ระทิร  เอวะ  สยาทฺ  เป็นผู้ที่มีความพึงพอใจในตนเองและไม่มีความกลัวต่อผลกรรมใด  ๆ  จากการกระทำของตนเอง

องค์ภควานทรงอธิบายแด่อารจุนะว่า  บุคคลจะสามารถบรรลุถึงระดับแห่งความสมบูรณ์สูงสุดจากการปฏิบัติหน้าที่การงานของตนได้อย่างไร  ด้วยการปฏิบัติหน้าที่เพื่อบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าเขาจะบรรลุถึงระดับสูงสุดแห่ง  บระฮมันฺ  เพียงแต่ต้องสละผลงานของตนเพื่อความพึงพอพระทัยขององค์ภควาน  นั่นคือวิธีแห่งความรู้แจ้งแห่งตน  ความสมบูรณ์แห่งความรู้ที่แท้จริงอยู่ที่การบรรลุถึงคริชณะจิตสำนึกที่บริสุทธิ์  ดังจะอธิบายในโศลกต่อ  ๆ  ไป

เมื่อบริสุทธิ์ขึ้นด้วยปัญญาเขาจะรักษาตัวให้อยู่ในระดับความดี  ดังนั้น  จึงเป็นผู้ควบคุมจิตใจได้และตั้งอยู่ในสมาธิเสมอ  โดยไม่ยึดติดกับอายตนะภายนอกเพื่อสนองประสาทสัมผัส  จึงเป็นอิสระจากการยึดติดและความเกลียดชังในกิจกรรมของตนเอง  บุคคลที่ไม่ยึดติดเช่นนี้  โดยธรรมชาติชอบอยู่ในที่สันโดษไม่รับประทานอาหารมากเกินความจำเป็น  ควบคุมกิจกรรมของร่างกายและจิตใจของตนเองได้  ไม่มีอหังการเพราะไม่ยอมรับว่าร่างกายเป็นตัวเขาเอง  และไม่ปรารถนาที่จะทำให้ร่างกายอ้วนท้วนแข็งแรงจากการยอมรับเอาสิ่งของวัตถุต่าง  ๆ  มากมาย  เนื่องจากไม่มีแนวคิดแห่งชีวิตทางร่างกายจึงไม่มีความยโสอย่างผิด  ๆ  มีความพึงพอใจกับทุกสิ่งทุกอย่างที่ได้มาด้วยพระกรุณาธิคุณขององค์ภควาน  ไม่มีความโกรธที่ไม่ได้สนองประสาทสัมผัสและไม่พยายามได้มาซึ่งอายตนะภายนอก  เมื่อเป็นอิสระจากอหังการโดยสมบูรณ์และไม่ยึดติดกับสิ่งของวัตถุทั้งหลาย  นั่นคือระดับความรู้แจ้งแห่งตนของ  บระฮมันฺ  ระดับนี้เรียกว่า  บระฮมะ-บํูทะฺ  เมื่อเป็นอิสระจากแนวคิดแห่งชีวิตทางวัตถุเขาจะไม่มีความเร่าร้อน  ได้อธิบายไว้ใน  ภควัต-คีตาฺ  (2.70  )  ว่า

“บุคคลผู้ไม่ถูกรบกวนจากความต้องการที่ไหลมาอย่างไม่หยุดยั้ง  เหมือนกับแม่น้ำที่ไหลลงสู่มหาสมุทรซึ่งเต็มเปี่ยมแต่นิ่งสงบอยู่ตลอดเวลา  เขาผู้นี้เท่านั้นที่ได้รับความสงบ  ไม่ใช่บุคคลผู้ดิ้นรนเพื่อสนองความต้องการเหล่านี้”

สำหรับผู้ที่ไม่เชื่อในรูปลักษณ์  การบรรลุถึงระดับ  บระฮมะ-บํูทะฺ  หรือกลายมาเป็นหนึ่งเดียวกับสัจธรรมจะเป็นคำสุดท้าย  แต่สำหรับผู้ที่เชื่อในรูปลักษณ์  หรือสาวกผู้บริสุทธิ์จะก้าวไปไกลกว่านั้น  โดยปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ด้วยความบริสุทธิ์  เช่นนี้หมายความว่า  ผู้ปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ด้วยความบริสุทธิ์ใจต่อองค์ภควานอยู่ในระดับหลุดพ้นแล้วเรียกว่า  บระฮมะ-บํูทะฺ  หรือเป็นหนึ่งเดียวกับสัจธรรมเรียบร้อยแล้ว  ปราศจากการมาเป็นหนึ่งเดียวกับองค์ภควานหรือสัจธรรมเราไม่สามารถถวายการรับใช้ต่อพระองค์ได้  ในแนวคิดที่สมบูรณ์จะไม่มีข้อแตกต่างระหว่างผู้รับ  การรับใช้และผู้รับใช้  แต่ในระดับทิพย์ที่สูงกว่าจะมีข้อแตกต่าง

ในแนวคิดชีวิตทางวัตถุ  เมื่อทำงานเพื่อสนองประสาทสัมผัสจะมีความทุกข์ยากลำบาก  แต่ในโลกที่สมบูรณ์เมื่อปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ด้วยความบริสุทธิ์ใจจะไม่มีความทุกข์ยาก  สาวกในคริชณะจิตสำนึกไม่มีอะไรที่ต้องเศร้าโศกหรือต้องปรารถนาเนื่องจากองค์ภควานทรงมีความสมบูรณ์  สิ่งมีชีวิตผู้ปฏิบัติรับใช้พระองค์ในคริชณะจิตสำนึกกลายมาเป็นผู้มีความสมบูรณ์อยู่ในตัวเช่นกัน  เขาเหมือนกับแม่น้ำที่ชะล้างน้ำสกปรกออกไปหมดแล้ว  เนื่องจากสาวกผู้บริสุทธิ์ไม่มีความนึกคิดถึงสิ่งอื่นใดนอกจากคริชณะ  จึงมีความรื่นเริงอยู่เสมอโดยธรรมชาติ  จะไม่เศร้าโศกกับการสูญเสียทางวัตถุใด  ๆ  หรือปรารถนาจะได้กำไรสิ่งใด  เนื่องจากอิ่มเอิบอยู่ในการรับใช้พระองค์เขาไม่มีความปรารถนาจะรื่นเริงทางวัตถุ  เพราะรู้ว่าทุก  ๆ  ชีวิตเป็นละอองอณูขององค์ภควาน  ดังนั้น  ทุก  ๆ  ชีวิตจึงเป็นผู้รับใช้นิรันดร  เขาจะไม่มองตามแนวคิดทางวัตถุว่าบางคนสูงกว่าหรือบางคนต่ำกว่า  สภาวะที่สูงกว่าและต่ำกว่านั้นไม่ถาวรสาวกไม่ไปยุ่งเกี่ยวกับการปรากฏหรือการไม่ปรากฏที่ไม่ยั่งยืน  สำหรับบุคคลเช่นนี้ทั้งก้อนหินหรือทองคำมีค่าเท่ากัน  นี่คือระดับ  บระฮมะ-บํูทะฺ  และระดับนี้  สาวกผู้บริสุทธิ์บรรลุได้โดยง่ายดายในระดับแห่งความเป็นอยู่เช่นนี้  ความคิดที่จะกลายมาเป็นหนึ่งเดียวกับ  บระฮ  มันฺ  สูงสุดและทำลายความเป็นปัจเจกของตนเองเหมือนกับตกนรก  ความคิดที่จะบรรลุถึงอาณาจักรสวรรค์กลายมาเป็นสิ่งหลอกลวง  และประสาทสัมผัสนั้นเหมือนกับเขี้ยวของงูพิษที่หักไปแล้ว  เฉกเช่นเราไม่กลัวงูพิษที่เขี้ยวหักเราก็จะไม่กลัวประสาทสัมผัสที่ควบคุมได้โดยปริยาย  โลกนี้มีความทุกข์ยากสำหรับบุคคลที่ติดเชื้อโรคทางวัตถุ  แต่สำหรับสาวกโลกทั้งโลกนั้นดีเท่า  ๆ  กับ  ไวคุณธฺะฺ  หรือท้องฟ้าทิพย์  บุคลสูงสุดในจักรวาลวัตถุนี้ไม่มีความสำคัญยิ่งไปกว่ามดตัวหนึ่งสำหรับสาวก  ระดับจิตสำนึกเช่นนี้บรรลุได้ด้วยพระเมตตา  ขององค์เชธันญะผู้ทรงสอนการอุทิศตนเสียสละรับใช้ที่บริสุทธิ์ในยุคนี้

คริชณะบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าและส่วนที่สมบูรณ์ของพระองค์  ไม่สามารถเข้าใจได้ด้วยการคาดคะเนทางจิตหรือโดยผู้ไม่ใช่สาวก  หากผู้ใดปรารถนาจะเข้าใจองค์ภควาน  เขาต้องปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ที่บริสุทธิ์ภายใต้การชี้นำของสาวกผู้บริสุทธิ์  มิฉะนั้น  ความจริงเกี่ยวกับองค์ภควานจะถูกซ่อนเร้นอยู่เสมอ  ดังที่ได้กล่าวไว้ใน  ภควัต-คีตาฺ  (7.25  )  ว่า  นาฮัม  พระคาชะฮ  สารวัสยะฺ  พระองค์ทรงไม่เปิดเผยกับทุก  ๆ  คน  ไม่มีผู้ใดสามารถเข้าใจองค์ภควานด้วยการมาเป็นนักวิชาการผู้คงแก่เรียนหรือเป็นนักคาดคะเนทางจิต  ผู้ที่ปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกและอุทิศตนเสียสละรับใช้จริง  ๆ  เท่านั้นจึงสามารถเข้าใจว่าคริชณะคือใคร  แม้ปริญญาบัตรจากมหาวิทยาลัยอะไรก็ช่วยไม่ได้

ผู้มีความชำนาญมากในศาสตร์แห่งคริชณะมีสิทธิ์ที่จะเข้าไปในอาณาจักรทิพย์หรือพระตำหนักของพระองค์  การกลายมาเป็น  บระฮมันฺ  มิได้หมายความว่าสูญเสียบุคลิกลักษณะของตนเอง  ตราบใดที่การอุทิศตนเสียสละรับใช้มีอยู่  จะต้องมีองค์ภควานมีสาวก  และมีวิธีการอุทิศตนเสียสละรับใช้  ความรู้เช่นนี้ไม่สูญหายแม้หลังจากหลุดพ้นไปแล้ว  การหลุดพ้นหมายถึงเป็นอิสระจากแนวคิดชีวิตทางวัตถุ  ในชีวิตทิพย์มีข้อแตกต่างเช่นเดียวกันและมีความเป็นปัจเจกบุคคลเช่นเดียวกันแต่อยู่ในคริชณะจิตสำนึกที่บริสุทธิ์  เราไม่ควรคิดผิด  ๆ  กับคำว่า  วิชะเทฺ  หรือ  “เข้ามาในข้า”  ว่าไปสนับสนุนทฤษฏีของผู้ที่เชื่อความเป็นหนึ่งเดียวกัน  ว่าเราจะกลายมาเป็นเนื้อเดียวกันกับ  บระฮมันฺ  อันไร้รูปลักษณ์  มันไม่ใช่  คำว่า  วิชะเทฺ  หมายความว่าเขาสามารถเข้าไปในพระตำหนักขององค์ภควานในความเป็นปัจเจกของตนเอง  เพื่อปฏิบัติอย่างใกล้ชิดและถวายการรับใช้แด่พระองค์  ตัวอย่างเช่น  นกสีเขียวไปอยู่บนต้นไม้สีเขียว  ไม่ใช่เพื่อกลายมาเป็นหนึ่งเดียวกับต้นไม้แต่เพื่อรื่นเริงกับผลไม้บนต้น  พวกไม่เชื่อในรูปลักษณ์โดยทั่วไปให้ตัวอย่างว่าแม่น้ำไหลลงไปในมหาสมุทรและกลืนหายไป  เช่นนี้อาจเป็นเหตุแห่งความสุขสำหรับผู้ไม่เชื่อในรูปลักษณ์  แต่ผู้เชื่อในรูปลักษณ์จะรักษาความเป็นปัจเจกบุคคลของตนเองเหมือนกับสัตว์น้ำในมหาสมุทร  เราจะพบสิ่งมีชีวิตมากมายภายใต้มหาสมุทรหากเราดำลึกลงไป  ความคุ้นเคยกับผิวน้ำของมหาสมุทรไม่เพียงพอ  เราจะต้องมีความรู้เกี่ยวกับชีวิตสัตว์น้ำในส่วนลึกของมหาสมุทรอย่างสมบูรณ์ด้วย

ด้วยการอุทิศตนเสียสละรับใช้ที่บริสุทธิ์  สาวกจึงสามารถเข้าใจคุณลักษณะทิพย์และความมั่งคั่งขององค์ภควานตามความเป็นจริง  ดังที่ได้กล่าวไว้ในบทที่สิบเอ็ดว่าด้วยการอุทิศตนเสียสละรับใช้เท่านั้นที่เราสามารถเข้าใจ  ได้ยืนยันไว้  ณ  ที่นี้เช่นเดียวกันว่าเราสามารถเข้าใจบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าได้ด้วยการอุทิศตนเสียสละรับใช้  แล้วจึงเข้าไปในอาณาจักรของพระองค์

หลังจากบรรลุถึงระดับ  บระฮมะ-บํูทะฺ  ที่เป็นอิสระจากแนวคิดทางวัตถุ  การอุทิศตนเสียสละรับใช้เริ่มต้นจากการสดับฟังเกี่ยวกับองค์ภควาน  เมื่อสดับฟังเกี่ยวกับพระองค์  ระดับ  บระฮมะ-บํูทะฺ  ก็จะพัฒนาโดยปริยาย  และมลทินทางวัตถุเช่น  ความโลภ  และ  ราคะ  เพื่อรื่นเริงทางประสาทสัมผัสจะเลือนหายไป  ขณะที่ราคะและความปรารถนาเลือนหายไปจากหัวใจของสาวก  ท่านจะยึดมั่นกับการรับใช้พระองค์มากยิ่งขึ้น  และจากการยึดมั่นเช่นนี้ทำให้เป็นอิสระจากมลทินทางวัตถุ  ชีวิตในระดับนั้นจึงสามารถเข้าใจองค์ภควาน  นี่คือข้อความจาก  ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ  หลังจากหลุดพ้นแล้ววิธีแห่ง  บัฺคธิฺ  หรือการอุทิศตนเสียสละรับใช้ทิพย์จะดำเนินต่อไป  เวดานธะ-สูทระฺ(4.1.12  )  ยืนยันดังนี้  อา-พรายะณาท  ทะทราพิ  ฮิ  ดริชทัมฺ  หมายความว่า  หลังจากหลุดพ้นแล้ววิธีแห่งการอุทิศตนเสียสละรับใช้จะดำเนินต่อไป  ใน  ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ  ความหลุดพ้นแห่งการอุทิศตนเสียสละที่แท้จริง  นิยามว่าสิ่งมีชีวิตกลับคืนมาสู่บุคลิกลักษณะของตนเองเหมือนดังเดิม  สถานภาพเดิมแท้ได้อธิบายไว้แล้วว่าทุก  ๆ  ชีวิตเป็นละอองอณูขององค์ภควาน  ดังนั้น  สถานภาพเดิมแท้คือการรับใช้  หลังจากหลุดพ้นไปแล้วการรับใช้เช่นนี้ไม่มีวันหยุดลง  อันที่จริงการหลุดพ้นคือเป็นอิสระจากแนวคิดชีวิตที่ผิด

คำว่า  มัด-วิยะพาชระยะฮฺ  หมายถึงภายใต้การปกป้องขององค์ภควาน  การเป็นอิสระจากมลทินทางวัตถุ  สาวกผู้บริสุทธิ์ปฏิบัติภายใต้การกำกับของภควานหรือพระอาจารย์ทิพย์ซึ่งเป็นผู้แทนของพระองค์  ไม่มีการจำกัดเวลาสำหรับสาวกผู้บริสุทธิ์  ท่านปฏิบัติในกิจกรรมภายใต้การกำกับขององค์ภควาน  วันละยี่สิบสี่ชั่วโมงร้อยเปอร์เซ็นต์  สำหรับสาวกผู้ปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกเช่นนี้พระองค์ทรงมีพระเมตตามาก  ถึงแม้จะมีความยากลำบากนานัปการ  ท่านจะถูกนำพาไปยังพระตำหนักทิพย์หรือคริชณะโลคะในอนาคตซึ่งรับประกันได้โดยไม่ต้องสงสัย  ณ  พระตำหนักสูงสุดนี้ไม่มีการเปลี่ยนแปลง  ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นอมตะ  ไม่มีการสูญสลาย  และเปี่ยมไปด้วยความรู้

เมื่อปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึก  เราไม่ทำตัวว่าเป็นเจ้าโลก  เฉกเช่นผู้รับใช้ควรปฏิบัติภายใต้การชี้นำขององค์ภควานอย่างสมบูรณ์  ผู้รับใช้ไม่มีปัจเจกอิสรภาพแต่จะปฏิบัติตามคำสั่งของเจ้านายเท่านั้น  ผู้รับใช้ปฏิบัติเพื่อเจ้านายสูงสุดโดยไม่ได้รับผลกระทบจากกำไรหรือขาดทุน  เพียงแต่ปฏิบัติหน้าที่ของตนด้วยความซื่อสัตย์สุจริตตามคำสั่งขององค์ภควาน  บัดนี้อาจมีคนเถียงว่าอารจุนะทรงปฏิบัติภายใต้การชี้นำโดยตรงของคริชณะ  แต่เมื่อคริชณะทรงไม่ปรากฏเราควรจะปฏิบัติอย่างไร?  หากเราปฏิบัติตามคำแนะนำของคริชณะจากหนังสือเล่มนี้  พร้อมทั้งอยู่ภายใต้การนำทางของผู้แทนของคริชณะผลจะเหมือนกัน  คำสันสกฤต  มัท-พะระฮฺ  สำคัญมากในโศลกนี้  แสดงว่าไม่มีจุดมุ่งหมายอื่นใดในชีวิต  นอกจากปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกเพื่อให้คริชณะทรงพอพระทัยขณะทำงานเช่นนี้ควรระลึกถึงคริชณะเท่านั้น  โดยคิดว่า  “คริชณะทรงเลือกข้าให้มาทำหน้าที่นี้โดยเฉพาะ”  ขณะปฏิบัติเช่นนี้เราควรระลึกถึงคริชณะ  โดยธรรมชาตินี่คือความสมบูรณ์แห่งคริชณะจิตสำนึก  อย่างไรก็ดี  ควรสังเกตว่าหลังจากกระทำบางสิ่งบางอย่างตามอำเภอใจเราไม่ควรถวายผลนั้นต่อพระองค์  หน้าที่เช่นนี้ไม่อยู่ในการอุทิศตนเสียสละรับใช้ของคริชณะจิตสำนึก  เราควรจะปฏิบัติตามคำสั่งของคริชณะ  นี่คือประเด็นที่สำคัญมาก  คำสั่งของคริชณะผ่านทางระบบพะรัมพะรา  จากพระอาจารย์ทิพย์ผู้เชื่อถือได้  ดังนั้น  คำสั่งของพระอาจารย์ทิพย์ควรถือว่าเป็นหน้าที่ที่สำคัญที่สุดในชีวิต  หากเรามีพระอาจารย์ทิพย์ผู้เชื่อถือได้และปฏิบัติตามการชี้แนะของท่าน  ความสมบูรณ์แห่งชีวิตในคริชณะจิตสำนึกจะเป็นที่รับประกัน

บุคคลในคริชณะจิตสำนึกไม่กระตือรือร้นเกินควรเกี่ยวกับการปฏิบัติหน้าที่เพื่อความเป็นอยู่ของตน  คนโง่เขลาไม่สามารถเข้าใจความเป็นอิสระเสรีจากความวิตกกังวลทั้งหมดนี้  สำหรับผู้ที่ปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึก  องค์ชรีคริชณะทรงกลายมาเป็นสหายสนิทที่สุด  พระองค์ทรงดูแลความสะดวกสบายของสหายเสมอ  และทรงให้ตัวพระองค์เองแก่สหายผู้ปฏิบัติวันละยี่สิบสี่ชั่วโมงด้วยการอุทิศตนเสียสละเพื่อให้พระองค์พอพระทัย  ดังนั้น  ไม่ควรมีผู้ใดถูกอหังการแห่งแนวคิดชีวิตทางวัตถุนำพาไป  เราไม่ควรคิดผิด  ๆ  ว่าตนเองเป็นอิสระจากกฎแห่งธรรมชาติหรือเป็นอิสระในการกระทำ  เราอยู่ภายใต้กฎอันเข้มงวดแห่งวัตถุ  แต่ทันทีที่ปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกเราจะหลุดพ้นเป็นอิสระจากความสับสนทางวัตถุ  ควรสังเกตอย่างรอบคอบว่าผู้ที่ไม่ปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกกำลังสูญเสียตนเองไปในวังวนแห่งวัตถุ  ในมหาสมุทรแห่งการเกิดและการตาย  ไม่มีพันธวิญญาณดวงไหนรู้อย่างแท้จริงว่าอะไรควรทำและอะไรไม่ควรทำ  แต่บุคคลผู้ปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกเป็นอิสระในการกระทำ  เพราะว่าคริชณะทรงเป็นผู้กระตุ้นทุกสิ่งทุกอย่างจากภายใน  และพระอาจารย์ทิพย์จะยืนยันเพื่อให้ความมั่นใจ

อารจุนะทรงเป็นทหารซึ่งเกิดจากธรรมชาติแห่งความเป็น  คชัทริยะฺ  ดังนั้นหน้าที่โดยธรรมชาติคือการต่อสู้  แต่เนื่องจากอหังการจึงกลัวว่าเมื่อสังหารครูบาอาจารย์  เสด็จปู่  และบรรดาสหาย  จะได้รับผลบาป  อันที่จริงอารจุนะทรงพิจารณาว่าตนเองเป็นเจ้านายแห่งการกระทำของตน  ประหนึ่งว่าตนเองเป็นผู้กำกับผลดีและผลเสียของงานนี้  โดยลืมไปว่าองค์ภควานทรงประทับอยู่เคียงข้างและทรงสอนให้อารจุนะต่อสู้นั่นคือการลืมของพันธวิญญาณ  องค์ภควานทรงให้คำชี้นำว่าอะไรดีและอะไรไม่ดี  เราเพียงแต่ต้องปฏิบัติคริชณะจิตสำนึกเพื่อบรรลุถึงความสมบูรณ์แห่งชีวิต  ไม่มีผู้ใดมีความมั่นใจในชะตากรรมของตนเองเท่ากับพระองค์  ดังนั้น  วิธีที่ดีที่สุดคือรับเอาคำสั่งจากพระองค์และปฏิบัติตาม  ไม่มีผู้ใดควรปฏิเสธคำสั่งขององค์ภควาน  หรือคำสั่งของพระอาจารย์ทิพย์ซึ่งเป็นผู้แทนของพระองค์  เราควรกระทำโดยไม่ลังเลในการปฏิบัติตามคำสั่งขององค์ภควาน  เช่นนี้จะรักษาตัวเราให้ปลอดภัยภายใต้สถานการณ์ทั้งปวง

หากปฏิเสธในการปฏิบัติภายใต้คำแนะนำขององค์ภควาน  เราจะถูกบังคับให้ปฏิบัติภายใต้ระดับต่าง  ๆ  ที่ตนเองสถิต  ทุกคนอยู่ภายใต้มนต์สะกดของการผสมผสานโดยเฉพาะของระดับต่าง  ๆ  แห่งธรรมชาติ  และปฏิบัติไปตามแนวทางนั้น  แต่หากผู้ใดอาสามาปฏิบัติภายใต้คำแนะนำขององค์ภควาน  ผู้นั้นจะได้รับการสรรเสริญ

อารจุนะทรงไม่ใช่ผู้รู้สูงสุดและการตัดสินใจในการสู้หรือไม่สู้อยู่ในขอบเขตของดุลยพินิจที่จำกัดของตนเอง  องค์คริชณะทรงสั่งสอนว่าปัจเจกชีวิตมิใช่ทุกสิ่งทุกอย่างบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าหรือคริชณะเองในฐานะที่เป็นอภิวิญญาณทรงประทับอยู่ภายในหัวใจและทรงชี้แนะสิ่งมีชีวิต  หลังจากเปลี่ยนร่างกายแล้วสิ่งมีชีวิตลืมกรรมเก่าในอดีตของตน  แต่อภิวิญญาณในฐานะที่เป็นผู้รู้อดีต  ปัจจุบัน  และอนาคต  ยังทรงเป็นพยานในกิจกรรมของเขาทั้งหมด  ดังนั้น  กิจกรรมทั้งหลายของสิ่งมีชีวิต  อภิวิญญาณทรงเป็นผู้ชี้นำ  สิ่งมีชีวิตได้รับสิ่งที่ตนควรได้  และร่างวัตถุซึ่งสร้างขึ้นมาจากพลังงานวัตถุนำพาไปภายใต้การชี้นำของอภิวิญญาณ  ทันทีที่สิ่งมีชีวิตถูกวางให้อยู่ในร่างอะไรก็แล้วแต่  เขาต้องทำงานภายใต้มนต์สะกดของสถานการณ์ทางร่างกายนั้น  บุคคลนั่งอยู่ในรถที่มีความเร็วสูงจะไปได้เร็วกว่าผู้ที่นั่งในรถที่ช้ากว่า  ถึงแม้ว่าสิ่งมีชีวิตหรือคนขับอาจจะเหมือนกัน  ในทำนองเดียวกัน  จากคำสั่งของดวงวิญญาณสูงสุด  ธรรมชาติวัตถุออกแบบร่างกายที่เหมาะสมสำหรับสิ่งมีชีวิตโดยเฉพาะเพื่อเขาอาจทำงานตามความปรารถนาของตนในอดีต  ซึ่งสิ่งมีชีวิตไม่เป็นอิสระ  เราไม่ควรคิดว่าตนเองเป็นอิสระจากบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  ปัจเจกชีวิตอยู่ภายใต้การควบคุมขององค์ภควานเสมอฉะนั้น  หน้าที่ของเขาคือศิโรราบ  และนั่นคือคำสอนของโศลกต่อไป

ดังนั้น  สิ่งมีชีวิตควรศิโรราบต่อบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าผู้ทรงสถิตภายในหัวใจของทุก  ๆ  คน  และนั่นจะปลดเปลื้องตัวเขาให้ออกจากความทุกข์แห่งความเป็นอยู่ทางวัตถุทั้งปวง  จากการศิโรราบนี้  ไม่เพียงแต่จะได้รับการปลดเปลื้องจากความทุกข์ทั้งหลายในชาตินี้  แต่ในบั้นปลายเขาจะบรรลุถึงองค์ภควาน  ในวรรณกรรมพระเวท(ริก  เวดะฺ  1.22.20  )  ได้อธิบายถึงโลกทิพย์ว่า  ทัด  วิชโณฮ  พะระมัม  พะดัมฺ  เนื่องจากการสร้างทั้งหมดเป็นอาณาจักรของพระองค์  ทุกสิ่งทางวัตถุอันที่จริงก็เป็นทิพย์  แต่พะระมัม  พะดัมฺ  หมายถึงเฉพาะพระตำหนักนิรันดร  ซึ่งเรียกว่าท้องฟ้าทิพย์  หรือ  ไวคุณธฺะฺ

บทที่สิบห้าของ  ภควัต-คีตาฺ  กล่าวไว้ว่า  สารวัสยะ  ชาฮัม  ฮริดิ  สันนิวิชทะฮฺองค์ภควานทรงสถิตภายในหัวใจของทุก  ๆ  คน  ดังนั้น  การแนะนำที่ว่าควรศิโรราบต่ออภิวิญญาณผู้ทรงประทับอยู่ภายในหัวใจหมายความว่าควรศิโรราบต่อภควานคริชณะอารจุนะทรงยอมรับว่าคริชณะทรงเป็นบุคคลสูงสุด  ในบทที่สิบทรงได้รับการยอมรับว่าเป็น  พะรัม  บระฮมะ  พะรัม  ดฺามะฺ  อารจุนะยอมรับคริชณะว่าทรงเป็นองค์ภควาน  และทรงเป็นพระตำหนักสูงสุดของมวลชีวิต  ไม่เฉพาะแต่ประสบการณ์ส่วนตัวของอารจุนะเท่านั้น  แต่จากหลักฐานของบุคคลผู้ยิ่งใหญ่ที่เชื่อถือได้  เช่น  นาระดะ  อสิทะเดวะละ  และวิยาสะ

องค์ภควานทรงอธิบายแก่อารจุนะถึงความรู้แห่ง  บระฮมะ-บํูทะฺ  บุคคลที่อยู่ในสภาวะ  บระฮมะ-บํูทะฺ  มีความรื่นเริง  ไม่เคยเศร้าโศก  หรือต้องการสิ่งใด  เช่นนี้เนื่องมาจากรู้ความลับนี้  คริชณะทรงเปิดเผยความรู้แห่งองค์อภิวิญญาณให้  ซึ่งเป็นความรู้  บระฮมันฺ  เช่นกัน  แต่เป็นความรู้  บระฮมันฺ  ที่สูงกว่า

ณ  ที่นี้  คำว่า  ยะเทฺชชฺะสิ  ทะทฺา  คุรฺุ  -“ตามที่เธอชอบ  เธออาจปฏิบัติได้”-  เช่นนี้แสดงให้เห็นว่าองค์ภควานทรงไม่ก้าวก่ายกับเสรีภาพเล็กน้อยที่สิ่งมีชีวิตมี  ใน  ภควัต-  คีตาฺ  พระองค์ทรงอธิบายถึงทุกแง่ทุกมุมว่าเราสามารถพัฒนาสภาวะความเป็นอยู่ของเราได้อย่างไร  คำแนะนำที่ดีที่สุดได้ให้แก่อารจุนะว่า  จงศิโรราบต่อองค์อภิวิญญาณผู้ทรงประทับอยู่ภายในหัวใจของตนเอง  จากการแยกแยะอย่างถูกต้อง  เราควรตกลงปลงใจที่จะปฏิบัติตามคำสั่งของอภิวิญญาณ  เช่นนี้จะช่วยให้เราสถิตในคริชณะจิตสำนึกอยู่เสมอ  ซึ่งเป็นระดับสมบูรณ์สูงสุดของชีวิตมนุษย์  อารจุนะได้รับคำสั่งโดยตรงจากบุคลิกภาพแห่งพระเจ้าให้ต่อสู้  การศิโรราบต่อพระองค์จะเป็นผลประโยชน์ที่ดีที่สุดของสิ่งมีชีวิต  ไม่ใช่เพื่อประโยชน์ขององค์ภควาน  ก่อนการศิโรราบเรามีอิสระเสรีในการพิจารณาเกี่ยวกับเรื่องนี้เท่าที่สติปัญญาจะอำนวยให้  ซึ่งเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการที่จะยอมรับคำสั่งสอนขององค์ภควาน  คำสั่งสอนเช่นนี้จะถูกถ่ายทอดผ่านมาทางพระอาจารย์ทิพย์ซึ่งเป็นผู้แทนที่เชื่อถือได้ของคริชณะเช่นกัน

ความรู้ที่เป็นความลับที่องค์ภควานทรงให้แก่อารจุนะคือ“ความรู้บระฮมันฺ”ความรู้ที่ลับยิ่งไปกว่านี้คือ  “ความรู้องค์อภิวิญญาณภายในหัวใจของทุกคน”  และมาบัดนี้พระองค์ทรงให้ส่วนที่เป็นความลับที่สุดของความรู้คือ  เพียงแต่ศิโรราบต่อบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  ในตอนท้ายของบทที่เก้าพระองค์ตรัสว่า  มัน-มะนาฮฺ“เพียงแต่ระลึกถึงข้าเสมอ”  คำสอนเดียวกันนี้ได้ตรัสซ้ำ  ณ  ที่นี้เพื่อเน้นถึงแก่นสารสาระสำคัญแห่งคำสั่งสอนของ  ภควัต-คีตาฺ  แก่นสารสาระสำคัญนี้บุคคลธรรมดาทั่วไปจะไม่เข้าใจ  แต่ผู้เป็นที่รักยิ่งอันแท้จริงของคริชณะหรือสาวกผู้บริสุทธิ์ของพระองค์จึงจะเข้าใจ  นี่คือคำสั่งสอนที่สำคัญที่สุดในวรรณกรรมพระเวททั้งหมด  สิ่งที่คริชณะตรัสเกี่ยวกับเรื่องนี้เป็นส่วนสำคัญที่สุดแห่งความรู้  และไม่เพียงอารจุนะเท่านั้นที่ทรงควรปฏิบัติแต่สิ่งมีชีวิตทั้งหมดควรปฏิบัติตาม

ส่วนลับที่สุดของความรู้คือมาเป็นสาวกผู้บริสุทธิ์ของคริชณะ  ระลึกถึงพระองค์เสมอ  และปฏิบัติเพื่อพระองค์  เราไม่ควรมาเป็นนักปฏิบัติสมาธิแค่เป็นเพียงพิธีกรรมแต่ควรหล่อหลอมชีวิตให้มีโอกาสระลึกถึงคริชณะเสมอ  เราควรปฏิบัติในวิธีที่กิจกรรมประจำวันของเราทั้งหมดเชื่อมสัมพันธ์กับคริชณะและควรตระเตรียมชีวิตให้เป็นเช่นนี้ตลอดยี่สิบสี่ชั่วโมงจนไม่สามารถคิดถึงอย่างอื่นนอกจากคริชณะ  และคำสัญญาขององค์ภควานก็คือผู้ใดที่อยู่ในคริชณะจิตสำนึกที่บริสุทธิ์เช่นนี้จะกลับคืนสู่พระตำหนักของพระองค์  สถานที่ที่เราจะปฏิบัติอย่างใกล้ชิดและอยู่กับคริชณะซึ่ง  ๆ  หน้า  ส่วนลับที่สุดของความรู้นี้ได้ตรัสแก่อารจุนะเพราะว่าอารจุนะทรงเป็นสหายรักของ  คริชณะ  ทุกๆ  คนที่ปฏิบัติตามวิถีทางของอารจุนะจะกลายมาเป็นสหายรักของคริชณะและจะบรรลุถึงความสมบูรณ์เหมือนกับอารจุนะ

คำพูดเหล่านี้เน้นว่า  เราควรตั้งสมาธิจิตอยู่ที่คริชณะ  รูปลักษณ์สองกร  ทรงขลุ่ย  เด็กน้อยที่มีผิวสีน้ำเงิน  มีดวงหน้าอันงดงาม  และมีหางนกยูงประดับอยู่ที่พระเกศามีคำพรรณนาถึงคริชณะที่พบใน  บระฮมะ-สัมฮิทาฺ  และวรรณกรรมอื่น  ๆ  เราควรตั้งจิตมั่นอยู่ที่รูปลักษณ์เดิมแท้ขององค์ภควานชรีคริชณะโดยไม่เบี่ยงเบนความสนใจไปที่รูปลักษณ์อื่นใดของพระองค์  องค์ภควานทรงมีรูปลักษณ์มากมายเช่น  พระวิชณุ  พระนารายณ์  พระราม  พระวะราฮะ  ฯลฯ  แต่สาวกควรตั้งสมาธิจิตอยู่ที่รูปลักษณ์ที่ทรงปรากฏอยู่ต่อหน้าอารจุนะ  การตั้งสมาธิจิตอยู่ที่คริชณะเป็นส่วนลับที่สุดของความรู้และได้เปิดเผยต่ออารจุนะเช่นนี้  เพราะว่าอารจุนะทรงเป็นสหายที่รักยิ่งของคริชณะ

องค์ภควานทรงอธิบายความรู้ต่าง  ๆ  และวิธีต่าง  ๆ  ของศาสนา  เช่น  ความรู้ของ  บระฮมันฺ  สูงสุด  ความรู้ของอภิวิญญาณ  ความรู้ระดับชีวิตและวรรณะต่าง  ๆ  ทางสังคม  ความรู้ชีวิตสละโลก  ความรู้แห่งการไม่ยึดติด  การควบคุมประสาทสัมผัสและจิตใจ  การทำสมาธิ  ฯลฯ  พระองค์ทรงอธิบายหลายวิธีเกี่ยวกับศาสนาต่าง  ๆ  บัดนี้  ในการสรุป  ภควัต-คีตาฺ  พระองค์ตรัสว่า  อารจุนะควรยกเลิกวิธีต่าง  ๆ  ทั้งหมดที่ได้ทรงอธิบายมาแล้ว  เพียงแต่ศิโรราบต่อคริชณะ  การศิโรราบนี้จะช่วยให้ออกจากผลบาปทั้งปวง  เพราะว่าองค์ภควานทรงให้สัญญาด้วยพระองค์เองว่าจะปกป้องอารจุนะ

ในบทที่เจ็ด  กล่าวไว้ว่าบุคคลผู้เป็นอิสระจากผลบาปทั้งหมดเท่านั้นจึงสามารถปฏิบัติบูชาองค์ชรีคริชณะได้  ดังนั้น  เราอาจคิดว่านอกจากจะเป็นอิสระจากผลบาปทั้งหมด  มิฉะนั้น  เราจะไม่สามารถปฏิบัติวิธีการศิโรราบ  สำหรับข้อสงสัยนี้ได้กล่าวไว้  ณ  ที่นี้ว่า  แม้หากเราไม่เป็นอิสระจากผลบาปทั้งหมด  เพียงด้วยวิธีการศิโรราบต่อชรีคริชณะ  เราก็จะเป็นอิสระโดยปริยาย  ไม่มีความจำเป็นต้องพยายามเป็นพิเศษเพื่อให้ตนเองเป็นอิสระจากผลบาป  เราควรยอมรับคริชณะโดยไม่มีข้อสงสัยว่าพระองค์ทรงเป็นผู้ช่วยเหลือสูงสุดของมวลชีวิต  ด้วยความศรัทธาและความรัก  เราจึงควรศิโรราบต่อพระองค์

วิธีแห่งการศิโรราบต่อคริชณะ  ได้อธิบายไว้ใน  ฮะริ-บัฺคธิ-วิลาสะฺ  (11.676  )

ตามวิธีการอุทิศตนเสียสละเราเพียงแต่ยอมรับหลักธรรมทางศาสนา  เช่นนี้  จะนำมาสู่การอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อองค์ภควานในที่สุด  เราอาจปฏิบัติอาชีพการงานโดยเฉพาะตามสถานภาพชีวิตในสังคม  แต่ถ้าหากปฏิบัติตามหน้าที่แล้วมาไม่ถึงจุดแห่งคริชณะจิตสำนึก  กิจกรรมของเราทั้งหมดจะไร้ประโยชน์  สิ่งใดที่ไม่นำมาให้ถึงระดับสมบูรณ์แห่งคริชณะจิตสำนึกควรหลีกเลี่ยง  เราควรมั่นใจว่าในทุก  ๆ  สถานการณ์ว่าคริชณะจะทรงปกป้องเราจากความยากลำบากทั้งปวง  ไม่จำเป็นต้องคิดว่าควรดำรงรักษาร่างกายและดวงวิญญาณให้อยู่ด้วยกันอย่างไร  คริชณะจะทรงดูแลเอง  ควรคิดเสมอว่าตนเองช่วยไม่ได้  และควรพิจารณาว่าคริชณะทรงเป็นพื้นฐานแห่งความเจริญก้าวหน้าในชีวิตของเราเท่านั้น  ทันทีที่ปฏิบัติอย่างจริงจังในการอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อองค์ภควานในคริชณะจิตสำนึกที่สมบูรณ์  เราจะเป็นอิสระจากมลทินทั้งปวงแห่งธรรมชาติวัตถุทันที  มีวิธีทางศาสนาต่าง  ๆ  และวิธีการที่ทำให้บริสุทธิ์ด้วยการพัฒนาความรู้  การทำสมาธิในระบบโยคะอิทธิฤทธิ์  ฯลฯ  แต่ผู้ที่ศิโรราบต่อคริชณะไม่ต้องปฏิบัติตามวิธีการมากมายการศิโรราบอย่างง่าย  ๆ  ต่อคริชณะจะช่วยให้เราไม่ต้องสูญเสียเวลาไปโดยไม่จำเป็นเราสามารถทำความเจริญก้าวหน้าทั้งหมดโดยทันที  และเป็นอิสระจากผลบาปทั้งปวง

เราควรชื่นชอบกับรูปลักษณ์อันสง่างามของคริชณะ  พระนามของพระองค์คือคริชณะ  เนื่องจากพระองค์ทรงมีเสน่ห์สูงสุดทั้งหมด  ผู้ที่ชื่นชอบกับภาพลักษณ์ของคริชณะที่มีความสง่างาม  มีพลังอำนาจทั้งหมด  และมีพระเดชทั้งหมดเป็นผู้ที่โชคดี  มีนักทิพย์นิยมต่าง  ๆ  บ้างชื่นชอบกับ  บระฮมันฺ  อันไร้รูปลักษณ์  บ้างชื่นชอบกับลักษณะของอภิวิญญาณ  ฯลฯ  แต่ผู้ที่ชื่นชอบกับลักษณะส่วนพระองค์ของบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  และเหนือสิ่งอื่นใดทั้งหมด  ผู้ที่ชื่นชอบกับองค์ภควานในรูปลักษณ์ของคริชณะเป็นนักทิพย์นิยมที่สมบูรณ์ที่สุด  อีกนัยหนึ่ง  การอุทิศตนเสียสละต่อคริชณะในจิตสำนึกที่สมบูรณ์เป็นส่วนลับที่สุดของความรู้  และนี่คือเนื้อหาสาระของ  ภควัต-คีตาฺ  ทั้งหมด  คารมะ-โยกีฺ  หรือนักปราชญ์ช่างสังเกต  โยคีหรือผู้มีฤทธิ์  และสาวก  ทั้งหมดเรียกว่านักทิพย์นิยม  แต่ผู้เป็นสาวกที่บริสุทธิ์ดีที่สุด  คำที่ใช้โดยเฉพาะ  ณ  ที่นี้คือ  มา  ชุชะฮฺ  “จงอย่ากลัว  จงอย่าลังเล  จงอย่าวิตก”  มีความสำคัญมาก  เราอาจสับสนว่าจะสามารถยกเลิกรูปแบบของศาสนาต่าง  ๆ  ทั้งหมดและเพียงแต่ศิโรราบต่อคริชณะได้อย่างไร  แต่ความวิตกกังวลเช่นนี้ไร้ประโยชน์

พวกที่ไม่เคยผ่านการฝึกฝนความสมถะของวิธีทางศาสนา  ไม่เคยพยายามอุทิศตนเสียสละรับใช้ในคริชณะจิตสำนึก  ผู้ไม่เคยรับใช้สาวกผู้บริสุทธิ์  และโดยเฉพาะพวกที่มีจิตสำนึกว่าคริชณะทรงเป็นเพียงบุคคลทางประวัติศาสตร์  หรือผู้อิจฉาริษยาความยิ่งใหญ่ของคริชณะ  ไม่ควรได้รับการบอกเล่าส่วนลับที่สุดแห่งความรู้นี้  อย่างไรก็ดี  บางครั้งเราพบว่าแม้เหล่ามารผู้อิจฉาริษยาคริชณะจะบูชาคริชณะในวิธีต่าง  ๆ  กัน  มีอาชีพเป็นผู้อธิบาย  ภควัต-คีตาฺ  ในวิธีต่าง  ๆ  เพื่อทำธุรกิจ  แต่ผู้ใดปรารถนาที่จะเข้าใจคริชณะโดยแท้จริงต้องหลีกเลี่ยงการบรรยาย  ภควัต-คีตาฺ  เช่นนี้  อันที่จริงจุดมุ่งหมายของ  ภควัต-คีตาฺ  พวกอยู่ในระดับประสาทสัมผัสไม่สามารถเข้าใจได้  แม้ผู้ที่ไม่อยู่ในระดับประสาทสัมผัส  แต่ปฏิบัติตามหลักธรรมอย่างเคร่งครัดที่กำหนดไว้ในวรรณกรรมพระเวท  หากไม่ใช่สาวกก็ไม่สามารถเข้าใจคริชณะ  แม้หากอ้างตนเองว่าเป็นสาวกของคริชณะ  แต่ไม่ปฏิบัติในกิจกรรมของคริชณะจิตสำนึก  ก็จะไม่สามารถเข้าใจคริชณะ  มีหลายคนที่อิจฉาริษยาคริชณะ  เพราะว่าพระองค์ทรงอธิบายใน  ภควัต-คีตาฺ  ว่าพระองค์ทรงเป็นผู้สูงสุดและไม่มีผู้ใดเหนือไปกว่าหรือเทียบเท่าพระองค์ได้  มีหลายคนที่อิจฉาริษยาคริชณะ  บุคคลเหล่านี้ไม่ควรได้รับการบอกเล่าเกี่ยวกับ  ภควัต-คีตาฺ  เพราะว่าจะไม่สามารถเข้าใจ  เป็นไปไม่ได้ที่พวกไม่ศรัทธาจะเข้าใจ  ภควัต-คีตาฺ  และ  คริชณะปราศจากการเข้าใจคริชณะโดยผ่านทางสาวกผู้บริสุทธิ์ที่เชื่อถือได้  เราไม่ควรพยายามวิจารณ์  ภควัต-คีตาฺ

โดยทั่วไปแนะนำว่า  ภควัต-คีตาฺ  ควรสนทนากันในหมู่สาวกเท่านั้น  สำหรับพวกที่ไม่ใช่สาวกจะไม่เข้าใจทั้งคริชณะหรือ  ภควัต-คีตาฺ  พวกที่ไม่ยอมรับคริชณะตามความเป็นจริง  และไม่ยอมรับ  ภควัต-คีตาฺ  ฉบับเดิม  ไม่ควรพยายามอธิบาย  ภควัต-  คีตาฺ  ตามอำเภอใจ  และมาเป็นผู้กระทำผิด  ภควัต-คีตาฺ  ควรอธิบายแด่บุคคลผู้ยอมรับคริชณะว่าทรงเป็นบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  จึงเป็นเรื่องราวสำหรับบรรดาสาวกเท่านั้น  ไม่ใช่สำหรับนักปราชญ์ผู้คาดคะเน  อย่างไรก็ดี  ผู้ใดที่พยายามเสนอ  ภควัต-คีตาฺฉบับเดิมด้วยความจริงใจจะเจริญก้าวหน้าในกิจกรรมการอุทิศตนเสียสละ  และบรรลุถึงระดับแห่งการอุทิศตนเสียสละที่บริสุทธิ์ของชีวิต  จากผลแห่งการอุทิศตนเสียสละที่บริสุทธิ์เช่นนี้  แน่นอนว่าเขาจะกลับคืนสู่เหย้าคืนสู่องค์ภควาน

โศลกที่หกสิบเจ็ดของบทนี้  องค์ภควานทรงห้ามไว้อย่างชัดเจนว่าไม่ควรสอน  คีตาฺ  แก่พวกที่อิจฉาริษยาพระองค์  อีกนัยหนึ่ง  ภควัต-คีตาฺ  มีไว้สำหรับสาวกเท่านั้น  แต่บางครั้งสาวกขององค์ภควานเปิดชั้นเรียน  และในชั้นเรียนไม่ใช่ว่านักศึกษาทุกคนเป็นสาวก  คำถามคือแล้วทำไมจึงเปิดชั้นเรียน?  อธิบาย  ณ  ที่นี้ว่าถึงแม้ว่าไม่ใช่ทุกคนเป็นสาวก  แต่มีหลายคนที่ไม่อิจฉาริษยาคริชณะ  และมีความศรัทธาพระองค์ในฐานะที่เป็นบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  หากบุคคลเหล่านี้สดับฟังเกี่ยวกับองค์ภควานจากสาวกผู้ที่เชื่อถือได้  ผลก็คือพวกเขาจะเป็นอิสระจากผลบาปทั้งปวงทันที  และหลังจากนั้นจะบรรลุถึงระบบดาวเคราะห์ที่คนมีคุณธรรมทั้งหลายอาศัยอยู่  ดังนั้น  เพียงแต่สดับฟัง  ภควัต-คีตาฺ  แม้บุคคลผู้ไม่พยายามเป็นสาวกผู้บริสุทธิ์จะบรรลุถึงผลแห่งกิจกรรมที่มีคุณธรรม  ดังนั้นสาวกผู้บริสุทธิ์ของพระองค์เปิดโอกาสให้ทุก  ๆ  คนเป็นอิสระจากผลบาปทั้งหมดและมาเป็นสาวกขององค์ภควาน

โดยทั่วไปผู้ที่เป็นอิสระจากผลบาป  พวกที่มีคุณธรรมจะปฏิบัติคริชณะจิตสำนึกได้โดยง่ายดาย  คำว่า  พุณยะ-คารมะณามฺ  มีความสำคัญมาก  ณ  ที่นี้  ซึ่งหมายถึงการปฏิบัติพิธีบูชาที่ยิ่งใหญ่เช่น  อัชวะเมดฺะ-ยะกยะฺ  ที่ได้กล่าวไว้ในวรรณกรรมพระเวทพวกที่มีคุณธรรมปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้  แต่ยังไม่บริสุทธิ์ทีเดียวสามารถบรรลุถึงระบบดาวเคราะห์ของดาวเหนือหรือ  ดฺรุวะโลคะฺ  ที่  ดฺรุวะ  มะฮาราจะฺ  สาวกผู้ยิ่งใหญ่ขององค์ภควานทรงประทับอยู่  และทรงมีดาวเคราะห์พิเศษเรียกว่าดาวเหนือ

องค์ภควานทรงทำตัวพระองค์ในฐานะที่เป็นพระอาจารย์ทิพย์ของอารจุนะ  ดังนั้น  จึงเป็นหน้าที่์ที่ทรงถามอารจุนะว่า  เข้าใจ  ภควัต-คีตาฺ  ทั้งหมดอย่างถูกต้องดีหรือเปล่า  หากไม่เข้าใจพระองค์ทรงพร้อมที่จะอธิบายอีกครั้งหนึ่ง  ประเด็นไหนก็ได้หรือทั้ง  ภควัต-คีตาฺ  ก็ได้หากจำเป็น  อันที่จริงผู้ใดที่สดับฟัง  ภควัต-คีตาฺ  จากพระอาจารย์ทิพย์ผู้เชื่อถือได้เหมือนกับคริชณะ  หรือผู้แทนของพระองค์  จะพบว่าอวิชชาทั้งหมดของตนถูกขจัดออกไป  ภควัต-คีตาฺ  ไม่ใช่หนังสือธรรมดาที่เขียนโดยนักเขียนกวีนิพนธ์หรือนักเขียนนวนิยาย  บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าทรงเป็นผู้ตรัส  ผู้ใดโชคดีที่ได้สดับฟังคำสอนเหล่านี้จากคริชณะ  หรือจากผู้แทนทิพย์ของพระองค์ที่เชื่อถือได้  แน่นอนว่าจะเป็นบุคคลที่หลุดพ้นและหลุดออกจากความมืดแห่งอวิชชา

สถานภาพพื้นฐานเดิมแท้ของสิ่งมีชีวิตซึ่งอารจุนะทรงเป็นตัวแทนคือ  ต้องปฏิบัติตามคำสั่งขององค์ภควาน  ตัวท่านทรงหมายไว้เพื่อฝึกฝนความมีระเบียบวินัยกับตนเอง  ชรีเชธันญะ  มะฮาพระบํุ  ตรัสว่าสถานภาพอันแท้จริงของสิ่งมีชีวิตคือ  เป็นผู้รับใช้นิรันดรขององค์ภควาน  จากการลืมหลักธรรมนี้จึงเป็นพันธกรณีของสิ่งมีชีวิตกับธรรมชาติวัตถุ  แต่จากการรับใช้องค์ภควานทำให้เรามาเป็นผู้รับใช้ที่หลุดพ้นของพระองค์  สถานภาพพื้นฐานเดิมแท้ของสิ่งมีชีวิตคือต้องเป็นผู้รับใช้  ต้องรับใช้ไม่ว่าต่อความหลงแห่งมายาหรือต่อองค์ภควาน  หากรับใช้องค์ภควานเราจะอยู่ในสภาวะปกติแต่หากชอบรับใช้ความหลงหรือพลังงานเบื้องต่ำ  แน่นอนว่าเราจะถูกพันธนาการอยู่ในความหลง  สิ่งมีชีวิตรับใช้อยู่ในโลกวัตถุนี้ถูกพันธนาการด้วยราคะ  และความต้องการถึงกระนั้น  ยังคิดว่าตัวเองเป็นเจ้าโลก  เช่นนี้เรียกว่าความหลง  เมื่อบุคคลหลุดพ้นแล้วและความหลงจบสิ้นลง  จะอาสามาศิโรราบต่อองค์ภควาน  และปฏิบัติตามพระประสงค์ของพระองค์  หลุมพรางสุดท้ายของมายาที่กักขังสิ่งมีชีวิตไว้คือการอ้างว่าตนเองเป็นพระเจ้า  สิ่งมีชีวิตคิดว่าตัวเขาไม่ใช่พันธวิญญาณแต่เป็นองค์ภควาน  ขาดสติปัญญามากจนไม่คิดว่าถ้าหากตนเองเป็นพระเจ้าแล้วจะอยู่ในความสงสัยได้อย่างไร?  เช่นนี้เขามิได้พิจารณา  นั่นคือหลุมพรางสุดท้ายแห่งความหลง  อันที่จริง  การเป็นอิสระจากพลังงานแห่งความหลงคือการเข้าใจคริชณะบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  และตกลงปลงใจปฏิบัติตามคำสั่งของพระองค์

คำว่าโมฮะฺ  มีความสำคัญมากในโศลกนี้  โมฮะฺ  หมายถึงสิ่งตรงกันข้ามกับความรู้  อันที่จริง  ความรู้ที่แท้จริงคือการเข้าใจว่าทุก  ๆ  ชีวิตเป็นผู้รับใช้นิรันดรขององค์ภควาน  แต่แทนที่จะคิดว่าตนเองอยู่ในต่ำแหน่งนั้น  สิ่งมีชีวิตกลับคิดว่าตนเองไม่ใช่ผู้รับใช้แต่เป็นเจ้าของโลกวัตถุนี้  เพราะต้องการเป็นเจ้าเหนือธรรมชาติวัตถุ  นั่นคือความหลง  ความหลงนี้ข้ามพ้นได้ด้วยพระเมตตาขององค์ภควาน  หรือด้วยพระเมตตาของสาวกผู้บริสุทธิ์ของพระองค์  เมื่อความหลงจบสิ้นลงเขาจึงตกลงปลงใจมาปฏิบัติคริชณะจิตสำนึก

คริชณะจิตสำนึกคือการปฏิบัติตามคำสั่งของคริชณะ  พันธวิญญาณอยู่ในความหลงด้วยพลังงานเบื้องต่ำแห่งวัตถุ  ไม่รู้ว่าองค์ภควานทรงเป็นเจ้านายผู้ทรงเปี่ยมไปด้วยความรู้  และทรงเป็นเจ้าของทุกสิ่งทุกอย่าง  อะไรที่พระองค์ปรารถนาทรงสามารถให้แก่สาวกได้  พระองค์ทรงเป็นสหายของทุกคนและทรงเอนเอียงต่อสาวกโดยเฉพาะ  พระองค์ทรงเป็นผู้ควบคุมธรรมชาติวัตถุและมวลชีวิต  พระองค์ยังทรงเป็นผู้ควบคุมกาลเวลาที่ไม่รู้จักจบสิ้น  และทรงเปี่ยมไปด้วยความมั่งคั่งและพลังอำนาจทั้งหลายทั้งปวง  องค์ภควานทรงสามารถแม้แต่ให้ตัวพระองค์เองแก่สาวก  ผู้ไม่รู้จักพระองค์จะอยู่ภายใต้มนต์สะกดแห่งความหลง  ไม่มาเป็นสาวก  แต่จะเป็นผู้รับใช้มายาอย่างไรก็ดี  หลังจากสดับฟัง  ภควัต-คีตาฺ  จากบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  อารจุนะทรงเป็นอิสระจากความหลงทั้งปวง  และสามารถเข้าใจว่า  คริชณะไม่ทรงเป็นเพียงสหายเท่านั้น  แต่ยังทรงเป็นบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  อารจุนะทรงเข้าใจคริชณะตามความเป็นจริง  ดังนั้น  การศึกษา  ภควัต-คีตาฺ  ก็เพื่อให้เข้าใจคริชณะตามความเป็นจริง  เมื่อบุคคลเปี่ยมไปด้วยความรู้  เขาจะศิโรราบต่อคริชณะโดยธรรมชาติ  เมื่ออารจุนะทรงเข้าใจว่าเป็นแผนของคริชณะที่จะลดจำนวนประชากรซึ่งมีเพิ่มมากขึ้นโดยไม่จำเป็น  จึงทรงตกลงใจต่อสู้ตามพระประสงค์ของคริชณะ  อารจุนะจึงทรงหยิบอาวุธคันธนูและลูกศรขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง  เพื่อต่อสู้ภายใต้คำสั่งขององค์ภควาน

ในตอนต้นของ  ภควัต-คีตาฺ  ดฺริทะราชทระทรงถามสันจะยะราชเลขาของพระองค์ว่า  “มีอะไรเกิดขึ้นที่สมรภูมิคุรุคเชทระ?”  การศึกษาทั้งหมดสัมพันธ์กับหัวใจของสันจะยะด้วยพระเมตตาของวิยาสะผู้เป็นพระอาจารย์ทิพย์  ดังนั้น  ท่านจึงอธิบายเหตุการณ์ที่สมรภูมิ  การสนทนาที่สำคัญระหว่างสองวิญญูชนผู้ยิ่งใหญ่เช่นนี้ไม่เคยมีมาก่อนและจะไม่เกิดขึ้นอีก  เป็นที่น่าอัศจรรย์ว่าเพราะภควานตรัสเกี่ยวกับองค์เองและพลังงานต่าง  ๆ  ของพระองค์ต่อสิ่งมีชีวิตอารจุนะซึ่งเป็นสาวกผู้ยิ่งใหญ่  หากเราปฏิบัติตามรอยพระบาทของอารจุนะในการเข้าใจคริชณะ  ชีวิตของพวกเราจะมีความสุขและประสบความสำเร็จ  สันจะยะรู้แจ้งเช่นนี้  และขณะที่เริ่มเข้าใจท่านได้ถ่ายทอดการสนทนาแด่ดฺริทะราชทระ  บัดนี้  สรุปได้ว่า  ที่ใดที่มีคริชณะและอารจุนะ  ที่นั่นจะมีชัยชนะ

วิยาสะทรงเป็นพระอาจารย์ทิพย์ของสันจะยะ  และสันจะยะยอมรับว่า  ด้วยพระเมตตาของวิยาสะที่ทำให้ท่านสามารถเข้าใจองค์ภควาน  เช่นนี้  หมายความว่าเราต้องเข้าใจคริชณะไม่ใช่โดยตรง  แต่ผ่านการเชื่อมต่อจากพระอาจารย์ทิพย์  พระอาจารย์ทิพย์เป็นผู้เชื่อมโยงที่โปร่งใส  ถึงแม้เป็นความจริงที่เราได้รับประสบการณ์โดยตรง  นี่คือความเร้นลับของระบบ  พะรัมพะราฺ  เมื่อพระอาจารย์ทิพย์เป็นผู้ที่เชื่อถือได้เราสามารถสดับฟัง  ภควัต-คีตาฺ  โดยตรงเหมือนกับอารจุนะทรงได้สดับฟัง  มีผู้มีฤทธิ์เดชและโยคีมากมายทั่วโลกแต่คริชณะทรงเป็นปรมาจารย์ของระบบโยคะทั้งหมด  คำสั่งสอนของคริชณะกล่าวไว้อย่างชัดเจนใน  ภควัต-คีตาฺ  ว่า  จงศิโรราบต่อคริชณะ  ผู้ปฏิบัติเช่นนี้เป็นโยคีสูงสุด  ได้ยืนยันไว้ในโศลกสุดท้ายของบทที่หกว่า  โยกินาม  อพิ  สารเวชามฺ

นาระดะเป็นสาวกโดยตรงของคริชณะ  และเป็นพระอาจารย์ทิพย์ของวิยาสะดังนั้น  วิยาสะก็เป็นผู้ที่เชื่อถือได้เช่นเดียวกับอารจุนะเพราะมาในระบบ  พะรัมพะราฺและสันจะยะเป็นสาวกโดยตรงของวิยาสะ  ดังนั้น  ด้วยพระกรุณาธิคุณของวิยาสะ  ทำให้ประสาทสัมผัสของสันจะยะบริสุทธิ์ขึ้น  ท่านจึงสามารถเห็นและได้ยินคริชณะโดยตรง  ผู้ได้ยินคริชณะโดยตรงสามารถเข้าใจความรู้อันเร้นลับนี้  หากไม่มาในระบบ  พะรัมพะราฺจะไม่สามารถได้ยินคริชณะ  ดังนั้น  ความรู้จะไม่สมบูรณ์อยู่เสมอ  อย่างน้อยที่สุดเกี่ยวกับการเข้าใจ  ภควัต-คีตาฺ

ใน  ภควัต-คีตาฺ  ได้อธิบายระบบโยคะทั้งหมดเช่น  คารมะ-โยกะ,  กยานะ-โยกะฺและ  บัฺคธิ-โยกะฺ  คริชณะทรงเป็นปรมาจารย์ของระบบโยคะทั้งหลายเหล่านี้  อย่างไรก็ดี  เข้าใจว่าอารจุนะทรงโชคดีพอที่เข้าใจคริชณะโดยตรง  ดังนั้น  ด้วยพระกรุณาธิคุณของวิยาสะ  สันจะยะจึงสามารถได้ยินคริชณะโดยตรง  อันที่จริง  ไม่มีข้อแตกต่างระหว่างการได้ยินโดยตรงจากคริชณะ  และการได้ยินโดยตรงจากคริชณะโดยผ่านทางพระอาจารย์ทิพย์ผู้เชื่อถือได้เช่นวิยาสะ  พระอาจารย์ทิพย์เป็นผู้แทนของวิยาสะเดวะเช่นเดียวกันดังนั้น  ตามระบบพระเวท  ในวันคล้ายวันเกิดของพระอาจารย์ทิพย์  สาวกจะทำพิธีบูชามีชื่อว่า  วิยาสะ-พูจาฺ

การเข้าใจ  ภควัต-คีตาฺ  เป็นทิพย์  ผู้ใดรอบรู้ประเด็นต่าง  ๆ  ของอารจุนะและคริชณะจะกลายมาเป็นผู้มีคุณธรรม  และจะไม่สามารถลืมการสนทนาเช่นนี้ได้  นี่คือสถานภาพที่เหนือโลกแห่งชีวิตทิพย์  อีกนัยหนึ่งผู้ได้ยิน  ภควัต-คีตาฺ  จากแหล่งที่ถูกต้องโดยตรงคือจากคริชณะ  จะบรรลุถึงคริชณะจิตสำนึกอย่างสมบูรณ์  ผลของคริชณะจิตสำนึกคือเราจะได้รับแสงสว่างเพิ่มขึ้นเรื่อย  ๆ  และรื่นเริงกับชีวิตด้วยความซาบซึ้ง  ไม่เฉพาะบางเวลาเท่านั้นแต่จะซาบซึ้งอยู่ตลอดเวลา

ด้วยพระกรุณาธิคุณของวิยาสะปรากฏว่าสันจะยะสามารถเห็นรูปลักษณ์จักรวาลของคริชณะที่ทรงแสดงให้อารจุนะทรงเห็นเช่นกัน  แน่นอนที่ได้กล่าวว่าองค์คริชณะทรงไม่เคยแสดงรูปลักษณ์นี้มาก่อน  แต่ทรงแสดงให้แก่อารจุนะเท่านั้น  ถึงกระนั้น  สาวกผู้ยิ่งใหญ่บางท่านสามารถเห็นรูปลักษณ์จักรวาลของคริชณะด้วยเช่นกันขณะที่แสดงให้อารจุนะ  วิยาสะก็เป็นหนึ่งในสาวกเหล่านั้น  ท่านเป็นหนึ่งในสาวกผู้ยิ่งใหญ่ขององค์ภควาน  และยังพิจารณาว่าท่านเป็นอวตารผู้ทรงพลังของคริชณะ  วิยาสะทรงเปิดเผยประเด็นนี้แก่สันจะยะสาวกของท่านผู้ระลึกถึงรูปลักษณ์อันน่าอัศจรรย์ของคริชณะที่แสดงให้อารจุนะ  และรื่นเริงครั้งแล้วครั้งเล่า

ภควัต-คีตาฺ  เริ่มด้วยคำถามของดฺริทะราชทระ  ผู้หวังให้โอรสของพระองค์ได้รับชัยชนะ  ซึ่งมีนักรบผู้ยิ่งใหญ่  เช่น  บีฺชมะ  โดรณะ  และคารณะช่วย  ดฺริทะราชทระหวังว่าฝ่ายของพระองค์จะได้รับชัยชนะ  หลังจากได้อธิบายถึงภาพที่สมรภูมิ  สันจะยะกล่าวต่อพระราชาว่า  “พระองค์ทรงคิดถึงชัยชนะ  แต่ความเห็นของข้าพเจ้าคือ  ที่ใดที่มีคริชณะและอารจุนะที่นั่นจะมีความโชคดีทั้งหมด”  ดฺริทะราชทระไม่สามารถคาดหวังชัยชนะให้ฝ่ายพระองค์  แน่นอนว่าชัยชนะจะเป็นของฝ่ายอารจุนะเพราะว่าคริชณะทรงอยู่ที่นั่น  การที่คริชณะทรงยอมรับตำแหน่งสารถีให้อารจุนะเป็นการแสดงถึงความมั่งคั่งอีกประการหนึ่ง  คริชณะทรงเปี่ยมไปด้วยความมั่งคั่งทั้งปวง  และการเสียสละก็เป็นหนึ่งในนั้น  มีตัวอย่างมากมายเกี่ยวกับการเสียสละเช่นนี้  เพราะคริชณะทรงเป็นปรมาจารย์แห่งการเสียสละ

อันที่จริงเป็นการต่อสู้ระหว่างดุรโยดฺะนะและยุดิฺชทิฺระ  อารจุนะทรงต่อสู้เพื่อพระเชษฐา  ยุดิฺชทิฺระ  เนื่องจากคริชณะและอารจุนะทรงอยู่ฝ่ายยุดิฺชทิฺระ  ชัยชนะของยุดิฺชทิฺระจึงเป็นที่แน่นอน  การทำศึกสงครามก็เพื่อตัดสินว่าใครจะเป็นผู้ปกครองโลกสันจะยะทำนายว่าอำนาจจะย้ายไปอยู่ที่ยุดิฺชทิฺระ  และยังทำนาย  ณ  ที่นี้ว่าหลังจากได้รับชัยชนะในสงครามนี้แล้ว  ยุดิฺชทิฺระจะเจริญรุ่งเรื่องมากยิ่งขึ้น  เพราะไม่เพียงเป็นผู้มีคุณธรรมและมีบุญเท่านั้น  แต่ยุดิฺชทิฺระยังเป็นผู้มีศีลธรรมอย่างเคร่งครัดโดยไม่เคยตรัสคำโกหกเลยแม้แต่ครั้งเดียวในชีวิต

มีบุคคลผู้ด้อยปัญญามากมายที่คิดว่า  ภควัต-คีตาฺ  เป็นการสนทนาประเด็นต่าง  ๆ  ระหว่างเพื่อนสองคนที่สมรภูมิ  และหนังสือเล่มนี้ไม่สามารถเป็นพระคัมภีร์ได้บางคนอาจต่อต้านว่าคริชณะทรงยุยงให้อารจุนะต่อสู้ซึ่งผิดศีลธรรม  แต่ความจริงของสถานการณ์ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจน  ภควัต-คีตาฺ  เป็นคำสั่งสอนศีลธรรมสูงสุด  คำสั่งสอนศีลธรรมสูงสุดได้กล่าวไว้ในบทที่เก้า  โศลกสามสิบสี่ว่า  มัน-มะนา  บฺะวะ  มัด-  บัฺคธะฮฺ  เราต้องมาเป็นสาวกของคริชณะ  และแก่นสารสาระของศาสนาทั้งหมดคือการศิโรราบต่อคริชณะ  (สารวะ-ดฺารมาน  พะรายัจยะ  มาม  เอคัม  ชะระณัม  วระจะฺ  )  คำสั่งสอนต่าง  ๆ  ของ  ภควัต-คีตาฺ  รวมกันเป็นวิธีการสูงสุดแห่งศาสนาและศีลธรรม  วิธีการอื่น  ๆ  ทั้งหมดอาจทำให้บริสุทธิ์และอาจนำมาสู่วิธีการนี้  แต่คำสั่งสุดท้ายของ  ภควัต-  คีตาฺ  เป็นคำสุดท้ายในศีลธรรมและศาสนาทั้งหมด  คือศิโรราบต่อคริชณะ  นี่คือคำสรุปของบทที่สิบแปด

จาก  ภควัต-คีตาฺ  เราสามารถเข้าใจว่าการรู้แจ้งตนเองด้วยการคาดคะเนทางปรัชญา  และด้วยการทำสมาธิเป็นวิธีการหนึ่ง  แต่การศิโรราบต่อคริชณะโดยบริบูรณ์เป็นความสมบูรณ์สูงสุด  นี่คือแก่นสารสาระแห่งคำสอนต่าง  ๆ  ของ  ภควัต-คีตาฺ  วิถีทางแห่งหลักปฏิบัติโดยประมาณตามระดับชีวิตทางสังคม  และตามวิชาต่าง  ๆ  ทางศาสนาอาจเป็นวิธีลับแห่งความรู้  แต่ถึงแม้ว่าพิธีกรรมทางศาสนาเป็นความลับ  การทำสมาธิและการพัฒนาความรู้เป็นความลับยิ่งขึ้นไปอีก  และการศิโรราบต่อคริชณะในการอุทิศตนเสียสละรับใช้ในคริชณะจิตสำนึกอย่างสมบูรณ์เป็นคำสั่งสอนที่ลับสุดยอด  นั่นคือแก่นสารสาระของบทที่สิบแปด

อีกลักษณะหนึ่งของ  ภควัต-คีตาฺ  คือสัจธรรมที่แท้จริงคือคริชณะ  บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  สัจธรรมที่สมบูรณ์รู้แจ้งได้ในสามลักษณะคือ  บระฮมันฺ  อันไร้รูปลักษณ์  พะระมาทมาฺ  ภายในหัวใจของทุกคน  และในที่สุด  คริชณะบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  ความรู้อันสมบูรณ์แห่งสัจธรรมหมายถึงความรู้อันบริบูรณ์แห่งคริชณะ  หากเราเข้าใจคริชณะ  ความรู้ในสาขาวิชาต่าง  ๆ  ทั้งหมดก็เป็นส่วนหนึ่งแห่งการเข้าใจนั้นคริชณะทรงเป็นทิพย์เนื่องจากทรงสถิตในพลังงานเบื้องสูงนิรันดรของพระองค์เสมอ  สิ่งมีชีวิตปรากฏออกมาจากพลังงานของพระองค์  และแบ่งออกเป็นสองประเภทคือพันธนิรันดรและอิสรนิรันดร  สิ่งมีชีวิตเหล่านี้มีจำนวนนับไม่ถ้วน  พิจารณาว่าเป็นละอองอณูของคริชณะ  พลังงานวัตถุปรากฏเป็นยี่สิบสี่ธาตุ  การสร้างมีผลกระทบมาจากกาลเวลาอมตะ  พลังงานเบื้องต่ำเป็นผู้สร้างและทำลาย  การปรากฏแห่งโลกจักรวาลนี้ปรากฏให้เห็นและไม่เห็นซ้ำแล้วซ้ำอีก

ใน  ภควัต-คีตาฺ  ได้สนทนาหัวข้อหลักห้าประเด็นคือ  องค์ภควานบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  ธรรมชาติวัตถุ  สิ่งมีชีวิต  กาลเวลาอมตะ  และกิจกรรมต่าง  ๆ  ทั้งหลายทั้งหมดขึ้นอยู่กับ  คริชณะ  บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า  แนวคิดทั้งหมดแห่งสัจธรรมเช่น  บระฮมันฺ  อันไร้รูปลักษณ์  พะระมาทมาฺ  ภายในหัวใจของทุกคน  และแนวคิดทิพย์อื่นๆ  มีอยู่ภายในประเด็นแห่งการเข้าใจองค์ภควาน  ถึงแม้ว่าโดยผิวเผิน  องค์ภควาน  สิ่งมีชีวิต  ธรรมชาติวัตถุ  และกาลเวลาดูเหมือนจะแตกต่างกัน  ไม่มีสิ่งใดแตกต่างไปจากองค์ภควาน  แต่พระองค์ทรงแตกต่างจากทุกสิ่งทุกอย่างเสมอ  ปรัชญาขององค์เชธันญะคือ  “เป็นหนึ่งเดียวกันและแตกต่างกันอย่างไม่สามารถมองเห็นได้”  ระบบปรัชญานี้รวมกันเป็นความรู้อันสมบูรณ์แห่งสัจธรรม

สิ่งมีชีวิตในสถานภาพเดิมแท้เป็นดวงวิญญาณบริสุทธิ์  เหมือนกับละอองอณูของดวงวิญญาณสูงสุด  ดังนั้น  องค์คริชณะทรงอาจเปรียบเทียบได้กับดวงอาทิตย์  และสิ่งมีชีวิตเปรียบเทียบได้กับแสงอาทิตย์  เนื่องจากสิ่งมีชีวิตเป็นพลังงานพรมแดนของคริชณะ  จึงมีแนวโน้มที่จะสัมผัสกับไม่พลังงานวัตถุก็พลังงานทิพย์  อีกนัยหนึ่ง  สิ่งมีชีวิตสถิตระหว่างสองพลังงานขององค์ภควาน  และเนื่องจากอยู่ในพลังงานที่สูงกว่าของพระองค์จึงมีความเป็นอิสระอยู่เล็กน้อย  เมื่อใช้อิสรภาพเล็กน้อยที่มีอยู่อย่างถูกต้องเขาจะมาอยู่ภายใต้คำสั่งโดยตรงของคริชณะ  ดังนั้น  จึงบรรลุถึงสภาวะปรกติธรรมดาในพลังอำนาจที่ให้ความสุข